Galleria Sabauda

Galleria Sabauda (Galeria Sabaudzka) – jedna z najbogatszych w dzieła sztuki pinakotek we Włoszech. Znajduje się w Palazzo dell'Accademia delle Scienze, w Turynie, przy Via Accademia delle Scienze 6.

Historia

Historia Galerii sięga bardzo daleko w przeszłość, bo aż do 1497, kiedy to ród Savoia zgromadził pierwsze cenne dzieła nabyte przez lata. Pierwszy katalog tych dzieł pochodzi z 1631. O pasji kolekcjonerskiej rodu Savoia wspominał już w 1590 lombardzki malarz i pisarz Giovanni Paolo Lomazzo w swojej Idea del tempio della pittura. Galeria została założona z woli króla Karola Alberta Sabaudzkiego, i została oficjalnie zainaugurowana 2 października 1832, w dzień jego urodzin. Otrzymała nazwę Galerii Królewskiej (wł. Reale Galleria) i została umieszczona w Palazzo Madama. Mentorem i pierwszym dyrektorem Galerii był Roberto d’Azeglio, który w 1836 zapoczątkował publikację zeszytów katalogu znajdującej się tam kolekcji z reprodukcjami obrazów. Znalazło się w nim 365 dzieł pochodzących z Palazzo Reale i Palazzo Carignano w Turynie oraz z Palazzo Durazzo w Genui

Karolowi Albertowi należy zawdzięczać projekt polityczno-kulturalny, który przewidywał dotację przeznaczoną do wykorzystania na cele Galerii i zachętę do gromadzenia dzieł różnych szkół włoskich i zagranicznych. w 1848 Palazzo Madama stał się siedzibą parlamentu, trzeba więc było znaleźć nową siedzibę dla Galerii. Dopiero w 1865, dzięki wysiłkom Massimo d’Azeglio, który został dyrektorem muzeum po swym bracie Roberto, przeniesiono zbiory na drugie piętro Palazzo dell'Accademia delle Scienze. W 1860 król Wiktor Emanuel II przekazał Galerię narodowi, zlecając zwierzchnictwo nad nią Ministerstwu Oświaty. W 1923 w muzeum było już 625 dzieł.

W nowej siedzibie obrazy zostały uporządkowane według chronologii oraz szkół malarskich, z których pochodzą. Specjalną przestrzeń przeznaczono na malarstwo piemonckie XV i XVI w. W 1933, w stulecie powstania, pinakoteka otrzymała definitywnie nazwę Galleria Sabauda. Do rozwoju zasobu zbiorów przyczyniły się darowizny oraz zakup wielu dzieł. Dziś znajduje się tam ponad 700 obrazów zgromadzonych w 7 kolekcjach. Niedawno podjęto decyzję o przeniesieniu Galerii do Manica Nuova w Palazzo Reale, co pozwoli na bardziej adekwatną systematyzację.

Zwiedzanie

Galerię można zwiedzać indywidualnie lub w grupach. Organizowane są też specjalne ścieżki edukacyjne dla dzieci i młodzieży szkolnej.

Dzieła udostępnione

Uporządkowana chronologicznie ekspozycja podzielona jest ze względu na szkoły malarskie i autorów. Do najbardziej znaczących należą następujące dzieła:

• Szkoły piemonckie z XIV-XVI w.
  • Giovanni Martino Spanzotti, Tryptyk Madonna z Dzieciątkiem i świętymi Ubaldem i Sebastianem
  • Defendente Ferrari, Poliptyk św. Iwo
  • Macrino d’Alba, Madonna adorująca Dzieciątko z aniołami oraz święci Józef, Jan Chrzciciel, Hieronim, Solutore i ofiarodawca
  • Gerolamo Giovenone, Nastawa ołtarzowa Buronzo
  • Gaudenzio Ferrari, Ukrzyżowanie
• Szkoły włoskie XIV-XVI w.
  • Sandro Botticelli, Wenus
  • Fra Angelico, Madonna z Dzieciątkiem
  • Andrea Mantegna, Madonna z Dzieciątkiem i świętymi
  • Piero del Pollaiolo, Archanioł Rafał i Tobiasz
  • Filippino Lippi, Trzej archaniołowie i Tobiasz
  • Agnolo Bronzino, Portret damy
  • Bergognone, Przepowiadanie św. Ambrożego i Konsekracja św. Augustyna
  • Giovanni Gerolamo Savoldo, Madonna z Dzieciątkiem i świętymi Franciszkiem i Hieronimem
• Szkoły flamandzka i holenderska oraz kolekcje księcia Eugeniusza Sabaudzkiego
  • Jan van Eyck, Stygmaty św. Franciszka
  • Petrus Christus, Madonna z Dzieciątkiem
  • Hans Memling, Męka Chrystusa
  • Rembrandt, Portret starca
  • Gerard Dou, Młody Holender w oknie
  • David Teniers (młodszy), Gracze
• Kolekcje dynastyczne: od Emanuela Filiberta do Karola Emanuela I (1559-1630)
  • Rogier van der Weyden, części boczne Tryptyku Zwiastowania
  • Francesco Bassano, Porwanie Sabinek
  • Paolo Veronese, Uczta w domu faryzeusza
  • Jacopo Tintoretto, Trójca Święta
  • Orazio Gentileschi, Zwiastowanie
  • Tanzio da Varallo, Jakub i Rebeka
  • Guercino, Powrót syna marnotrawnego
  • Peter Paul Rubens, Dejanira kuszona przez Furię; Herkules w ogrodzie Hesperyd
• Kolekcje dynastyczne: od Wiktora Amadeusza I do Wiktora Amadeusza II (1630-1730)
  • Guido Reni, Apollo obdzierający ze skóry Marsjasza
  • Guercino, Herodiada grająca na lutni
  • Francesco del Cairo, Herodiada z głową Jana Chrzciciela
  • Antoon van Dyck, Portret konny księcia Tommaso di Savoia-Carignano; Synowie Karola I Stuarta
  • Sebastiano Ricci, Zuzanna przed sądem Daniela
• Kolekcje dynastyczne: od Karola Emanuela III do Karola Feliksa (1730-1831)
  • Bernardo Bellotto, Widok Turynu z Ogrodów Królewskich; Widok na stary most na Padzie i na Turyn
• Kolekcja Riccardo Gualino
  • Duccio di Buoninsegna, Madonna na tronie z Dzieciątkiem i dwoma aniołami
  • Matteo di Gualdo, Święty Hieronim (dzieło przypisywane temu autorowi)
  • Paolo Veronese, Wenus i Mars z Kupidem

Przypisy

Bibliografia

• Paola Astrua, Carlenrica Spantigati, Galleria Sabauda: guida breve, Electa, Milano 2000.