Γκραν Παλαί (Παρίσι)

Το Γκραν Παλαί (γαλλικά: Grand Palais, ελληνικά: Μεγάλο Παλάτι) είναι ένα μεγάλο ιστορικό κέντρο, εκθεσιακός χώρος και μουσείο, που βρίσκεται στα Ηλύσια Πεδία, στο 8ο διαμέρισμα του Παρισιού της Γαλλίας. Η κατασκευή του Γκραν Παλαί ξεκίνησε το 1897 στα πλαίσια των εργασιών προετοιμασίας για την Παγκόσμια έκθεση του 1900, το οποίο περιελάμβανε επίσης την κατασκευή του παρακείμενου Πετί Παλαί και της γέφυρας Αλεξάνδρου Γ'.

Βρίσκεται απέναντι από το Πετί Παλαί, από το οποίο χωρίζεται από τη λεωφόρο Ουίνστον Τσώρτσιλ. Έχει επιφάνεια 77.000 τετραγωνικά μέτρα και φιλοξενεί τακτικά περιοδικές και μόνιμες εκθέσεις.

Το Γκραν Παλαί συνδυάζει την κλασσική αρχιτεκτονική και την αρ νουβό. Είναι χαρακτηρισμένο ως ιστορικό μνημείο από το γαλλικό Υπουργείο Πολιτισμού από το 2000.

Όλες οι εκδηλώσεις του Γκραν Παλαί προσελκύουν χιλιάδες επισκέπτες, κάνοντας τον χώρο μία από τις βασικές πολιτιστικές εστίες στο Παρίσι. Συγχρόνως είναι ένα σημαντικό τουριστικό αξιοθέατο και ένα παριζιάνικο ορόσημο.

Περιγραφή

Ένα από τα αετώματα χαρακτηρίζει το κτήριο ως «Μνημείο αφιερωμένο στη Δημοκρατία για τη δόξα της γαλλικής τέχνης», αντικατοπτρίζοντας τον αρχικό του σκοπό, δηλαδή τη στέγαση των μεγάλων καλλιτεχνικών εκδηλώσεων της πόλης του Παρισιού. Ο διαγωνισμός για την επιλογή αρχιτέκτονα ήταν έντονος και αμφισβητούμενος και οδήγησε τελικά στην επιλογή μια ομάδας τεσσάρων αρχιτεκτόνων, τους Ανρί Ντεγκλάν, Αλμπέρ Λουβέ, Αλμπέρ Τομά και Σαρλ Ζιρώ, ο καθένας με ξεχωριστό τομέα ευθύνης.

Ο κύριος χώρος, μήκους σχεδόν 240 μέτρων, κατασκευάστηκε με μια θολωτή οροφή από σίδηρο, χάλυβα και γυαλί, απαραίτητη για κτήρια με μεγάλες συγκεντρώσεις ανθρώπων πριν την έλευση της ηλεκτρικής ενέργειας. Η γυάλινη οροφή αποτελεί τη μεγαλύτερη στην Ευρώπη, φτάνοντας σε ύψος τα 45 μέτρα και σε μήκος περίπου τα 200 μέτρα. Ο κεντρικός χώρος συνδέεται με τα άλλα μέρη του κτηρίου με μια μεγαλειώδη σκάλα, που είναι κατασκευασμένη από σφυρήλατο σίδερο, με ψηφιδωτά δάπεδα και πέτρινα σκαλοπάτια και είναι ένα αριστούργημα της αρ νουβό.

Το εξωτερικό του κτηρίου συνδυάζει μια επιβλητική κλασσική πέτρινη πρόσοψη με ένα σύμπλεγμα μεταλλικών κατασκευών αρ νουβό και μια σειρά αλληγορικών αγαλμάτων. Σε κάθε πτέρυγα της κύριας πρόσοψης υψώνονται τα κολοσσιαία μπρούτζινα αγάλματα του Ζωρζ Ρεσιπόν που αναπαριστούν τέθριππα άρματα. Το άγαλμα προς την πλευρά της λεωφόρου των Ηλυσίων Πεδίων αναπαριστά την Αθανασία που επικρατεί στον Χρόνο, το άγαλμα προς τον Σηκουάνα, την Αρμονία που θριαμβεύει πάνω στη Διχόνοια.

Ιστορία

Τα εγκαίνια του Γκραν Παλαί έγιναν την 1η Μαΐου 1900 και από την αρχή το κτήριο αποτέλεσε το χώρο διαφόρων ειδών παραστάσεων, εκτός από τις εκθέσεις τέχνης για τις οποίες προορίζονταν. Αυτές περιελάμβαναν αγώνες ιππασίας που διεξάγονταν ετησίως από το 1901 έως το 1957 και εκθέσεις που αφορούσαν κυρίως την καινοτομία και τον εκσυγχρονισμό: το αυτοκίνητο, την αεροπορία, τις οικιακές συσκευές, τις νέες εφευρέσεις, κ.ά.

Η χρυσή εποχή των καλλιτεχνικών εκθέσεων διήρκεσε περίπου τριάντα χρόνια και η τελευταία πραγματοποιήθηκε το 1947. Η πρώτη μεγάλη αναδρομική έκθεση έργων του Ανρί Ματίς μετά το θάνατό του πραγματοποιήθηκε στο Γκραν Παλαί.

Κατά τη διάρκεια του Α 'Παγκοσμίου Πολέμου, το Γκραν Παλαί χρησιμοποιήθηκε ως στρατιωτικό νοσοκομείο, απασχολώντας καλλιτέχνες που δεν ήταν στο μέτωπο για να διακοσμήσουν νοσοκομειακά δωμάτια ή να κατασκευάσουν καλούπια για προσθετικά άκρα.

Κατά τη διάρκεια της κατοχής της Γαλλίας στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, οι Ναζί κατέβαλαν τον χώρο. Αρχικά τον χρησιμοποίησαν ως αποθήκη φορτηγών και αργότερα το Γκραν Παλαί φιλοξένησε δύο ναζιστικές εκθέσεις προπαγάνδας.

Η Γαλλική αντίσταση χρησιμοποίησε το Γκραν Παλαί ως στρατηγείο κατά την απελευθέρωση του Παρισιού.

Το 1993, ένα από τα γυάλινα πάνελ της οροφής κατέρρευσε και το Γκραν Παλαί έκλεισε. Οι εργασίες αποκατάστασης διήρκεσαν έως το 2007, οπότε και το κτήριο άνοιξε πάλι για το κοινό.

Το Γκραν Παλαί σήμερα

Το Γκραν Παλαί περιλαμβάνει 3 μεγάλους χώρους: ο κυρίως χώρος, οι Εθνικές Πινακοθήκες και το Παλαί ντε λα Ντεκουβέρτ. Ο μεγαλοπρεπής κυρίως χώρος, μήκους 240 μέτρων, φιλοξενεί μια μεγάλη ποικιλία σημαντικών εθνικών και διεθνών εκδηλώσεων: (ιππασία, σύγχρονη τέχνη, εκθεσιακός χώρος κλπ.). Οι Εθνικές Πινακοθήκες οργανώνουν εκθέσεις μεγάλης κλίμακας για καλλιτέχνες καταξιωμένους στην ιστορία της τέχνης (Πικάσο, Ρενουάρ, κ.λπ.). Το Παλαί ντε λα Ντεκουβέρτ, στη δυτική πτέρυγα του Γκραν Παλαί, είναι ένα μουσείο και πολιτιστικό κέντρο αφιερωμένο στην επιστήμη, με διασκεδαστικά εκπαιδευτικά προγράμματα για παιδιά, με μόνιμες συλλογές και προσωρινές εκθέσεις.

Εδώ διεξήχθη το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Ξιφασκίας 2010.

Το 2017, χρησιμοποιήθηκε κατά τη διάρκεια του τελικού σταδίου του Ποδηλατικού Γύρου της Γαλλίας.

Κατά τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2024 που θα διεξαχθούν στο Παρίσι, το Γκραν Παλαί θα χρησιμοποιηθεί για την ξιφασκία και το τάε κβον ντο.