Bir Ayrılık

Bir Ayrılık (Farsça özgün adıyla جدایی نادر از سیمین - Cüdayi-i Nadir ez Simin, anlamı Simin'den Nadir'in ayrılışı), Asgar Ferhadi tarafından yönetilen ve Leyla Hatemi, Peyman Muadi, Şahab Hüseyni, Sareh Bayat ile Sarina Farhadi'nin oynadığı 2011 İran drama filmi. Boşanmış bir orta sınıf İranlı çifti ile yaşlı babası için alt sınıf bir bakıcı tutmasını izleyen entrikaları konu edinmektedir. 61. Berlin Film Festivali'nde En İyi Film dalında Altın Ayı ve En İyi Erkek Oyuncu ile En İyi Kadın Oyuncu dallarında Gümüş Ayı kazanarak Altın Ayı kazanan ilk İran filmi oldu. 84. Akademi Ödülleri'nde En İyi Yabancı Film seçildi.

Özet

Nader, Simin ve 10 yaşındaki kızları Termeh, Tahran'da yaşayan bir ailedir. Simin, İran'ı terk etmek istemektedir ancak Nader, Alzheimer hastası babasına bakmak için kalmak istemektedir. Simin boşanma davası açar ancak mahkeme başvuruyu reddeder. Razieh adında dindar bir kadını işe alırlar ancak yaşlı adamın bakımında sorunlar çıkar ve bir gün yaşlı adam yaralı bir şekilde yatakta bulunur. Razieh'i suçlarlar ve onu dışarı iterler, ancak Razieh düşük yapar. Ardından bir dizi iddia ve karşı iddia ile Nader mahkemeye çıkarılır. Sonunda Nader ve Simin boşanır ve Termeh, babasıyla yaşamayı seçer.

Hikâye

14 yıldır evli olan Nadir ve Simin 11 yaşındaki kızları Terme ile birlikte Tahran'da yaşamaktadırlar. Şehirli orta sınıf karaktere sahip aile ayrılmanın eşiğindedir. Simin kızı Terme'nin İran'daki mevcut şartlar altında büyümesini istemediği için kocası ve kızıyla birlikte ülkeyi terk etmek ister. Ancak Nadir aynı fikirde değildir. Çünkü aileyle yaşayan ve Alzheimer hastası olan babası için endişelenmektedir. Nadir'in İran'da kalmaya karar vermesi, Simin'in boşanma davası açmasına sebep olmaktadır.

Mahkeme ise çiftin sorunlarını boşanmaya sebep olacak nitelikte görmez ve Simin'in başvurusunu reddeder. Bunun üzerine Simin kocası ve kızından ayrılarak ebeveynlerinin yanına taşınır. Ardından Nadir eşinin tavsiyesi doğrultusunda kendisi bankada çalışırken babasıyla ilgilenmesi için şehrin fakir varoşlarından gelen genç ve çok dindar bir kadın olan Raziye'yi tutar. Ancak Raziye bu işe geleneklere aykırı olarak oldukça sinirli bir yapıya sahip olan kocası Hodjat'ın onayını almadan başvurmuştur. Raziye'nin ailesi bu işe muhtaç durumdadır, ayrıca Raziye çalıştığı eve kızıyla birlikte gitmektedir.

Raziye kısa zamanda çok ciddi bir seviyede ilgiye muhtaç durumdaki Nadir'in babasına bakmaktan bunalır. İşin ilk gününde Nadir'in babasının idrarını tutamaması üzerine, Raziye dini çağrı merkezini arar ve onu temizlemesinin günah olup olmayacağını sorar. Bunun kabul edilebilir olduğunu öğrenince yaşlı adamın üstünü temizler. Ancak daha sonra kocasının onun bu işte çalıştığını hiç bilmeden kendisinin yerini almasını ister. Nadir Hodjat ile yaptığı görüşmenin ardından onu işe alır ancak Hodjat işe başlayacağı gün borçlarından dolayı hapse atılır dolayısıyla işi tekrar Raziye alır.

Bir gün Terme, eve döndüklerinde büyük babasını yatak odasında yerde, kolları yatağa bağlanmış bilinçsizce yatarken bulur. Raziye ortalıkta yoktur. Raziye eve dönünce Nadir onu babasıyla ilgilenmemek ve (Simin'in daha önce o parayı hamallara verdiğini bilmediği için) odasından para çalmakla suçlar. Raziye masum olduğunu iddia eder ve o günkü ücretini talep eder. Çok sinirlenen Nadir Raziye'yi evinden dışarı iter. Daha sonra Hodjat'ın kızkardeşi Simin'i arar ve Raziye'nin düşük yaptığı için hastahanede olduğunu haber verir. Raziye ve eşi düşüğün sebebinin Nadir'in onu itmesi olduğunu öne sürerek dava açarlar eğer mahkeme Nadir'i suçlu bulunursa cinayetten dolayı bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası alabilecektir. Nadir Raziye'yi babasıyla ilgilenmemekle suçlar ve onun hamile olduğunu bilmediğini söylerken Raziye aksini iddia eder. Hodjat Nadir'i darbeder ve onu, ailesini, Nadir'i haklı çıkartan bir ifade veren Terme'nin öğretmenini tehdit eder.Hodjat duruşma sırasındaki agresif hareketlerinden dolayı mahkemeden çıkarılınca Raziye onun depresyonda olduğunu ve antidepresan ilaçlar kullandığını söyler. Diğer yandan Nadir Raziye'nin kızından evde olmamalarının sebebinin o sırada doktora gitmeleri olduğunu öğrenir. Bu haber ve Hodjat'nın davranışları Nadir'e düşüğün Hodjat'nın Raziye'ye uygulamış olabileceği şiddet olduğunu düşündürtür.

Terme babasını korumak için yanlış ifade verirken Simin de kızının güvenliğinden endişelendiği için Raziye ve Hodjat ile doğmamış çocukların kaybını karşılamak için maddi bir anlaşma ayarlamaya çalışır. Nadir ise Simin'in bu hareketine onun bu suçu kabul edeceğine sebep olacağından şiddetle karşı çıkar. Ancak Raziye'nin hamile olduğunu bilmediği konusunda yalan söylediğini kabul eder. Raziye'ninse düşüğe Nadir'in sebep olduğu konusunda ciddi şüpheleri vardır. Çünkü daha önce Nadir'in babası kaybolunca sokaklarda onu ararken Raziye'yi araba çarpmış ve ilk ağrılarını da o gece yaşamıştır.

Sonunda Hodjat'ın alacaklıları da olmak üzere herkes Raziye'yle Hodjat'ın evinden buluşurlar. Ancak bu durumdan Nadir çok huzursuzdur ve Raziye'den Nadir'in itmesinin düşüğün sebebi olduğuna Kuran'a el basarak yemin etmesini ister. Ama Raziye Hodjat'ın ısrarlarına rağmen bu günahın kızını tehlikeye atacağını düşünerek bir türlü yemin edemez. Bu durum karşısında Hodjat adeta çıldırır, kendi kendine vurmaya başlar ve evden ayrılır.

Daha sonraki mahkeme sahnesinde Nadir ve Simin tekrar boşanma davasında görülürler. Giydikleri siyah kıyafetler muhtemelen Nadir'in babasının öldüğünü ve onun yasını tuttuğunu gösterir. Hakim çifti boşar ve Terme'ye hangi ebeveyniyle birlikte yaşamak istediğini sorar. Kız ağlayarak kararını verdiğini ama kararını söylerken anne ve babasının dışarıda beklemesini istediğini belirtir. Nadir ve Simin koridora çıkarlar ve Terme'nin kararı için koridorda beklerlerken film biter

Oyuncu kadrosu

• Simin rolüyle Leyla Hatemi
• Nadir rolüyle Peyman Moaadi
• Hodjat rolüyle Shahab Hosseini
• Raziye rolüyle Sareh Bayat
• Terme rolüyle Sarina Farhadi
• Nadir'in babası rolüyle Ali-Asgar Shahbazi
• Simin'in annesi rolüyle Shirin Yazdanbakhsh
• Sümeye rolüyle Kimia Hosseini
• Bayan Ghahraei rolüyle Merila Zarei
• Yargıç rolüyle Babak Karimi

Prodüksiyon

Filmin konsepti, bir dizi kişisel deneyimler ile bazı zamanlarda Asgar Ferhadi'nin aklında olan soyut resimlerden gelmektedir. Filmi yapmaya karar verir vermez, film çabucak yazıldı ve finanse edildi. Farhadi, filmini önceki filmi olan Darbareye Elly'den "mantıksal gelişim" olarak tanımladı. Yönetmenin son üç filminde olduğu gibi Jodaeiye Nader az Simin filmi de devlet desteği olmadan yapıldı. Darbareye Elly filminin başarısının sayesinde bu filmde mali sorunlar pek yaşanmadı.'. Yapım, Motion Picture Association'ın APSA Akademisi Film Fonu'ndan destek olarak 25.000 ABD doları aldı.

Farhadi'nin birkaç İranlı sinemacıya destek verdiğini bir ödül töreninde açıklamasıyla Eylül 2010 tarihinde Kültür ve İslami Rehberlik Bakanlığı tarafından film çekmesi yasaklandı. Özellikle, sürgünde olan İranlı film yapımcısı ve muhalif kişilik Mohsen Makhmalbaf ile hapsedilmiş siyasi yönetmen Jafar Panahi'nin ülkeye geri dönmesini görmeyi istediğini belirtti. Farhadi'nin sözlerinin yanlış anlaşıldığını iddia etmesinden ve sözlerinden dolayı özür dilemesinden sonra yasak ekimin başında kaldırıldı.

Gösterim

Film, 9 Şubat 2011 tarihinde Tahran'da Fajr Uluslararası Film Festivali'nde gösterildi. Altı gün sonra, 61. Berlin Film Festivali'nde yarışma bölümünde gösterildi. Farhadi, daha önceden festivalin 2009 gösteriminde Darbareye Elly ile yarışmış ve En İyi Yönetmen dalında Gümüş Ayı'yı almıştı.

Gişe

17 Nisan 2014 itibarıyla bütçesi tahminen 500,000 $ olan film dünya çapında 22 milyon $ hasılat yaparak ciddi bir gişe başarısına da imza atmıştır.

Eleştiriler

Film Metacritic'te 41 eleştiri baz alınarak yapılan değerlendirme sonucu 95 puan alarak 2011'de eleştirmenlerden en yüksek not alan film olmuştur.

The Hollywood Reporter'dan Deborah Young şöyle yazmıştır:

"Tam da İranlı sinemacıların sansür baskısının dışına çıkarak kendilerini ifade etmeleri imkânsız gibi gözükürken, Asghar Farhadi Bir Ayrılık'la aksini ispat etmiştir. Anlatımı sade ama yapısı ahlaki, psikolojik ve sosyal açılardan kompleks olan film, İran toplumunu çok az filmin başarabildiği bir şekilde odak noktasına taşımıştır."

Alissa Simon Variety'deki eleştirisinde filmi Farhadi'nin en güçlü çalışması olarak görmüş ve şu şekilde tarif etmiştir:

"Gergin, karmaşık bir anlatıma sahip, biçimsel olarak yoğun ve ahlaki açıdan zorlayıcı... Bu provokatif hikâye; laik ve zaman zaman üstten bakan orta sınıf bir aileyle fakir ve yoksul olan diğerinin çatışması üzerinden onur, adalet, sınıf, cinsiyet konularına da değinerek günümüz İran toplumunu başarıyla anlatmaktadır."

Uğur Vardan ise Radikal'de filmin sordurttuğu soruların altını çizmiştir:

"Herkes için adalet mümkün müdür? Bir yalan nelere mal olur? Basit bir itme, nerelere kadar uzanır vs… Ashgar Farhadi, gündelik hayatın ritmi içinde kısaca ‘Suç ve ceza’ şeklinde özetlenebilecek ama biraz açmak gerekirse din, gurur, sınıf farkı, ahlakın tanımı üzerine çok şey düşündürebilecek muhteşem bir yapıta imza atmış. Film her yanıyla çok güçlü."

Ödüller ve adaylıklar

Kaynakça

1. Ayrılık
2. Ayrılık Zor
3. Ayrılık Soğuk İklim
4. Ayrılık Zamansız Gelir
5. Ayrılık Ateşi
6. Kuvvetler ayrılığı
7. Ayrılık (oyun)
8. Ayrılık Şarkısı
9. Ayrılık Saati
10. Bunun Adı Ayrılık
11. Ayrılık (şarkı)
12. Ayrılık Çeşmesi Tren İstasyonu
13. Ayrılık, Gülyalı
14. Yine Ayrılık
15. Çin-Sovyet ayrılığı
16. Ayrılık (film, 2010)
17. Ayrılık Çeşmesi
18. Ses ve Ayrılık
19. Biraz Ayrılık
20. Ayrılık (film, 1972)