Województwo podkarpackie


Województwo podkarpackie


Województwo podkarpackie – jednostka podziału administracyjnego Polski, jedno z 16 województw utworzonych w 1999 roku. Powstało poprzez scalenie ziem województw przemyskiego i rzeszowskiego, oraz części krośnieńskiego, tarnobrzeskiego i tarnowskiego. Tym samym objęło obszar podobny do dawnego województwa rzeszowskiego sprzed reformy w 1975 roku (z wyjątkiem powiatu gorlickiego). Obecnie województwo zajmuje powierzchnię 17 845,76 km² (stan na 31 grudnia 2017) i zajmuje 11. miejsce w kraju. Pod względem liczby mieszkańców (około 2,09 mln osób) znajduje się na 8. miejscu w Polsce. Jest najdalej wysuniętym na południe województwem Polski.

Siedzibą władz rządowych (wojewody) i samorządowych (sejmiku) województwa jest Rzeszów.

Historia

Województwo podkarpackie powstało w 1999 r. w wyniku reformy podziału administracyjnego kraju i objęło tereny dawnych województw:

  • rzeszowskiego (w całości),
  • przemyskiego (w całości),
  • krośnieńskiego (oprócz gmin: Biecz i Lipinki),
  • tarnobrzeskiego (miasto Tarnobrzeg, gminy powiatów niżańskiego, stalowowolskiego i tarnobrzeskiego oraz gminy: Majdan Królewski i Padew Narodowa),
  • tarnowskiego (gminy powiatu dębickiego oraz gminy: Radomyśl Wielki i Wadowice Górne).

Ponadto w latach 1999–2002 województwo podkarpackie obejmowało również obszar gminy Szerzyny, z dniem 01.01.2003 r. przeniesionej do powiatu tarnowskiego w województwie małopolskim.

Położenie historyczne

Pod względem historycznym województwo podkarpackie obejmuje południowo-wschodnie obszary przedrozbiorowej Małopolski (części ówczesnych województw: krakowskiego, sandomierskiego i lubelskiego) oraz zachodnią część Rusi Czerwonej (głównie województwo ruskie, część bełskiego). Po rozbiorach ziemie obecnego województwa podkarpackiego znalazły się w granicach zaboru austriackiego stanowiąc środkową część ówczesnej Galicji. Natomiast po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku tereny dzisiejszego województwa przynależały do województw: lwowskiego (większość z Rzeszowem), krakowskiego (część zachodnia) i lubelskiego (skrawki północne).

Logo województwa podkarpackiego

„PODKARPACKIE. PRZESTRZEŃ OTWARTA” – znak promocyjny Województwa Podkarpackiego został ustanowiony przez Sejmik Województwa Podkarpackiego dnia 28 lutego 2011

Geografia

Położenie administracyjne

Województwo jest położone w południowo-wschodniej Polsce i graniczy z:

  • Słowacją (z krajem preszowskim) na długości 134 km na południu
  • Ukrainą (z obwodami lwowskim i zakarpackim) na długości 239 km na wschodzie

oraz z województwami:

  • lubelskim na długości 320 km na północnym wschodzie
  • małopolskim na długości 182 km na zachodzie
  • świętokrzyskim na długości 81,6 km na północnym zachodzie

Położenie fizycznogeograficzne

Obszar woj. podkarpackiego obejmuje:

  • środkową część Podkarpacia, w jego obrębie wschodnią część Podkarpacia Północnego (wschodnią część Kotliny Sandomierskiej),
  • zachodnią część Zewnętrznych Karpat Zachodnich, a w ich obrębie wschodnią część Pogórza Środkowobeskidzkiego (w części lub w całości: Pogórze Ciężkowickie, Pogórze Strzyżowskie, Pogórze Dynowskie, Pogórze Przemyskie, Obniżenie Gorlickie, Kotlina Jasielsko-Krośnieńska, Pogórze Jasielskie i Pogórze Bukowskie) i wschodnią część Beskidów Środkowych (Beskid Niski),
  • zachodni skrawek Zewnętrznych Karpat Wschodnich, a w ich obrębie zachodnią część Beskidów Wschodnich (Góry Sanocko-Turczańskie i Bieszczady Zachodnie),
  • niewielki fragment Roztocza.

Według danych z 31 grudnia 2017 r. powierzchnia województwa wynosiła 17 845,76 km².

Według danych z 31 grudnia 2012 r. w woj. podkarpackim lasy obejmowały powierzchnię 674,4 tys. ha, co stanowiło 37,8% jego powierzchni. 40,9 tys. ha lasów znajdowało się w obrębie parków narodowych.

Położenie matematycznogeograficzne

W wymiarze północ–południe województwo rozciąga się na długości 202 km, to jest 1°49′05″. W wymiarze wschód–zachód rozpiętość województwa wynosi 172 km, co w mierze kątowej daje 2°24′21″.

Współrzędne geograficzne skrajnych punktów:

  • północny: 50°49′13″N – pn. narożnik działki ewidencyjnej nr 1 (powiat stalowowolski),
  • południowy: 49°00′08″N – słupek graniczny nr 215 (powiat bieszczadzki),
  • zachodni: 21°08′31″E – zach. narożnik działki ewidencyjnej nr 1829 (powiat mielecki),
  • wschodni: 23°32′52″E – granica państwowa pomiędzy słupkami granicznymi nr 638 a nr 639 (powiat lubaczowski).

Najwyższym punktem jest wierzchołek Tarnicy – 1346 m n.p.m.

Stosunki wodne

Trzy największe rzeki w województwie to prawe dopływy Wisły: San i Wisłoka oraz dopływ Sanu: Wisłok. Rzeki Strwiąż oraz Mszanka uchodzą do Dniestru i należą do zlewiska Morza Czarnego. Wszystkie pozostałe należą do zlewni Morza Bałtyckiego. Rzeki regionu są uważane za jedne z najczystszych w kraju.

Podział administracyjny

Województwo podkarpackie jest podzielone na 21 powiatów oraz 4 miasta na prawach powiatu.

Podział na powiaty – powierzchnia dane według GUS z 31 grudnia 2017, liczba ludności z 30 czerwca 2019.

W 2002 roku z zachodniej części powiatu bieszczadzkiego wydzielono powiat leski.

Podregiony statystyczne

Województwo podkarpackie składa się z 4 podregionów statystycznych (GUS) – zgodnych ze standardem NUTS Unii Europejskiej:

  • podregion krośnieński (kod 323) obejmuje 1 miasto na prawach powiatu i 6 powiatów: Krosno, powiat krośnieński, powiat sanocki, powiat jasielski, powiat brzozowski, powiat leski oraz powiat bieszczadzki
  • podregion przemyski (kod 324) obejmuje 1 miasto na prawach powiatu i 4 powiaty: Przemyśl, powiat przemyski, powiat jarosławski, powiat przeworski oraz powiat lubaczowski
  • podregion rzeszowski (kod 325) obejmuje 1 miasto na prawach powiatu i 5 powiatów: Rzeszów, powiat rzeszowski, powiat łańcucki, powiat ropczycko-sędziszowski, powiat kolbuszowski oraz powiat strzyżowski
  • podregion tarnobrzeski (kod 326) obejmuje 1 miasto na prawach powiatu i 6 powiatów: Tarnobrzeg, powiat tarnobrzeski, powiat stalowowolski, powiat mielecki, powiat dębicki, powiat leżajski oraz powiat niżański

Demografia

Obszar województwa zamieszkuje 2 127 462 mieszkańców (dane z 30 czerwca 2019) w 53 miastach, 2157 miejscowościach wiejskich tworzących 1530 sołectw, 160 gmin (stan na 1 stycznia 2011), 21 powiatów oraz 4 miasta na prawach powiatu.

Dane GUS z 30 czerwca 2019

Według ostatnich danych GUS-u średnia życia w województwie jest najwyższą w Polsce i wynosi odpowiednio: mężczyźni 73 lata (Polska 71), kobiety 81 lat (Polska 80). Na długowieczność mieszkańców regionu decydujący wpływ mają: czyste środowisko, zdrowy styl życia oraz niski poziom stresu. Województwo podkarpackie jest jednym z pięciu polskich województw obok małopolskiego, mazowieckiego, pomorskiego i wielkopolskiego w którym systematycznie, stale wzrasta liczba ludności.

  • Piramida wieku mieszkańców W. podkarpackiego w 2014 roku.

Urbanizacja

W województwie podkarpackim są 53 miasta, w tym 4 miasta na prawach powiatu. Miasta zostały uszeregowane według liczby mieszkańców (faktycznego miejsca zamieszkania), na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego z 31 grudnia 2020. Wskaźnik urbanizacji wynosi 41,4% jest on najniższy w Polsce (2017).

Administracja i polityka

Samorząd wojewódzki

Organem stanowiącym jest Sejmik Województwa Podkarpackiego, składający się z 33 radnych. Siedzibą sejmiku województwa jest Rzeszów. Sejmik wybiera organ wykonawczy województwa, którym jest Zarząd Województwa Podkarpackiego, składający się z 5 członków z przewodniczącym mu marszałkiem.

Podział klubów w Sejmiku Województwa Podkarpackiego (stan na 12 stycznia 2024):

  • Prawo i Sprawiedliwość – 24 radnych
  • Platforma Obywatelska – 5 radnych
  • Polskie Stronnictwo Ludowe – 3 radnych
  • Niezrzeszeni – 1 radny

Marszałkowie województwa:

  • od 1999 do 2002 Bogdan Rzońca (AWS)
  • od 2002 do 2006 Leszek Deptuła (PSL)
  • od 2006 do 2010 Zygmunt Cholewiński (PiS)
  • od 2010 do 2013 Mirosław Karapyta (PSL)
  • od 2013 Władysław Ortyl (PiS)

Administracja rządowa

Organem administracji rządowej jest Wojewoda Podkarpacki, wyznaczany przez Prezesa Rady Ministrów. Siedzibą wojewody jest Rzeszów. Podkarpacki Urząd Wojewódzki w Rzeszowie znajduje się przy ulicy Grunwaldzkiej 15. W ramach urzędu działają także 3 delegatury: w Krośnie, Przemyślu i Tarnobrzegu.

Delegatury urzędu wojewódzkiego obejmują swoim zasięgiem działania:

  • delegatura w Krośnie powiaty: bieszczadzki, brzozowski, jasielski, krośnieński, leski, sanocki i miasto Krosno;
  • delegatura w Przemyślu powiaty: jarosławski, lubaczowski, przemyski, przeworski i miasto Przemyśl;
  • delegatura w Tarnobrzegu powiaty: mielecki, niżański, stalowowolski, tarnobrzeski i miasto Tarnobrzeg.

Wojewodowie

  • od 1 stycznia 1999 do 20 października 2001 Zbigniew Sieczkoś (AWS)
  • od 20 października 2001 do 3 marca 2003 Zdzisław Siewierski (SLD)
  • od 3 marca 2003 do 30 listopada 2005 Jan Kurp (SLD)
  • od 30 listopada 2005 do 29 listopada 2007 Ewa Draus (PiS)
  • od 29 listopada 2007 do 30 listopada 2010 Mirosław Karapyta (PSL)
  • od 2 grudnia 2010 do 25 października 2011 Małgorzata Chomycz-Śmigielska (PO)
  • od 12 grudnia 2011 do 8 grudnia 2015 Małgorzata Chomycz-Śmigielska (PO)
  • od 8 grudnia 2015 do 11 listopada 2019 i od 13 stycznia 2020 do 2 listopada 2023 Ewa Leniart (PiS)
  • od 20 grudnia 2023 Teresa Kubas-Hul (PO)

Wicewojewodowie

  • od 19 stycznia 2011 do 14 lutego 2012 Andrzej Reguła (PSL)
  • od 14 lutego 2012 do 1 grudnia 2014 Alicja Wosik (PSL)
  • od 12 stycznia 2015 do 8 grudnia 2015 Grażyna Borek (PSL)
  • od 17 grudnia 2015 do 25 stycznia 2017 Witold Lechowski (PiS)
  • od 7 lutego 2017 do 29 stycznia 2018 Piotr Pilch (PiS)
  • od 12 lutego 2018 do 30 stycznia 2020 Lucyna Podhalicz
  • od 31 stycznia 2020 do grudnia 2023 Jolanta Sawicka
  • od 17 stycznia 2024 Wiesław Buż
  • od 17 stycznia 2024 do 8 maja 2024 Paweł Bartoszek
  • od 5 czerwca 2024 Tomasz Lorenc

Okręgi wyborcze

Okręg wyborczy nr 22 do Sejmu RP (stan na 13 listopada 2023)

  • Prawo i Sprawiedliwość – Marek Kuchciński, Anna Schmidt-Rodziewicz, Piotr Uruski, Maria Kurowska, Teresa Pamuła, Piotr Babinetz, Tadeusz Chrzan
  • KWW Koalicja Obywatelska PO.N iPL Zieloni – Joanna Frydrych, Marek Rząsa
  • KWW Trzecia Droga Polska 2050 Szymona Hołowni – Polskie Stronnictwo Ludowe – Bartosz Romowicz
  • Konfederacja Wolność i Niepodległość – Andrzej Zapałowski

Okręg wyborczy nr 23 do Sejmu RP (stan na 13 listopada 2023)

  • Prawo i Sprawiedliwość – Zbigniew Ziobro, Ewa Leniart, Rafał Weber, Marcin Warchoł, Zbigniew Chmielowiec, Krzysztof Sobolewski, Fryderyk Kampinos, Kazimierz Gołojuch, Jan Warzecha,
  • KWW Koalicja Obywatelska PO.N iPL Zieloni – Paweł Kowal, Krystyna Skowrońska, Zdzisław Gawlik
  • KWW Trzecia Droga Polska 2050 Szymona Hołowni – Polskie Stronnictwo Ludowe – Adam Dziedzic, Elżbieta Burkiewicz
  • Konfederacja Wolność i Niepodległość – Grzegorz Braun

Okręg wyborczy nr 54 do Senatu RP (stan na 13 listopada 2023)

  • Janina Sagatowska (PiS)

Okręg wyborczy nr 55 do Senatu RP (stan na 13 listopada 2023)

  • Zdzisław Pupa (PiS)

Okręg wyborczy nr 56 do Senatu RP (stan na 13 listopada 2023)

  • Józef Jodłowski (PiS)

Okręg wyborczy nr 57 do Senatu RP (stan na 13 listopada 2023)

  • Alicja Maria Zając (PiS)

Okręg wyborczy nr 58 do Senatu RP (stan na 13 listopada 2023)

  • Mieczysław Golba (PiS)

Okręg wyborczy nr 9 do Parlamentu Europejskiego w Polsce (stan na 26 maja 2019)

  • Bogdan Rzońca (PiS)
  • Tomasz Poręba (PiS)
  • Elżbieta Łukacijewska (PO)

Gospodarka

W 2012 r. produkt krajowy brutto woj. podkarpackiego wynosił 62,4 mld zł, co stanowiło 3,9% PKB Polski. Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca wynosił 29,3 tys. zł (70,0% średniej krajowej), co plasowało podkarpackie na ostatnim miejscu względem innych województw.

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie mieszkańca woj. podkarpackiego w 3. kwartale 2011 r. wynosiło 3074,48 zł, co lokowało je na 15. miejscu względem wszystkich województw.

We wrześniu 2019 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w województwie obejmowała ok. 72,7 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 7,7% do aktywnych zawodowo.

W 2012 r. 7,0% mieszkańców w gospodarstwach domowych woj. podkarpackiego miało wydatki poniżej granicy ubóstwa skrajnego (tzn. znajdowało się poniżej minimum egzystencji).

W 2010 r. produkcja sprzedana przemysłu w woj. podkarpackim wynosiła 30,8 mld zł, co stanowiło 3,1% produkcji przemysłu Polski. Sprzedaż produkcji budowlano-montażowej w podkarpackim wynosiła 5,6 mld zł, co stanowiło 3,5% tej sprzedaży Polski.

Podkarpackie gospodarstwa rolne są jednak bardzo rozdrobnione, co bardzo negatywnie wpływa na ich rentowność i rzadko kiedy jest jedynym źródłem utrzymania rodziny.

Na terenie województwa podkarpackiego funkcjonuje największy w Polsce klaster przemysłu lotniczego – Dolina Lotnicza. Cechuje go duża koncentracja firm przemysłu lotniczego, ośrodków naukowo-badawczych oraz rozwinięte zaplecze edukacyjne i szkoleniowe. Centrum Doliny Lotniczej znajduje się w stolicy regionu Rzeszowie, a głównymi ośrodkami Doliny Lotniczej obok Rzeszowa są największe przemysłowe miasta województwa: Mielec, Krosno, Dębica, Stalowa Wola oraz Sędziszów Małopolski oraz miasta spoza regionu Bielsko-Biała i Świdnik. W większości z tych miast funkcjonują porty lotnicze Rzeszów: RZE, Świdnik LUZ oraz czynne cywilne lotniska sportowe: lotnisko Bielsko-Biała Aleksandrowice, Lotnisko Krosno, lotnisko Mielec, Lotnisko Stalowa Wola-Turbia.

Surowcami kopalnymi są siarka, ropa naftowa oraz gaz ziemny. Surowce mineralne są wydobywane głównie w górzystej, południowej części województwa: piaskowce, wapienie, gipsy (w tym gips alabastrowy), glinki ceramiczne, piaski (w tym piaski szklarskie) i żwiry, a także torf, wody mineralne i geotermalne. Swoją siedzibę mają tutaj największe polskie koncerny naftowo – gazowe: PGNiG Technologie w Krośnie oraz jeden z trzech polskich oddziałów PGNiG w Sanoku. W okolicach Rzeszowa oraz Sanoka znajdują się największe w Polsce podziemne magazyny gazu ziemnego w Brzeźnicy, Husowie, Strachocinie oraz Swarzowie. Ze względu na duże złoża ropy naftowej zlokalizowano tutaj trzy rafinerie w Jaśle, Jedliczu oraz Gorlicach.

Specjalne strefy ekonomiczne:

  • Specjalna Strefa Ekonomiczna Euro-Park Mielec
  • Tarnobrzeska Specjalna Strefa Ekonomiczna Euro-Park Wisłosan

Parki przemysłowe i technologiczne:

  • Mielecki Park Przemysłowy
  • Park Przemysłowy „Stare-Miasto Park”
  • Podkarpacki Park Naukowo-Technologiczny
  • Park Przemysłowy Lubaczów „Brama na Wschód”

Transport

Transport drogowy

  • Gęstość dróg krajowych w regionie wynosi 4,2 km/100 km²,
  • Gęstość dróg wojewódzkich w regionie wynosi 8,8 km/100 km²,
  • Gęstość dróg powiatowych w regionie wynosi 36,0 km/100 km²,
  • Gęstość dróg gminnych w regionie wynosi 30,6 km/100 km².

Autostrady:

  • A4E40 Autostrada A4: granica państwa (Niemcy) – Jędrzychowice – Zgorzelec – Bolesławiec – Krzyżowa – Legnica – Wrocław – Opole – Gliwice – Katowice – Mysłowice – Balice – Kraków – Tarnów – Dębica – Jasionka – Rzeszów – Jarosław – Korczowa – granica państwa (Ukraina)

Drogi ekspresowe:

  • S19 Droga ekspresowa S19 (na północ i południe od Rzeszowa dalej budowana)
  • S74 Droga ekspresowa S74 (planowana)

Drogi krajowe

  • 94 Droga krajowa nr 94: Jędrzychowice (węzeł „Zgorzelec”) – Bolesławiec – Krzywa – Chojnów – Legnica – Prochowice – Wrocław – Oława – Brzeg – Opole – Strzelce Opolskie – Toszek – Pyskowice – Zabrze – Bytom – Siemianowice Śląskie – Czeladź – Będzin – Sosnowiec – Dąbrowa Górnicza – Sławków – Olkusz – Modlniczka – ... – Kraków (węzeł „Kraków Wielicka”) – Wieliczka – Bochnia – Brzesko – Wojnicz – Tarnów – Pilzno – Dębica – Ropczyce – Sędziszów Małopolski – Rzeszów – Łańcut – Przeworsk – Jarosław – Radymno – Korczowa – granica państwa (Ukraina)
  • 9E371 Droga krajowa nr 9: Radom – Skaryszew – Iłża – Kunów – Ostrowiec Świętokrzyski – Opatów – Lipnik – Klimontów – Łoniów – Tarnobrzeg (Nagnajów) – Nowa Dęba – Kolbuszowa – Głogów Małopolski – Rudna Mała (węzeł „Rzeszów Północ”)
  • 19 Droga krajowa nr 19: granica państwa (Białoruś) – Kuźnica – Białystok – Siemiatycze – Międzyrzec Podlaski – Kock – Lubartów – Lublin – Kraśnik – Janów Lubelski – Nisko – Sokołów Małopolski – Rzeszów – Babica – Lutcza – Domaradz – Miejsce Piastowe – Dukla – Barwinek – granica państwa (Słowacja)
  • 28 Droga krajowa nr 28: Zator – Wadowice – Rabka-Zdrój – Limanowa – Nowy Sącz – Gorlice – Jasło – Krosno – Miejsce Piastowe – Sanok – Kuźmina – Bircza – Przemyśl – Medyka – granica państwa (Ukraina)
  • 73 Droga krajowa nr 73: Wiśniówka – Kielce – Morawica – Busko-Zdrój – Szczucin – Dąbrowa Tarnowska – Tarnów – Pilzno – Jasło
  • 77 Droga krajowa nr 77: Lipnik – Sandomierz – Gorzyce – Stalowa Wola – Nisko – Leżajsk – Tryńcza – Jarosław – Radymno – Żurawica – Przemyśl
  • 84 Droga krajowa nr 84: Zabłotce – Sanok – Zagórz – Lesko – Olszanica – Ustrzyki Dolne – Krościenko – granica państwa (Ukraina)
  • 97 Droga krajowa nr 97: Terliczka (węzeł „Rzeszów Wschód”) – Rzeszów

Transport kolejowy

  • linia kolejowa nr 25 – linia kolejowa Łódź Kaliska – Dębica
  • linia kolejowa nr 65 – linia kolejowa Most na rzece Bug – Sławków Południowy LHS
  • linia kolejowa nr 66 – linia kolejowa Zwierzyniec Towarowy – Stalowa Wola Południe
  • linia kolejowa nr 68 – linia kolejowa Lublin Główny – Przeworsk
  • linia kolejowa nr 70 – linia kolejowa Włoszczowice – Chmielów koło Tarnobrzega
  • linia kolejowa nr 71 – linia kolejowa Ocice – Rzeszów Główny
  • linia kolejowa nr 74 – linia kolejowa Sobów – Stalowa Wola Rozwadów
  • linia kolejowa nr 78 – linia kolejowa Sandomierz – Grębów
  • linia kolejowa nr 79 – linia kolejowa Padew – Wola Baranowska LHS
  • linia kolejowa nr 91 – linia kolejowa Kraków Główny – Medyka
  • Linia kolejowa nr 92 – linia kolejowa Przemyśl Główny – Medyka
  • linia kolejowa nr 101 – linia kolejowa Munina – Hrebenne
  • linia kolejowa nr 102 – linia kolejowa Przemyśl Główny – Malhowice
  • linia kolejowa nr 106 – linia kolejowa Rzeszów Główny – Jasło
  • linia kolejowa nr 107 – linia kolejowa Nowy Zagórz – Łupków
  • linia kolejowa nr 108 – linia kolejowa Stróże – Krościenko
  • Linia kolejowa nr 615 – Przemyśl – Przemyśl Bakończyce
  • Linia kolejowa nr 617 – linia kolejowa Zagórz R46 – Zagórz R101

Tabor kolejowy

Województwo podkarpackie jest właścicielem 37 pojazdów zakupionych przez Urząd Marszałkowski.

Koleje wąskotorowe

  • Bieszczadzka Kolejka Leśna
  • Przeworska Kolej Dojazdowa

Transport lotniczy

  • Port lotniczy Rzeszów-Jasionka (międzynarodowy)
  • Lotnisko Krosno
  • Lotnisko Mielec
  • Lotnisko Stalowa Wola-Turbia
  • Lotnisko Stara Wieś
  • Lądowisko Sanok-Baza
  • Lądowisko Sanok-Szpital
  • Szybowisko Bezmiechowa Górna
  • Szybowisko Weremień

Przejścia graniczne

Drogowe:

  • przejście graniczne Korczowa-Krakowiec
  • przejście graniczne Budomierz-Hruszów
  • przejście graniczne Krościenko-Smolnica
  • przejście graniczne Medyka-Szeginie
  • przejście graniczne Ożenna – Niżna Polianka
  • przejście graniczne Barwinek – Vyšný Komárnik
  • przejście graniczne Radoszyce – Palota

Kolejowe:

  • przejście graniczne Krościenko-Chyrów
  • przejście graniczne Przemyśl-Mościska
  • przejście graniczne Werchrata-Rawa Ruska
  • Przejście graniczne Łupków-Palota

Lotnicze przejścia graniczne:

  • Port lotniczy Rzeszów-Jasionka

Kultura

Instytucje kultury samorządu województwa:

  • Arboretum i Zakład Fizjografii w Bolestraszycach,
  • Centrum Kulturalne w Przemyślu,
  • Filharmonia Podkarpacka im. Artura Malawskiego w Rzeszowie,
  • Galeria Sztuki Współczesnej w Przemyślu,
  • Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej,
  • Muzeum Podkarpackie w Krośnie,
  • Muzeum – Zamek w Łańcucie,
  • Muzeum Narodowe Ziemi Przemyskiej w Przemyślu,
  • Muzeum Okręgowe w Rzeszowie,
  • Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku,
  • Muzeum Marii Konopnickiej w Żarnowcu,
  • Teatr im. Wandy Siemaszkowej w Rzeszowie,
  • Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Rzeszowie,
  • Wojewódzki Dom Kultury w Rzeszowie,

Nauka i oświata

  • Rzeszów
    • Uniwersytet Rzeszowski (z 12 wydziałami, w tym Wydziałem Medycznym będącym podwalinami do utworzenia Wyższej Szkoły Medycznej w Rzeszowie. W roku 2015 uruchomiono kierunek lekarski)
    • Politechnika Rzeszowska im. Ignacego Łukasiewicza (największa uczelnia techniczna południowo-wschodniej Polski, z ośrodkiem kształcenia pilotów lotnictwa cywilnego)
    • Wyższe Seminarium Duchowne w Rzeszowie
    • Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie (największa niepubliczna uczelnia wyższa na Podkarpaciu)
    • Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych w Rzeszowie
    • Szkoła Języków Obcych i Zarządzania PROMAR w Rzeszowie
    • WSPiA Rzeszowska Szkoła Wyższa
    • Wyższa Szkoła Inżynieryjno-Ekonomiczna
  • Przemyśl
    • Państwowa Wyższa Szkoła Wschodnioeuropejska w Przemyślu
    • Wyższa Szkoła Gospodarcza w Przemyślu
    • Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w Przemyślu
    • Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych w Przemyślu
    • Wyższe Seminarium Duchowne w Przemyślu
  • Tarnobrzeg
    • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. prof. Stanisława Tarnowskiego w Tarnobrzegu
    • Zespół Kolegiów Nauczycielskich w Tarnobrzegu
    • Wyższa Szkoła Handlowa w Kielcach Wydział Zamiejscowy w Tarnobrzegu
    • Profesjonalna Szkoła Biznesu
    • Małopolska Szkoła Handlowa
    • Szkoła Zarządzania
  • Krosno
    • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Krośnie – (14 kierunków kształcenia) z jednostkami: Instytut Politechniczny, Instytut Kultury Fizycznej, Instytut Humanistyczny, Instytut Zdrowia i Gospodarki, Studium Języków Obcych i Nauk Społecznych, Studium Nauk Matematyczno-Przyrodniczych, Studium Wychowania Fizycznego i Sportu.
    • Państwowe Pomaturalne Studium Kształcenia Animatorów Kultury i Bibliotekarzy w Krośnie
    • Niepubliczna Szkoła Biznesu w Krośnie
    • Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie Oddział w Krośnie
    • Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie – oddział w Krośnie
  • Dębica
    • Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie – Zamiejscowy Wydział Rozwoju Regionalnego w Dębicy
    • Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie – Centrum Edukacyjne w Dębicy
    • Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych w Dębicy
  • Jarosław
    • Państwowa Wyższa Szkoła Techniczno-Ekonomiczna im. ks. Bronisława Markiewicza w Jarosławiu
    • Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi – Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny w Jarosławiu
    • Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych w Jarosławiu
  • Jasło
    • Podkarpacka Szkoła Wyższa w Jaśle im. bł. księdza Władysława Findysza
  • Leżajsk
    • Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych w Leżajsku
  • Mielec
    • Wyższa Szkoła Gospodarki i Zarządzania w Mielcu
    • Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie – ośrodek zamiejscowy
    • Akademia Wychowania Fizycznego w Warszawie – ośrodek zamiejscowy
    • Niepubliczna Szkoła Biznesu w Mielcu
    • Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych w Mielcu
    • Policealne Studium Medyczne
    • British School w Mielcu
  • Przeworsk
    • Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych w Przeworsku
  • Nisko
    • Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych w Nisku (Język angielski) – zlikwidowane z dniem 30.09.2015
    • Uniwersytet Radomski im. Kazimierza Pułaskiego
      • Wydział Transportu i Elektrotechniki – Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny w Nisku
    • Wyższa Szkoła Bezpieczeństwa i Ochrony im. Marszałka Józefa Piłsudskiego z siedzibą w Warszawie
      • Wydział Zamiejscowy w Nisku
  • Ropczyce
    • Wyższa Szkoła Inżynieryjno-Ekonomiczna w Ropczycach
    • Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych w Ropczycach
  • Sanok
    • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Jana Grodka w Sanoku
    • Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych w Sanoku
    • Wyższa Szkoła Sanocka (o uprawnieniach publicznych)
    • Wydział zamiejscowy Uniwersytetu Śląskiego
    • Podkarpacka Szkoła Przedsiębiorczości (PSP)
    • Centrum Doskonalenia Nauczycieli w Sanoku
  • Stalowa Wola
    • Katolicki Uniwersytet Lubelski
      • Wydział Zamiejscowy Prawa i Nauk o Społeczeństwie w Stalowej Woli
    • Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Stalowej Woli
    • Polsko-Czeska Wyższa Szkoła Biznesu i Sportu „Collegium Glacense” z siedzibą w Stalowej Woli
    • Politechnika Rzeszowska
      • Wydział Mechaniczno-Technologiczny Politechniki Rzeszowskiej

Zamki i pałace

Lista zamków i pałaców woj. podkarpackiego:

  • Zamek Kamieniec – Odrzykoń,
  • Zamek w Baranowie Sandomierskim,
  • Renesansowy zamek Krasickich i Sapiehów – Krasiczyn,
  • Zamek Kazimierzowski w Przemyślu,
  • Dwór w Wolicy – Dębica,
  • Barokowy zamek – Dukla,
  • Zamek w Łańcucie,
  • Zamek w Rzeszowie,
  • Letni Pałac Lubomirskich w Rzeszowie,
  • Pałac w Sieniawie,
  • Pałac w Ropczycach,
  • Pałac Tarnowskich w Tarnobrzegu,
  • Dwór Mycielskich w Wiśniowej,
  • dwór Lubomirskich w Boguchwale,
  • Zamek Królewski w Sanoku,
  • Dwór w Bolestraszycach,
  • Dworek w Boratynie,
  • Pałac w Iwoniczu Zdroju,
  • Pałac Stawiarskich w Jedlicze,
  • Zamek w Lesku,
  • Pałac Miera w Leżajsku,
  • Pałacyk Oborskich w Mielcu,
  • Zamek Lubomirskich w Stalowej Woli,
  • Pałac obecnie Dom Dziecka w Strzyżowie,
  • Zespół Pałacowo-Parkowy w Przeworsku,
  • Pałac w Birczy,
  • Zamek w Przecławiu,
  • Pałac Sroczyńskich – Jasło – Gorajowice
  • Zamek Szaszkiewiczów w Rzemieniu,
  • Zespół pałacowo – dworski w Czudcu,
  • Pałac Lubomirskich w Przemyślu,
  • Kamienica – Dębica Wiluszówka,
  • Pałac Ponińskich w Horyńcu Zdroju,
  • Pałac w Pełkiniach,
  • Pałac Wodzickich w Tyczynie,
  • Pałacyk Bobrowskich w Długie,
  • Pałac w Julinie,
  • Pałac w Weryni,
  • Pałac w Zarzeczu,
  • Dworek – Dębica,
  • Dworek – Ciemięrzowice,
  • Pałac biskupów przemyskich w Krośnie,
  • Dwór Starościński w Leżajsku,
  • Dwór w Targowiskach.

Bezpieczeństwo publiczne

W województwie podkarpackim działa centrum powiadamiania ratunkowego, które znajduje się w Rzeszowie i które obsługuje zgłoszenia alarmowe kierowane do numerów alarmowych 112, 997, 998 i 999.

Opieka zdrowotna

Szpitale w Rzeszowie:

  • Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. Fryderyka Chopina w Rzeszowie,
  • Szpital Wojewódzki nr 2 w Rzeszowie,
  • Szpital Miejski im. Jana Pawła II w Rzeszowie,
  • Szpital MSWiA w Rzeszowie,
  • Szpital Specjalistyczny – Zespół Gruźlicy i Chorób Płuc w Rzeszowie,
  • Szpital Specjalistyczny „Pro-Familia”,

Szpitale w Przemyślu:

  • Szpital Wojewódzki im. św. Ojca Pio w Przemyślu,
  • Szpital Miejski z Przychodnią w Przemyślu (dawniej Szpital Wojskowy nr 114),
  • Wojewódzki Podkarpacki Szpital Psychiatryczny w Żurawicy,

Szpital w Stalowej Woli:

  • Powiatowy Szpital Specjalistyczny w Stalowej Woli

Szpital w Krośnie:

  • Wojewódzki Szpital Podkarpacki im. Jana Pawła II w Krośnie,

Szpital w Tarnobrzegu:

  • Wojewódzki Szpital im.Zofii z Zamoyskich Tarnowskiej w Tarnobrzegu,

Szpital w Mielcu:

  • Szpital Specjalistyczny im. Edmunda Biernackiego w Mielcu,

Szpital w Dębicy:

  • Zespół Opieki Zdrowotnej w Dębicy,

Szpital w Jarosławiu:

  • Centrum Opieki Medycznej w Jarosławiu,
  • Specjalistyczny Psychiatryczny Zespół Opieki Zdrowotnej w Jarosławiu,

Szpital w Sanoku:

  • Szpital Specjalistyczny w Sanoku,

Szpital w Jaśle:

  • Szpital Specjalistyczny w Jaśle,

Szpital w Łańcucie:

  • Szpital św. Michała Archanioła w Łańcucie,

Szpital w Przeworsku:

  • Szpital Rejonowy w Przeworsku,

Szpital w Ropczycach:

  • Zespół Opieki Zdrowotnej w Ropczycach,

Szpital w Nisku:

  • Szpital Powiatowy im. Polskiego Czerwonego Krzyża w Nisku,

Szpital w Leżajsku:

  • Samodzielny Publiczny Zespół Opieki Zdrowotnej w Leżajsku,

Szpital w Lubaczowie:

  • Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Lubaczowie,

Szpital w Nowej Dębie:

  • Samodzielny Publiczny Zespół Zakładów Opieki Zdrowotnej Nowej Dębie,

Szpital w Ustrzykach Dolnych:

  • Samodzielny Publiczny Zespół Opieki Zdrowotnej w Ustrzykach Dolnych,

Szpital w Kolbuszowej:

  • Samodzielny Publiczny Zespół Opieki Zdrowotnej w Kolbuszowej,

Szpital w Strzyżowie:

  • Zespół Opieki Zdrowotnej w Strzyżowie,

Szpital w Brzozowie:

  • Szpital Specjalistyczny w Brzozowie Podkarpacki Ośrodek Onkologiczny im. ks. B. Markiewicza,

Szpital w Sędziszowie Młopolskim:

  • Oddziały Szpitala Powiatowego pod wezwaniem Ojca Pio w Sędziszowie Młopolskim,

Szpital w Lesku:

  • Szpital Powiatowy w Lesku

Szpital w Górnie:

  • Samodzielny Publiczny Zespół Zakładów Opieki Zdrowotnej „Sanatorium” im. Jana Pawła II w Górnie

Uzdrowiska w Województwie Podkarpackim:

  • Horyniec-Zdrój
  • Iwonicz-Zdrój
  • Polańczyk
  • Rymanów-Zdrój

Policja

Podkarpacka policja posiada 17 jednostek powiatowych i 4 miejskie. Komenda Wojewódzka Policji znajduje się w Rzeszowie.

Straż pożarna

Główną siedzibą straży pożarnej jest Komenda Wojewódzka Państwowej Straży Pożarnej w Rzeszowie. Na terenie województwa działa 17 komend powiatowych oraz 4 komendy miejskie PSP. Na obszarze stworzono 27 jednostek ratowniczo-gaśniczych, na bazie kilku z nich powstało kilka grup specjalistycznych: 2 – ratownictwo chemiczno-ekologiczne (Nowa Sarzyna, Rzeszów), 5 – ratownictwo wodno-nurkowe (Tarnobrzeg, Przemyśl, Sanok, Brzozów, Jasło), 2 – ratownictwo wysokościowe (Rzeszów, Krosno).

Siły Zbrojne

Jednostki wojskowe w województwie podkarpackim:

  • Wojewódzki Sztab Wojskowy w Rzeszowie,
  • 21 Brygada Strzelców Podhalańskich w Rzeszowie,
  • 21 Batalion Dowodzenia w Rzeszowie,
  • 1 Batalion Strzelców Podhalańskich w Rzeszowie,
  • 21 Batalion Logistyczny w Rzeszowie,
  • 3 Podkarpacka Brygada Obrony Terytorialnej w Rzeszowie,
  • 21 Rejonowe Warsztaty Techniczne im. Hetmana Wielkiego Koronnego Mikołaja Kamienieckiego w Rzeszowie,
  • 5 Batalion Strzelców Podhalańskich w Przemyślu,
  • 4 Okręgowe Warsztaty Techniczne w Żurawicy,
  • 1 Batalion Czołgów w Żurawicy,
  • 3 Batalion Inżynieryjny w Nisku,
  • 18 Pułk Saperów w Nisku,
  • Ośrodek Szkolenia Poligonowego Wojsk Lądowych im. płk. Jana Szypowskiego „Leśnika” w Nowej Dębie,
  • 18 Pułk Artylerii w Nowej Dębie,
  • 14 Dywizjon Artylerii Samobieżnej w Jarosławiu,
  • 14 Dywizjon Przeciwlotniczy w Jarosławiu.

Wojskowe Centra Rekrutacji w Województwie Podkarpackim:

  • WCR Jarosław,
  • WCR Jasło,
  • WCR Mielec,
  • WCR Nisko,
  • WCR Rzeszów,
  • WCR Sanok.

Ochrona środowiska

Parki narodowe

  • Bieszczadzki Park Narodowy
  • część Magurskiego Parku Narodowego

Parki krajobrazowe

  • Ciśniańsko-Wetliński Park Krajobrazowy
  • Czarnorzecko-Strzyżowski Park Krajobrazowy
  • Jaśliski Park Krajobrazowy
  • Park Krajobrazowy Doliny Sanu
  • Park Krajobrazowy Gór Słonnych
  • Park Krajobrazowy Pogórza Przemyskiego
  • część Południoworoztoczański Park Krajobrazowy
  • część Parku Krajobrazowego Lasy Janowskie
  • część Parku Krajobrazowego Pasma Brzanki
  • część Parku Krajobrazowego Puszczy Solskiej

Obszary Natura 2000

Obszary specjalnej ochrony ptaków:

  • Pogórze Przemyskie
  • Beskid Niski
  • Góry Słonne
  • Puszcza Sandomierska
  • Bieszczady

Obszary specjalnej ochrony siedlisk:

  • Kołacznia
  • Rzeka San
  • Fort Salis Soglio
  • Jasiołka
  • Ostoja Przemyska
  • Góry Słonne
  • Ostoja Jaśliska
  • Łysa Góra
  • Rymanów
  • Horyniec
  • Trzciana
  • Dąbrowa koło Zaklikowa
  • Dolina Dolnego Sanu (obszar Natura 2000)
  • Dorzecze Górnego Sanu
  • Klonówka
  • Las nad Braciejową
  • Łukawiec
  • Nad Husowem
  • Moczary
  • Ostoja Czarnorzecka
  • Patria nad Odrzechową
  • Wisłok Środkowy z dopływami
  • Golesz
  • Jaćmierz
  • Józefów – Wola Dębowiecka
  • Kościół w Dydni
  • Kościół w Nowosielcach
  • Kościół w Równem
  • Kościół w Skalniku
  • Ladzin
  • Las Hrabeński
  • Las Niegłowicki
  • Łąki nad Młynówką
  • Łąki w Komborni
  • Mrowle Łąki
  • Osuwiska w Lipowicy
  • Sanisko w Bykowcach
  • Lasy Leżajskie
  • Bory Bagienne nad Bukową
  • Starodub w Pełkiniach
  • Łąki nad Wojkówką
  • Dolna Wisłoka z dopływami
  • Lasy Sieniawskie

Rezerwaty przyrody

Według stanu na dzień 1 stycznia 2005 roku w województwie jest 94 rezerwatów przyrody o łącznej powierzchni 10733,10 ha, czyli 0,6% powierzchni województwa.

Podział rezerwatów według typu:

  • 40 leśnych
  • 25 florystycznych
  • 6 torfowiskowych
  • 3 faunistycznych
  • 13 krajobrazowych
  • 6 geologicznych
  • 1 faunistyczny, wodny

Religia

Zdecydowana większość mieszkańców województwa podkarpackiego należy do Kościoła rzymskokatolickiego. Na terenie województwa znajdują się części: metropolia lubelska, metropolia krakowska oraz metropolia przemyska w której skład wchodzi: archidiecezja przemyska w całości oraz dwie diecezje w częściach: diecezja rzeszowska, diecezja zamojsko-lubaczowska. Działa również Kościół Greckokatolicki, Kościół Polskokatolicki, Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny, Kościoły protestanckie oraz Świadkowie Jehowy.

Na terenie województwa podkarpackiego znajdują się ważne sanktuaria katolickie: sanktuarium Grobu Bożego w Przeworsku, sanktuarium Pasyjno-Maryjne w Kalwarii Pacławskiej, sanktuarium MB Pocieszenia w Leżajsku, sanktuarium MB Miłosierdzia w Starej Wsi, sanktuarium MB Saletyńskiej w Dębowcu, sanktuarium Świętego Jana w Dukli.

W Miejscu Piastowym położony jest dom macierzysty Zgromadzeń Świętego Michała Archanioła (michalitów i michalitek), zaś w Starej Wsi koło Brzozowa dom generalny służebniczek starowiejskich.

Produkty tradycyjne

Na liście produktów tradycyjnych Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi znajduje się 248 produktów z województwa podkarpackiego (5 stycznia 2022), najwięcej w Polsce:

Sport

Piłka nożna

Najbardziej utytułowanym klubem piłkarskim w województwie jest Stal Mielec, dwukrotny mistrz Polski w sezonach 1972/73 i 1975/76, wicemistrz 1974/75, finalista Pucharu Polski 1975/76 oraz jeden z dwóch polskich ćwierćfinalistów Pucharu UEFA w historii (edycja 1975/76). W czasach świetności klubu, które przypadły na lata 70. XX wieku, grało w nim wielu reprezentantów Polski i innych czołowych piłkarzy. Na początku lat 90. główny sponsor klubu, PZL Mielec, popadł w poważne tarapaty finansowe, a wraz z nim klub. W sezonie 2014/2015 drużyna seniorów gra w II lidze, jednak trofea zdobywają młodzi piłkarze (Mistrzostwo Polski U-17 w 2007, wicemistrzostwo U-19 w 2007).

Stal Mielec nie jest jedynym klubem województwa, który osiągał sukcesy. W rozgrywkach najwyższej ligi w Polsce brały udział również Stal Rzeszów, Stal Stalowa Wola, Siarka Tarnobrzeg, oraz Igloopol Dębica. Od 2022 roku Stal Rzeszów oraz CWKS Resovia Rzeszów uczestniczą w rozgrywkach I ligi (zaplecze Ekstraklasy). Stal Rzeszów w 1975 roku zdobyła Puchar Polski. W sezornie 1980 /1981 do 1/2 Pucharu Polski awansowała CWKS Resovia Rzeszów.

Od sezonu 2020/2021 w Ekstraklasie ponownie gra Stal Mielec, od 2022 roku w II lidze gra Siarka Tarnobrzeg, natomiast Stal Stalowa Wola gra w III lidze.

W 2020 roku do zawodowej I ligi (zaplecze Ekstraklasy) awansowała drużyna piłkarska CWKS Resovia Rzeszów. Był to pierwszy awans na drugi szczebel rozgrywkowy dla klubu z Rzeszowa od 26 lat. Resovia awansowała w derbach piłkarskich pokonując w karnych lokalnego rywala Stal Rzeszów. CWKS Resovia rozgrywa swoje mecze na Stadionie Miejskim w Rzeszowie. W 2022 roku do zawodowej Resovii w I lidze dołączyła również drużyna piłkarska Stali Rzeszów.

Siatkówka

Szczególnie zasłużonym klubem jest Resovia, który święcił największe triumfy w latach 70. i 80. Resovia jest siedmiokrotnym Mistrzem Polski, trzykrotnym zdobywcą Pucharu Polski oraz Klubowym Wicemistrzem Świata z 1974 roku. Obecnie drużyna powraca do świetności – w 2004 roku, po dwunastoletniej przerwie, wywalczyła awans do Polskiej Ligi Siatkówki, a w latach 2009, 2010 i 2011 stawała na podium Mistrzostw Polski. 22.04.2012 po 37-latach Asseco Resovia zdobyła tytuł Mistrza Polski. W 2013 zespół z Rzeszowa powtórzył ten sukces. Zespół zajął też 2. miejsce w Pucharze CEV w sezonie 2011/2012.

Również siatkarze Stali Mielec odnosili sukcesy – mężczyźni w 1976 roku zdobyli Puchar Polski, kobiety zaś w 2000 roku wicemistrzostwo Polski i ćwierćfinał Pucharu Konfederacji CEV w 2003 roku.

W sezonie 2011/2012 województwo w PlusLidze reprezentowali siatkarze Resovii, w 1 lidze kobiet zaś siatkarki Stal Mielec S.A.

Od sezonu 2014/2015 w kobiecej Orlen Lidze występuje zespół KS DevelopRes Rzeszów, który w latach 2017, 2019 zajął 3 miejsce, a w latach 2020–2021 zdobył vicemistrzostwo Polski.

Żużel

Stal Rzeszów od lat reprezentuje województwo w najważniejszych rozgrywkach, klub ten wielokrotnie zdobywał medale wszystkich kolorów w Mistrzostwach Polski. W drugiej lidze startuje zespół Wilki Krosno (od 2023 w ekstralidze).

Koszykówka

W rozgrywkach Polskiej Ligi Koszykówki występowały: Siarka Tarnobrzeg w latach 2010–2016 (od sezonu 2018/19 wycofana z rozgrywek) oraz MOSiR Krosno w latach 2016–2018 (od sezonu 2019 w I lidze). W I lidze mężczyzn grają Sokół Łańcut, Polonia Przemyśl.

W sezonach 1995/96 oraz 2012/2013 w rozgrywkach Polskiej Ligi Koszykówki Kobiet występował zespół AZS Rzeszów.

W sezonie 1975 największym osiągnięciem w koszykówce było zdobycie przez Resovię tytuł mistrza Polski. W 1994 i 1995 Polonia Przemyśl zdobyła srebrny i brązowy medal Mistrzostw Polski.

Piłka ręczna

W ZPRP zrzeszonych jest 15 klubów z województwa podkarpackiego, z czego zdecydowaną większość stanowią kluby uczniowskie i szkolne. Stal Mielec zdobyła tytuł Wicemistrza Polski w 1975 roku i Puchar Polski w 1971 roku. Od sezonu 2010/2011 gra w PGNiG Superlidze Mężczyzn, zakończyła tenże sezon na czwartym miejscu. Czuwaj Przemyśl od sezonu 2010/2011 startuje w rozgrywkach I ligi. Juvenia Rzeszów i Orzeł Przeworsk występują na parkietach II ligi. W żeńskiej 1 lidze występują dwa jarosławskie zespoły – TS MKS SAN Jarosław i SPR JKS Jarosław.

Tenis stołowy

Forbet-OWG Tarnobrzeg jest najlepszym zespołem Ekstraklasy Kobiet; 30-krotny Drużynowy Mistrz Polski (sezony 1990/91 do 2004/05 oraz od 2006/0 7 do 2020/2021) oraz Wicemistrz Polski w sezonach 1989/90 i 2005/2006; 2. miejsce w Pucharze Europy Mistrzów klubowych: 1998/99; 2. miejsce w Pucharze ETTU Nancy Evans CUP: w latach 2008–2010 i 2013; 1. miejsce w sezonie 2014/2015; 2 miejsce w European Champions League ETTU w sezonach 2015/16 i 2016/17; 1 miejsce w sezonach 2018/19 i 2019/20. W męskiej ekstraklasie zespół reprezentują z powodzeniem 2 kluby: AZS Rzeszów – 3 krotny brązowy medalista (jako AZS Rzeszów w sezonach 2008/09 i 2011/12 i w sezonie 2017/18 jako Fibrain AZS Politechnika Rzeszów), PKS Kolping FRAC Jarosław – 2 krotny Mistrz Polski w sezonach 2017/18 oraz 2019/20 oraz 5-krotny brązowy medalista w sezonach 2012 – 16 (jako Kolping Jarosław) i w sezonie 2018/19 jako PKS Kolping FRAC Jarosław.

Szachy

  • Podkarpacki Związek Szachowy zrzesza 35 klubów szachowych. Rocznie na terenie województwa łącznie z rozgrywkami ligowymi odbywa się kilkadziesiąt turniejów. Najlepiej notowane kluby z regionu to grające w sezonie 2016 w II lidze: MKSz Gryf Dębica, GKSz Hetman Pilzno, RzKSz Rzeszów oraz LKS „Parnas” Stara Wieś. Kalendarz turniejów szachowych z regionu na stronie www.chessarbiter.com – podkarpacie.

Hokej na lodzie

Jedynym reprezentantem województwa, który bierze udział w rozgrywkach Polskiej Hokej Ligi jest STS Sanok. Jest to zarazem najbardziej utytułowany klub województwa, który zdobył złoty medal mistrzostw Polski w 2012 i 2014 oraz Puchar Polski w 2010 i 2011.

Regiony partnerskie

  • Regiony, z którymi województwo ma nawiązane oficjalnych stosunki międzynarodowe:
    • Kraj preszowski (Słowacja)
    • Kraj koszycki (Słowacja)
    • Kraj zliński (Czechy)
    • Obwód wołyński (Ukraina)
    • Obwód iwanofrankiwski (Ukraina)
    • Obwód odeski (Ukraina)
    • Obwód tarnopolski (Ukraina)
    • Komitat Vas (Węgry)
    • Kraj Związkowy Saara (Niemcy)
    • Obwód saratowski (Rosja)
    • Autonomiczny Region Friuli Venezia Gulia (Włochy)
    • Region Molise (Włochy)
    • Region Centrum (Portugalia)
    • Styria (Austria)
  • Regiony, z którymi województwo realizuje wspólne projekty oraz inicjatywy:
    • Żupania zadarska (Chorwacja)
    • Okręg Suczawa (Rumunia)
    • Kraj Związkowy Saksonia (Niemcy)

Zobacz też

  • Bieszczady
  • Kresowiacy, Pogórzanie, Rzeszowiacy

Przypisy

Linki zewnętrzne

  • Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego
  • Podkarpacka Historia

Text submitted to CC-BY-SA license. Source: Województwo podkarpackie by Wikipedia (Historical)



 

Owlapps.net - since 2012 - Les chouettes applications du hibou