Սաբինուհու առևանգումը (Ջամբոլոնիա)

«Սաբինուհու առևանգումը» (իտալ.՝ Ratto delle sabine), ֆլորնցիացի քանդակագործ Ջամբոլոնիայի քանդակը, մաներիզմի դասական օրինակ քանդակագործությունում, այս վարպետի ճանաչված գլուխգործոցը։ Պայմանականորեն ենթադրվում է, որ կոմպոզիցիան պատկերում է տեսարան հռոմեացիների կողմից սաբինուհիների առևանգման մասին լեգենդից։ Քանդակը պատրաստված է սպիտակ մարմարի ամբողջական կտորից, որը համարվում է Ֆլորենցիա բերված երբևէ ամենամեծ բլոկը։ Սա առաջին դեպքն էր եվրոպական քանդակագործության մեջ, երբ ստեղծվում էր բազմաֆիգուր կոմպոզիցիա, որին կարելի է նայել մի քանի դիրքից։ Ջամբոլոնիան ստեղծել է նաև մարմարե պատվանդան` բրոնզե ռելիեֆով։ 1583 թվականից սկսած այս քանդակը գտնվում է Ֆլորենցիայում, Լոջիա Լանցիում։

«Այս քանդակն ստեղծելիս վարպետը որևէ որոշակի մտահղացում չի ունեցել, նա պարզապես ցանկանում էր լռեցնել այն քննադատներին, ովքեր կասկածում էին իր` մարմարից մոնումենտալ քանդակ ստեղծելու կարողությանը։ Նա ընտրել է մի կոմպոզիցիա, որն իրեն առավելապես բարդ է թվացել. մեկ ընդհանուր գործողությամբ միավորված երեք տարբեր մարմիններ` հակադիր բնավորություններով։ Քանդակագործի ժամանակակից գիտնականները վեճերից հետո ի վերջո եկել են այն եզրակացության, որ քանդակի համար լավագույն անվանումը «Սաբինուհու առևանգումն» է»։

Քանդակը պատկերում է երեք մարդկային կերպար. հռոմեացու, սաբինուհու և սաբինացու։ Ըստ հեղինակի մտահղացման, այն կարող է ընկալվել որպես սիրո մետաֆոր և պայքար դրա համար։ Կերպարները միահյուսված են ոլորաձև։ Քանդակագործը ձգտել է այս քանդակով նախ և առաջ ցույց տալ իր վիրտուոզությունը։ Նա որոշել է ստեղծել այնպիսի լայնամասշտաբ կոմպոզիցիա, որը գեղարվեստական ազդեցություն կունենար ոչ միայն մեկ, այլև` բոլոր կողմերից։ Ավելի վաղ նման կոմպոզիցիաներ ստեղծվել էին միայն բրոնզից և ավելի փոքր ծավալներով։ Ջամբոլոնիան հասել է իր նպատակին, սակայն այն տրվել է նրան պատկերվող խմբի բնականակությանը դեմ գնալու գնով։ Կերպարները «հեշտությամբ կատարում են լավ սովորած խորեգրաֆիկ վարժությունը, սակայն այստեղ, ինչպես և հելլենիստական գրեթե բոլոր քանդակներում, իսպառ բացակայում է էմոցիոնալ իմաստը։ Եվ իսկապես, քանդակի խումբը հիացնում է ընդգրկունությամբ ու մտահղացմամբ, սակայն դրա մեջ զգացվում է պաթետիզմ»։ Ջամբոլոնիան ավարտել է քանդակի աշխատանքները 1582 թվականին, Պիետրո Ֆրանկավիլայի օգնությամբ, և այն այնքան է դուր եկել Ֆրանչեսկո Մեդիչիին, որ 1583 թվականի հունվարին նա տեղադրել է այն Լոջիա Լանցիում.

Ծանոթագրություններ

Արտաքին հղումներ

• Սաբինուհու առևանգումը Արխիվացված 2013-10-04 Wayback Machine