Γέφυρα Νοτρ-Νταμ

Η γέφυρα Νοτρ-Νταμ (Γαλλικά: Pont Notre-Dame) είναι μία από τις 37 γέφυρες που διασχίζουν τον Σηκουάνα στο Παρίσι της Γαλλίας. Συνδέει το 4ο διαμέρισμα της δεξιάς όχθης με το νησάκι Ιλ ντε λα Σιτέ. Στον άξονα της γέφυρας, προς τα νότια, το Πετί-Πον (Μικρή γέφυρα) συνδέει το νησί με το 5ο διαμέρισμα της αριστερής όχθης.

Η σημερινή γέφυρα, που χτίστηκε το 1853 κατά τη διάρκεια του μετασχηματισμού του Παρισιού, έχει μήκος 105 μέτρα και πλάτος 20 μέτρα, ενώ τα αρχικά πέντε τόξα μειώθηκαν σε τρία το 1912, εκ των οποίων το κεντρικό τόξο 60 μέτρων είναι μεταλλικό.

Η γέφυρα είναι γνωστή ως η «αρχαιότερη» στο Παρίσι, με την έννοια ότι, ενώ η παλαιότερη γέφυρα στο Παρίσι που βρίσκεται στην αρχική της κατάσταση και σε χρήση είναι αναμφίβολα η Πον Νεφ, στη θέση της γέφυρας Νοτρ-Νταμ υπήρχε μια γέφυρα διαφορετικής μορφής, ήδη από τη ρωμαϊκή εποχή, που ονομαζόταν Μεγάλη γέφυρα, ωστόσο, έχει καταστραφεί και ανακατασκευαστεί πολλές φορές. Η γέφυρα κάποτε είχε περίπου εξήντα σπίτια πάνω της, το βάρος των οποίων προκάλεσε κατάρρευση το 1499.

Ιστορία

Στη θέση της γέφυρας Νοτρ-Νταμ υπήρχε από τη ρωμαϊκή εποχή η πρώτη γέφυρα του Παρισιού (τότε Λουτέτια), που ονομάζονταν Μεγάλη γέφυρα και διέσχιζε τον Σηκουάνα. Το 886, κατά τη διάρκεια των Νορμανδικών επιθέσεων και της πολιορκίας του Παρισιού, η αρχική γέφυρα καταστράφηκε και αντικαταστάθηκε από μια γέφυρα με σανίδες. Αυτή η γέφυρα καταστράφηκε από τις πλημμύρες του 1406. Το 1412, ο Κάρολος ΣΤ' της Γαλλίας διέταξε την κατασκευή νέας γέφυρας και την ονόμασε Νοτρ-Νταμ. Αυτή η κατασκευή αποτελούταν από μασίφ ξύλο και συνέδεε το Ιλ ντε λα Σιτέ με την οδό Σαιν-Μαρτέν. Η γέφυρα χρειάστηκε επτά χρόνια για να χτιστεί και είχε πάνω της εξήντα σπίτια, τριάντα από κάθε πλευρά. Τα σπίτια αναφέρονται ως «αξιοσημείωτα για το ύψος τους και την ομοιομορφία της κατασκευής τους» και θεωρούνταν «τα πιο όμορφα στη Γαλλία». Η ξύλινη γέφυρα του βασιλιά Καρόλου κατέρρευσε στις 25 Οκτωβρίου 1499 κοντά στις 9 π.μ. λόγω δομικής αστάθειας που οφείλονταν στην έλλειψη επισκευών.

Πέτρινα θεμέλια τοποθετήθηκαν για μια νέα γέφυρα τον ίδιο χρόνο, ενώ η διέλευση του ποταμού γινόταν με πλοίο. Αυτή τη φορά, η γέφυρα είχε ένα τόξο και χτίστηκε με πέτρα από τον Ιταλό αρχιτέκτονα, Φρα Τζοβάνι Τζοκόντο. Η κατασκευή ολοκληρώθηκε το 1507, πάλι με εξήντα κτήρια από πέτρα και τούβλα - όλα ομοιόμορφα, και η γέφυρα σύντομα έγινε πολυσύχναστο σημείο και τόπος εμπορικών συναλλαγών: εδώ βρισκόταν το μικρό μαγαζί του κορυφαίου εμπόρου τέχνης του Παρισιού Εντμ-Φρανσουά Ζερσαίν, για διαφήμιση του οποίου δημιούργησε ο Αντουάν Βαττώ τον πίνακα Η επιγραφή του Ζερσαίν , που εκτέθηκε για 15 μέρες στην πρόσοψη του καταστήματος προκαλώντας τον θαυμασμό όλων. Τα σπίτια στη γέφυρα ήταν από τα πρώτα που έλαβαν αρίθμηση στην πόλη. Πλήθη συγκεντρώνονταν εκεί για να δουν την βασιλική πομπή να πηγαίνει στον καθεδρικό ναό Νοτρ-Νταμ.

Το 1660 η γέφυρα ανακαινίστηκε για να τιμήσει την άφιξη στο Παρίσι της κόρης του βασιλιά Φιλίππου Δ' της Ισπανίας, της Μαρίας Θηρεσίας της Ισπανίας, η οποία έγινε βασίλισσα της Γαλλίας με το γάμο της με τον Λουδοβίκο ΙΔ'. Μεταξύ 1746 και 1788 τα σπίτια κατά μήκος της γέφυρας κατεδαφίστηκαν για υγειονομικούς λόγους και λόγω του κινδύνου που προκαλούσαν οι κατασκευές στη σταθερότητα της γέφυρας.

Το 1853, μια νέα πέτρινη κατασκευή ολοκληρώθηκε πάνω στα υπάρχοντα πέτρινα θεμέλια, αν και η νέα γέφυρα αποτελούταν από πέντε τόξα. Μεταξύ 1891 και 1910, συνέβησαν πολλά ατυχήματα στην ποτάμια κυκλοφορία και η γέφυρα έλαβε το ανεπίσημο όνομα γέφυρα του Διαβόλου. Έτσι, για να διευκολυνθεί η διέλευση των σκαφών και η απρόσκοπτη ροή του Σηκουάνα, αποφασίστηκε η τροποποίηση της γέφυρας, αυτή τη φορά με τρία τόξα εκ των οποίων το μεσαίο μήκους 60 μέτρων μεταλλικό. Το νέο έργο ανατέθηκε στον μηχανικό Ζαν Ρεζάλ, ο οποίος είχε επίσης εργαστεί στη γέφυρα Μιραμπώ και στη γέφυρα Αλεξάνδρου Γ'. Η γέφυρα εγκαινιάστηκε το 1919 από τον Ρεϋμόν Πουανκαρέ, Πρόεδρο της Γαλλικής Δημοκρατίας.

Τέχνη

Κάθε τόξο της γέφυρας φέρει μια κεφαλή του Διονύσου λαξευμένη σε πέτρα. Επιπλέον, οι πυλώνες είναι διακοσμημένοι σε κάθε πλευρά με το κεφάλι κριού. Στις κόγχες κατά μήκος των τόξων υπήρχαν παλαιότερα αγάλματα των Αγίου Λουδοβίκου, Ερρίκου Δ', Λουδοβίκου ΙΓ' και Λουδοβίκου ΙΔ', τα οποία σήμερα βρίσκονται στο μουσείο του Λούβρου.

Το 1756, κατά τη διάρκεια της εμπορικής ακμής της γέφυρας, ο Νικολά Ραγκενέ ζωγράφισε τον πίνακα Οι αγώνες των ναυτών ανάμεσα στη γέφυρα Νοτρ-Νταμ και στη γέφυρα Ποντ-ω-Σανζ ), όπου φαίνονται τα κτίσματα πάνω στη γέφυρα. Ο πίνακας αναφέρεται στην ετήσια αθλητική εκδήλωση των ναυτικών, όπου όρθιοι οι ναύτες προσπαθούσαν με το κουπί να ρίξουν στο νερό τους αντιπάλους τους.
Το 1856, ο Σαρλ Μεριόν δημιούργησε το έργο Η αψίδα της γέφυρας Νοτρ-Νταμ.

Λογοτεχνία

Στους Άθλιους του Βίκτορα Ουγκώ, ο επιθεωρητής Ιαβέρης αυτοκτονεί πηδώντας από τη γέφυρα Νοτρ-Νταμ. Ακολουθεί ακριβής περιγραφή των ρευμάτων του Σηκουάνα σε αυτήν την τοποθεσία.