1926


1926



Gertaerak

  • Urtarrilaren 3: Theodoros Pangalosek bere burua Greziako diktadore izendatu zuen. Apirilaren 4an hautatu zuten presidente.
  • Urtarrilaren 31: Belgika eta Erresuma Batuko tropek Kolonia utzi zuten.
  • Apirilaren 24: Berlingo Ituna sinatu zuten Alemaniak eta Sobietar Batasunak, hurrengo bost urteetan herrialdeetako bat erasotua izanez gero, bestearen neutraltasuna ziurtatzen zuena.
  • Irailaren 8: Alemania Nazioen Ligan sartu zen.
  • Urriaren 20a – Kubak bere historiako zikloi handiena jasan zuen.
  • Abenduaren 25: Taishō enperadorea hil zen, eta bere semea Hirohito bilakatu zen Japoniako Enperadore

Arte eta kultura

Euskal Herria
  • Azaroaren 11 – El caserío (euskaraz: Baserria), Jesus Guridiren musika eta F. Romero eta G. Fernández-Shawren libretoa duen zarzuela estreinatu zen Madrilgo Zarzuelako Antzokian.
Mundua
  • Apirilaren 25a – Turandot, Giacomo Pucciniren musika eta Giuseppe Adami eta Renato Simoniren libretoa duen opera estreinatu zen Milan hiriko La Scala antzokian.
  • Abenduaren 3a – El huésped del sevillano (euskaraz: Sevillarraren apopiloa), Jacinto Guerreroren musika eta Juan Ignacio Luca de Tena eta Enrique Reoyoren libretoa duen zarzuela estreinatu zen Madrilgo Teatro Apolon.
  • Fritz Lang zinemagile austriar-alemaniarrak "Metropolis" filma estreinatu zuen.
  • Buster Keatonek "The General" filmean aktore lanak egin zutuen.

Zientzia eta teknologia

Kirolak

  • Abuztuaren 6 – Gertrude Ederlek Mantxako kanala igerian egin zuen, hau lortu zuen lehen emakumea.

Jaiotzak

Urtarrila

  • Urtarrilaren 3a – Émile Larre, Sokorri, baxenafar idazlea, bertsolaria, euskaltzain osoa eta apaiza (h. 2015).
  • Urtarrilaren 3a – George Martin, britainiar musikagilea eta ekoizlea, Bosgarren Beatlea (h. 2016).
  • Urtarrilaren 5a - Richardene Kloppers, Namibiako lehen irakasle beltz kualifikatua, apartheid garaian arraza anitzeko eskola bat ireki zuen lehena (h. 2009).
  • Urtarrilaren 8a – Evelyn Lear, estatubatuar opera-abeslari lirikoa, sopranoa (h. 2012).
  • Urtarrilaren 9a – Bucky Pizzarelli, estatubatuar gitarra-jotzailea (h. 2020).
  • Urtarrilaren 10a – Jesús Loroño, euskal txirrindularia (h. 1998).
  • Urtarrilaren 11 – Miguel Soroa, Soroa II.a, elduaindar pilotaria (h. 2008).
  • Urtarrilaren 12a – Morton Feldman, estatubatuar musikagilea (h. 1987).
  • Urtarrilaren 12a – Gonzalo Txillida, donostiar margolaria (h. 2008).
  • Urtarrilaren 13a – Michael Bond, britaniar idazlea (h. 2017).
  • Urtarrilaren 13a – Melba Liston, estatubatuar tronboijolea, konpositorea eta jazz eta blues moldatzailea (h. 1999).
  • Urtarrilaren 14a – Mahasweta Devi, bengaliar-indiar idazle eta aktibista (h. 2016).
  • Urtarrilaren 15a – Maria Schell, suitzar-austriar aktorea (h. 2005).
  • Urtarrilaren 17a – José Antonio Landa, bizkaitar txirrindularia (h. 2023).
  • Urtarrilaren 17a – Moira Shearer, eskoziar dantzaria eta antzezlea (h. 2006).
  • Urtarrilaren 18a – Autran Dourado, brasildar eleberrigilea (h. 2012).
  • Urtarrilaren 19a – José Alfredo Jiménez, mexikar herri-musika egile eta abeslaria, inoiz izan den rantxera egile hoberenetarikoa (h. 1973).
  • Urtarrilaren 19a – Hans Massaquoi, alemaniar-estatubatuar kazetari eta idazlea, Alemania nazian jaio eta bizi izandako mulato bakarrenetarikoa (h. 2013).
  • Urtarrilaren 20a – Patricia Neal, estatubatuar aktorea (h. 2010).
  • Urtarrilaren 21a – Antonio Aldonza, euskal herritar futbolaria (h. 2014).
  • Urtarrilaren 22a – Aurora de Albornoz, espainiar idazlea, poeta, literaturako kritikaria, irakaslea eta saiokeragilea (h. 1990).
  • Urtarrilaren 26a – Bob Falkenburg, estatubatuar tenislaria (h. 2022).
  • Urtarrilaren 26a – José María Valverde, espainiar poeta eta itzultzailea (h. 1996).
  • Urtarrilaren 27a – Ingrid Thulin, suediar antzezlea (h. 2004).
  • Urtarrilaren 29a – Roberto Goyeneche El Polaco, euskal jatorriko argentinar tango abeslaria (h. 1994).
  • Urtarrilaren 29a – Abdus Salam, pakistandar fisikaria, 1979ko Fisikako Nobel Saria (h. 1996).
  • Urtarrilaren 30a – Vasili Arkhipov, sobietar armadako ofiziala, sobietar eraso nuklear bat saihesteko meritua eman zitzaiona (h. 1998).
  • Urtarrilaren 30a – Rafaela Etxaniz, gipuzkoar erraketista (h. 2013).

Otsaila

  • Otsailaren 1a – Vivian Maier, estatubatuar ume zaintzaile eta argazkilaria (h. 2009).
  • Otsailaren 2a – Valéry Giscard d'Estaing, Frantziako 20. Presidentea (h. 2020).
  • Otsailaren 3 – Hans-Jochen Vogel, alemaniar politikaria (h. 2020).
  • Otsailaren 6a – Elisabeth Guttenberger, Auschwitz-Birkenau-tik bizirik atera zen emakume ijitoa (h. 2024).
  • Otsailaren 7a – Mark Taimanov, errusiar-ukrainar xakelaria (h. 2016).
  • Otsailaren 8a – Antonio Oliden, gipuzkoar arraunlaria, Kontxako 11 Bandera irabazitakoa (h. 2023).
  • Otsailaren 9a – Garret FitzGerald, Irlandako Taoiseacha (h. 2011).
  • Otsailaren 10a – Juan Manuel Zubiria Uhagón, III. Zubiriako kondea, bizkaitar enpresaburua eta politikaria (h. 2005).
  • Otsailaren 11 – Paul Bocuse, frantziar sukaldaria, nouvelle cuisine mugimenduaren sortzaileetako bat (h. 2018).
  • Otsailaren 11 – Leslie Nielsen, kanadar aktorea (h. 2010).
  • Otsailaren 11 - Griselda Pascual i Xufré, ikerketa matematikoari eta irakaskuntzari lotutako kataluniar zientzialaria (h. 2001).
  • Otsailaren 11 – Nicolás Sánchez-Albornoz, espainiar historialaria.
  • Otsailaren 12a – Irene Camber, italiar eskrimalaria (h. 2024).
  • Otsailaren 14a – Antonio Alva Rosa Coutinho, portugaldar militarra eta politikaria (h. 2010).
  • Otsailaren 14a – Alfred Körner, austriar futbolaria (h. 2020).
  • Otsailaren 15a – Muhammad al-Badr, Yemengo Mutawakkilitar Erresumako azken erregea (h. 1996).
  • Otsailaren 15a – Piero Camporesi, italiar idazlea (h. 1997).
  • Otsailaren 16a – Margot Frank, Anne Franken ahizpa nagusia (h. 1945).
  • Otsailaren 16a – Elias Garralda, nafar margolaria (h. 2012).
  • Otsailaren 16a – John Schlesinger, ingeles zinema zuzendaria (h. 2003).
  • Otsailaren 20a – Richard Matheson, estatubatuar eleberrigile eta zinema gidoilaria (h. 2013).
  • Otsailaren 20a – Zinaida Portnova, sobietar partisanoa, ehun nazi baino gehiago pozoitu zituelako ezaguna (h. 1944).
  • Otsailaren 20a – Bob Richards, estatubatuar pertika jauzilaria (h. 2023).
  • Otsailaren 20a – Alfonso Sastre, Euskal Herrian errotutako espainiar idazle eta editorea (h. 2021).
  • Otsailaren 22a – Miguel León-Portilla, mexikar filosofo eta historialaria, nahuatl literaturan espezialista zein ikerlari handienetakoa (h. 2019).
  • Otsailaren 23a – Pako Iriondo, Euskal Mendizale Federazioko presidentea eta Euskal Herriko mendizaletasunaren bultzatzaile handia (h. 2014).
  • Otsailaren 23a – Fernando Vizcaíno Casas, espainiar idazlea (h. 2003).
  • Otsailaren 25a – Sergio Fernández Cárdenas, mexikar saiakera-egilea, eleberrigilea eta antzerkigilea (h. 2020).
  • Otsailaren 27a – David H. Hubel, kanadar-estatubatuar neurobiologoa, 1981eko Medikuntzako Nobel Saria (h. 2013).
  • Otsailaren 28a – Svetlana Alliluieva, sobietar idazlea eta Iosif Stalinen alaba (h. 2011).

Martxoa

  • Martxoaren 3a – Carla Cerati, italiar argazkilari eta idazlea (h. 2016).
  • Martxoaren 6a – Alan Greenspan, estatubatuar politikari eta ekonomialaria.
  • Martxoaren 6a – Andrzej Wajda, poloniar zinemagilea (h. 2016).
  • Martxoaren 7a – Gonzalo Cerezo Barredo, asturiar kazetaria, poltikaria eta idazlea (h. 2020).
  • Martxoaren 7a – Frank Otegui, AEBetako Marineen Gorputzean aritu zen eusko-estatubatuarra (h. 2008).
  • Martxoaren 8a – Josefina Aldecoa, espainiar idazle eta pedagogoa (h. 2011).
  • Martxoaren 8a – Francisco Rabal, espainiar aktorea (h. 2001).
  • Martxoaren 8a – Salahuddin Selangorrekoa, Malaysiako erregea eta Selangorreko sultana (h. 2001).
  • Martxoaren 11 – Ralph Abernathy, estatubatuar apaiz baptista eta eskubide zibilen aldeko buruzagia (h. 1990).
  • Martxoaren 12a – Minerva Mirabal, Mirabal ahizpetako bat (h. 1960).
  • Martxoaren 12a – Miguel Urabaien, nafar kazetari eta zinema kritikaria (h. 2018).
  • Martxoaren 13a – Carlos Roberto Reina, Hondurasko presidentea (h. 2003).
  • Martxoaren 16a – Jerry Lewis, estatubatuar, aktorea, umorista, zinema zuzendaria, gidoigilea eta ekoizlea (h. 2017).
  • Martxoaren 16a – Else Granheim, norvegiar liburuzaina (h. 1999).
  • Martxoaren 17a – Siegfried Lenz, alemaniar idazle eta kazetaria (h. 2014).
  • Martxoaren 19a – Valerio Zurlini, italiar zinemagilea (h. 1982).
  • Martxoaren 21a – André Delvaux, belgikar zinema-zuzendaria (h. 2002).
  • Martxoaren 24a – Dario Fo, italiar idazlea eta antzerkigilea, 1997ko Literaturako Nobel Saria (h. 2016).
  • Martxoaren 24a – Guillem Timoner Obrador, balear pistako txirrindularra (h. 2023).
  • Martxoaren 25a – Fernando Morán, espainiar idazlea, politikaria eta diplomatikoa (h. 2020).
  • Martxoaren 25a – Riz Ortolani, italiar zinema musikagilea (h. 2014).
  • Martxoaren 26a – Magdalena Mouján, argentinar matematikaria (h. 2005).
  • Martxoaren 27a – Pilar Iragorri Iriarte, gipuzkoar misiolari sekularra.
  • Martxoaren 27a – Rafael Usón, espainiar kimikaria (h. 2016).
  • Martxoaren 29a – Luis Peña Gantxegi, oñatiar arkitektoa (h. 2009).
  • Martxoaren 31 – John Fowles, britainiar idazlea (h. 2005).

Apirila

  • Apirilaren 1a – Denis Lalanne, frantziar kirol-kazetari eta idazlea (h. 2019).
  • Apirilaren 2a – Jack Brabham, 1 Formulako australiar pilotua (h. 2014).
  • Apirilaren 3a – Virgil Ivan Grissom, estatubatuar pilotu eta astronauta (h. 1967).
  • Apirilaren 5a – Roger Corman, estatubatuar kultuzko zinema ekoizle eta zuzendaria (h. 2024).
  • Apirilaren 6a – Ian Paisley, Ipar Irlandako erreberendoa eta politikari unionista, DUP alderdiko burua (h. 2014).
  • Apirilaren 6a – Randy Weston, estatubatuar jazz pianojole eta musikagilea (h. 2018).
  • Apirilaren 9a – Hugh Hefner, Playboy aldizkariaren argitaratzailea (h. 2017).
  • Apirilaren 14a – Leopoldo Calvo-Sotelo, Espainiako Gobernuko presidentea (h. 2008).
  • Apirilaren 17a – Montserrat Torrent i Serra, kataluniar organojolea.
  • Apirilaren 19a – William Klein, estatubatuar argazkilaria (h. 2022).
  • Apirilaren 19a – Joxe Urteaga Oria, gipuzkoar trikitilari eskusoinujotzailea (h. 2017).
  • Apirilaren 21a – Elisabet II.a Ingalaterrakoa, Erresuma Batuko eta Commonwealtheko erresumetako erregina (h. 2022).
  • Apirilaren 22a – James Stirling, eskoziar arkitektoa (h. 1992).
  • Apirilaren 24a – Florinda Chico, espainiar aktorea (h. 2011).
  • Apirilaren 24a – Thorbjörn Fälldin, Suediako lehen ministroa (h. 2018).
  • Apirilaren 28a – Harper Lee, estatubatuar idazlea (h. 2016).
  • Apirilaren 29a – Genaro Alas Rodríguez, espainiar arkitektoa (h. 2021).
  • Apirilaren 30a – Cloris Leachman, estatubatuar aktorea (h. 2021).
  • Apirilaren 30a – François Morellet, frantziar margolaria (h. 2016).

Maiatza

  • Maiatzaren 3a – Rafael Romero Marchent, espainiar zinema zuzendaria (h. 2020).
  • Maiatzaren 6a – José María Castivia, euskal herritar futbolaria (h. 2013).
  • Maiatzaren 7a – Giovanni Rossi, suitzar txirrindularia (h. 1983).
  • Maiatzaren 8a – Sir David Attenborough, britainiar idazlea eta telebistako ekoizle eta aurkezlea.
  • Maiatzaren 8a – Don Rickles, estatubatuar aktorea (h. 2017).
  • Maiatzaren 10a – Hugo Banzer, Boliviako presidentea (h. 2002).
  • Maiatzaren 11 – Teddy Scholten, 1959ko Eurovision Abesti Lehiaketaren irabazlea. (h. 2010)
  • Maiatzaren 12a – James Samuel Coleman, estatubatuar soziologoa (h. 1995).
  • Maiatzaren 15a – Jan Braun, poloniar hizkuntzalaria (h. 2015).
  • Maiatzaren 15a – Bernard Goity, euskal legelaria eta apaiz katolikoa (h. 2024).
  • Maiatzaren 15a – Hans Jürgen Press, haurrentzako liburuen ilustratzaile eta idazle alemaniarra (h. 2002).
  • Maiatzaren 15a – Peter Shaffer, ingeles-literatura eta musika-kritikaria eta antzerkigilea (h. 2016).
  • Maiatzaren 16a – Alina Szapocznikow, Holokaustotik bizirik atera zen poloniar eskultorea (h. 1973).
  • Maiatzaren 21a – Elihu Katz, estatubatuar-israeldar soziologoa (h. 2021).
  • Maiatzaren 23a – Gerardo Rueda, espainiar eskultorea (h. 1996).
  • Maiatzaren 23a – Joe Slovo, hegoafrikar politikaria, Apartheidaren aurkako borrokalaria (h. 1995).
  • Maiatzaren 25a – Max von der Grün, alemaniar idazlea (h. 2005).
  • Maiatzaren 26a – Miles Davis, estatubatuar jazz tronpeta-jotzailea eta musikagilea, jazz modernoaren joera berrien aitzindaria (h. 1991).
  • Maiatzaren 29a – Abdoulaye Wade, Senegalgo presidentea.
  • Maiatzaren 30a - Christine Jorgensen, estatubatuar aktorea eta aktibista, Estatu Batuetan sexua berresleitzeko ebakuntza egin zuen lehen pertsona (h. 1989).
  • Maiatzaren 31 – John George Kemeny, hungariar-estatubatuar matematikari, informatikari eta hezitzailea, BASIC lengoaiaren garatzaileetako bat (h. 1992).

Ekaina

  • Ekainaren 1a – Marilyn Monroe, estatubatuar aktorea, XX. mendeko film-izarra, sexu eta pop ikonoa (h. 1962).
  • Ekainaren 3a – Allen Ginsberg, estatubatuar poeta, idazlea, irakaslea, ikonoklasta eta mugimendu alternatiboen partaide ospetsu eta puskatzailea (h. 1997).
  • Ekainaren 4a – Miguel Arteche, txiletar idazlea (h. 2012).
  • Ekainaren 4a – Judith Malina, estatubatuar aktore, ekoizle eta zuzendaria (h. 2015).
  • Ekainaren 5a – Wen Tsai Wang, txinatar botanikaria (h. 2022).
  • Ekainaren 12a – Amadeo Carrizo, argentinar futbol-atezaina (h. 2020).
  • Ekainaren 13a – Bernard Quemada, gipuzkoar hizkuntzalaria, erromanista eta lexikografoa (h. 2018).
  • Ekainaren 14a – Hermann Kant, alemaniar idazlea (h. 2016).
  • Ekainaren 16a – Efraín Ríos Montt, Guatemalako diktadorea (h. 2018).
  • Ekainaren 18a – Philip Crosby, estatubatuar enpresari eta egilea, zero akats kontzeptuaren garatzaileetako bat (h. 2001).
  • Ekainaren 19a – Giangiacomo Feltrinelli, italiar argitaratzaile, politikari eta aktibista (h. 1972).
  • Ekainaren 19a – Erna Schneider, estatubatuar ingeniari eta asmatzailea.
  • Ekainaren 22a – Tadeusz Konwicki, poloniar idazle eta zinema zuzendaria (h. 2015).
  • Ekainaren 22a – Marta Mata Garriga, kataluniar politikari eta pedagogoa, Trantsizioan eskola publikoen berritzearen sustatzailea (h. 2006).
  • Ekainaren 23a – Arnaldo Pomodoro, italiar eskultorea.
  • Ekainaren 25a – Ingeborg Bachmann, austriar poeta eta idazlea (h. 1973).
  • Ekainaren 26a – Milton Glaser, estatubatuar diseinatzaile grafikoa (h. 2020).
  • Ekainaren 28a – Mel Brooks, estatubatuar zinema zuzendari, gidoilari, konposatzaile, komediagile, aktore eta gidoilaria.
  • Ekainaren 29a – Jorge Enrique Adoum, ekuadortar idazlea (h. 2009).
  • Ekainaren 29a – Jaber Al-Ahmad Al-Jaber Al-Sabah, Kuwaiteko emirra (h. 2006).
  • Ekainaren 29a – Celestina Marrón, asturiar militante komunista (h. 2016).
  • Ekainaren 30a – Paul Berg, estatubatuar biokimikaria, 1980ko Kimikako Nobel Saria (h. 2023).

Uztaila

  • Uztailaren 1a – François-Régis Bastide, lapurtar eleberrigile, diplomazialari eta irrati-esataria (h. 1996).
  • Uztailaren 1a – Robert Fogel, estatubatuar historialari eta zientzialaria, 1993ko Ekonomiako Nobel Saria (h. 2013).
  • Uztailaren 1a – Carmelo García Barrena, euskal herritar margolari inpresionista (h. 2000).
  • Uztailaren 1a – Hans Werner Henze, alemaniar musikagilea (h. 2012).
  • Uztailaren 3a – Maria Lorenza Barrenetxe, euskal jatorrizko argentinarra, argentinako Lehen Dama (h. 2016).
  • Uztailaren 4a – Alfredo Di Stéfano, argentinar-espainiar futbolari eta entrenatzailea, munduko futbolaririk onenetakoa (h. 2014).
  • Uztailaren 6a – Dorothy E. Smith, kanadar antropologoa, soziologoa eta feminista (h. 2023).
  • Uztailaren 7a – Nuon Chea, kanbodiar politikari eta genozida (h. 2019).
  • Uztailaren 8a – Elisabeth Kübler-Ross, suitzar-estatubatuar psikiatra eta idazlea (h. 2004).
  • Uztailaren 9a – Ben Roy Mottelson, estatubatuar-daniar fisikaria, 1975eko Fisikako Nobel Saria (h. 2022).
  • Uztailaren 12a – Juan Garmendia Larrañaga, gipuzkoar etnografoa eta historialaria (h. 2015).
  • Uztailaren 14a – Harry Dean Stanton, estatubatuar aktorea (h. 2017).
  • Uztailaren 15a – Enrike Albizu, gipuzkoar margolaria, Bidasoko Eskolako kidea (h. 2014).
  • Uztailaren 15a – Driss Chraibi, marokoar eleberrigilea (h. 2007).
  • Uztailaren 15a – Leopoldo Galtieri, Argentinako presidentea (h. 2003).
  • Uztailaren 16a – Irwin Rose, estatubatuar biokimikaria, 2004ko Kimikako Nobel Saria (h. 2015).
  • Uztailaren 17a – Maria Dolores Larramendi, gipuzkoar erraketista (h. 2023).
  • Uztailaren 18a – Ángel Crespo, gaztelaniazko poeta eta hainbat hizkuntzatatik gaztelaniarako itzultzailea (h. 1995).
  • Uztailaren 18a – Joshua Fishman, estatubatuar hizkuntzalaria (h. 2015).
  • Uztailaren 21a – Norman Jewison, kanadar zinema-zuzendaria, ekoizle eta aktorea (h. 2024).
  • Uztailaren 21a – Karel Reisz, ingeles zinemagilea (h. 2002).
  • Uztailaren 22a – Luis Sánchez Polack, Tip, espainiar umorista eta antzezlea (h. 1999).
  • Uztailaren 23a – Pilar Zabala, Iciar II, gipuzkoar erraketista (h. 1945).
  • Uztailaren 24a – Hans Günter Winkler, alemaniar zaldizkoa, bost urrezko domina olinpiko irabaziz errekorra duena (h. 2018).
  • Uztailaren 30a – David Berglas, britainiar azti, mentalista eta mnemonista (h. 2023).
  • Uztailaren 30a – Nina Kulagina, ustez ahalmen paranormal oso bereziak zituen errusiar etxekoandrea (h. 1990).
  • Uztailaren 31 – Hilary Putnam, estatubatuar filosofoa (h. 2016).

Abuztua

  • Abuztuaren 1a – Theo Adam, alemaniar opera-abeslaria, baxua (h. 2019).
  • Abuztuaren 1a – Alfonso Ventura, nafar kazetaria eta idazlea (h. 2009).
  • Abuztuaren 2a – George Habash, Palestinaren Askapenerako Herri Frontearen sortzailea (h. 2008).
  • Abuztuaren 3a – Tony Bennett, estatubatuar abeslaria (h. 2023).
  • Abuztuaren 5a – Per Wahlöö, suediar eleberrigile eta kazetaria (h. 1975).
  • Abuztuaren 6a – Francesco Somaini, italiar eskultorea (h. 2005).
  • Abuztuaren 10a – Marie-Claire Alain, frantziar organista (h. 2013).
  • Abuztuaren 10a – Blanca Varela, perutar poeta (h. 2009).
  • Abuztuaren 11 – Aaron Klug, lituaniar fisikari eta kimikaria, 1982 Kimikako Nobel Saria (h. 2018).
  • Abuztuaren 11 – Yoshio Okada, japoniar futbolaria (h. 2002).
  • Abuztuaren 11 – Jose Maria Ortiz de Mendibil, euskal herritar futbol arbitroa (h. 2015).
  • Abuztuaren 12a – John Derek, estatubatuar aktore, zinema zuzendari, gidoilari, ekoizle eta argazkilaria (h. 1998).
  • Abuztuaren 13a – Joxe Arriaran, Arriaran II.a, euskal herritar pilotaria (h. 2015).
  • Abuztuaren 13a – Fidel Castro, Kubako iraultzako buruzagia eta Kubako agintari gorena (h. 2016).
  • Abuztuaren 13a – Manuel Rodríguez, galiziar txirrindularia (h. 1997).
  • Abuztuaren 14a – Rene Goscinny, frantziar komikigilea, "Asterix" pertsonaiaren sortan testugilea (h.1977).
  • Abuztuaren 15a – Konstantinos Stephanopoulos, Greziako presidentea (h. 2016)
  • Abuztuaren 17a – María Luisa Elio, nafar idazle eta aktorea (h. 2009).
  • Abuztuaren 17a – Jean Poiret, frantziar antzezle eta antzerki-idazlea (h. 1992).
  • Abuztuaren 17a – Jiang Zemin, Txinako Herri Errepublikako presidentea (h. 2022).
  • Abuztuaren 22a – Marc Bohan, frantziar moda diseinatzailea (h. 2023).
  • Abuztuaren 22a – Ángela Jeria, txiletar arkeologoa (h. 2020).
  • Abuztuaren 23a – Javier Osés, nafar apezpikua (h. 2001).
  • Abuztuaren 29a – René Depestre, haitiar idazlea.

Iraila

  • Irailaren 1a – Abdur Rahman Biswas, Bangladeshko presidentea (h. 2017).
  • Irailaren 1a – James Reaney, ingelesezko kanadar poeta eta antzerkigilea (h. 2008).
  • Irailaren 3a – Alison Lurie, estatubatuar eleberrigilea (h. 2020).
  • Irailaren 3a – Irene Papas, greziar aktorea (h. 2022).
  • Irailaren 4a – Ivan Illich, austriar pedagogoa, filosofoa eta apaiz katolikoa, kapitalismoaren erakundeei egindako kritikengatik ospetsua (h. 2002).
  • Irailaren 5a – Jesús Infante, arabar margolaria (h. 2016).
  • Irailaren 6a – Claus von Amsberg, Beatriz I.a Herbehereetakoa erreginaren ezkontidea (h. 2002).
  • Irailaren 7a – Begoña Izquierdo, euskal margolari figuratiboa eta ilustratzailea (h. 1999).
  • Irailaren 7a – Marijane Minaberri, euskal idazlea (h. 2017).
  • Irailaren 8a – Sergio Pininfarina, italiar automobil-diseinatzailea (h. 2012).
  • Irailaren 11 – Imanol Lertxundi, militante ezkertiar eta abertzalea (h. 1995).
  • Irailaren 12a – Germán Sánchez Ruipérez, espainiar enpresaburua eta mezenasa (h. 2012).
  • Irailaren 14a – Michel Butor, frantziar idazlea, Nouveau Roman taldeko egilerik ezagunenetarikoa (h. 2016).
  • Irailaren 15a – Shohei Imamura, japoniar zinegilea (h. 2006).
  • Irailaren 15a – Joxe Miel Iztueta, Lazkao Txiki, gipuzkoar bertsolari eta txiste-kontalaria (h. 1993).
  • Irailaren 15a – Jean-Pierre Serre, frantziar matematikaria.
  • Irailaren 18a – Jesús-Jacques Moujica, euskal txirrindularia (h. 1950).
  • Irailaren 18a – Abel Goumba, Afrika Erdiko Errepublikako lehen ministroa (h. 2009).
  • Irailaren 19a – Masatoshi Koshiba, japoniar fisikaria, 2002ko Fisikako Nobel Saria (h. 2020).
  • Irailaren 21a – Donald A. Glaser, estatubatuar fisikaria, 1960ko Fisikako Nobel Saria (h. 2013).
  • Irailaren 23a – John Coltrane, estatubatuar saxofoi jotzaile eta jazz konposatzailea, jazzaren historiako musikorik garrantzitsuenetakoa (h. 1967).
  • Irailaren 24a – Ricardo María Carles Gordó, espainiar kardinala eta Bartzelonako artzapezpiku emeritua (h. 2013).
  • Irailaren 25a – Pierre Lemarchand, frantziar abokatua eta diputatua (h. 2008).
  • Irailaren 26a – Tulsi Giri, Nepalgo lehen ministroa (h. 2018).
  • Irailaren 26a – Eleuterio Tapia, gipuzkoar trikitilaria (h. 1988).
  • Irailaren 30a – Mariano de Corral, bizkaitar margolaria (h. 2009).

Urria

  • Urriaren 1a – Angel Maria Arregi, euskal herritar futbolaria (h. 1967).
  • Urriaren 2a – Jan Morris, britainiar historialari eta bidaia idazlea (h. 2020).
  • Urriaren 2a – José Luis Sanz-Magallón, euskal herritar arkitekto eta margolaria (h. 2000).
  • Urriaren 2a – Émile Temime, lapurtar historialaria, Espainiako Gerra Zibilean aditua (h. 2008).
  • Urriaren 9a – Danièle Delorme, frantziar aktorea (h. 2015).
  • Urriaren 12a – César Pelli, argentinar arkitektoa (h. 2019).
  • Urriaren 15a – Michel Foucault, frantziar filosofo estrukturalista (h. 1984).
  • Urriaren 15a – Agustín García Calvo, espainiar filosofoa, hizkuntzalaria, itzultzailea eta saiakera-idazlea (h. 2012).
  • Urriaren 18a – Chuck Berry, estatubatuar musikagile, gitarrista eta abeslaria, rock and rollaren historiako garrantzitsuenetakoa (h. 2017).
  • Urriaren 18a – Klaus Kinski, alemaniar aktorea (h. 1991).
  • Urriaren 20a – Ursula Happe, alemaniar igerilaria (h. 2021).
  • Urriaren 21a – Georges Figon, frantziar gaizkile ohi eta editorea (h. 1966).
  • Urriaren 22a – Maite Gorrotxategi, Ermua, bizkaitar erraketista.
  • Urriaren 24a – Rafael Azcona, espainiar idazle eta gidoigilea (h. 2008).
  • Urriaren 25a – Galina Vixnevskaia, errusiar soprano opera abeslaria (h. 2012).
  • Urriaren 26a – Trinidad Taracena del Piñal, espainiar arkeologoa, museoen kontserbadorea (h. 2017).
  • Urriaren 29a – Necmettin Erbakan, Turkiako lehen ministroa (h. 2011).
  • Urriaren 29a – Jon Vickers, kanadar tenorra (h. 2015).
  • Urriaren 31 – Anteo Zamboni, 15 urte zituelarik Benito Mussolini hiltzen saiatu zen italiar gaztea (j. 1911).

Azaroa

  • Azaroaren 3a – Valdas Adamkus, Lituaniako presidentea.
  • Azaroaren 4a – Casiano Floristán, nafar teologo eta apaiza (h. 2006).
  • Azaroaren 5a – John Berger, ingeles arte kritikari, eleberrigile, margolari eta olerkaria (h. 2017).
  • Azaroaren 6a – Jackie Forster, ingeles kazetaria, lesbianen eskubideen aldeko ekintzailea (h. 1998).
  • Azaroaren 7a – Bautista Madariaga, nafar bertsolaria (h. 2018).
  • Azaroaren 7a – Joan Sutherland, australiar sopranoa (h. 2010).
  • Azaroaren 8a – José Luis Martínez de Ubago, gipuzkoar tiratzailea (h. 2014).
  • Azaroaren 9a – Vicente Aranda, kataluniar zinema zuzendaria (h. 2015).
  • Azaroaren 9a – Carlos Blanco Aginaga, gipuzkoar irakaslea, idazlea eta frankismoak erbesteratutako intelektual ezkertiarra (h. 2013).
  • Azaroaren 9a – Jesús Fernández Santos, espainiar eleberrigile, zinema-zuzendari eta gidoigilea (h. 1988).
  • Azaroaren 10a – Leon Kossoff, britainiar margolaria (h. 2019).
  • Azaroaren 11 – José Manuel Caballero Bonald, espainiar poeta, nobelista eta saiakera-idazlea (h. 2021).
  • Azaroaren 11 – Noah Gordon, ingelesezko eleberrigilea eta kazetaria, Estatu Batuetako bere garaiko idazle hoberenetakoa (h. 2021).
  • Azaroaren 13a – Don Gordon, estatubatuar zinema eta telebistako aktorea (h. 2017).
  • Azaroaren 14a – Leonie Rysanek, austriar sopranoa (h. 1998).
  • Azaroaren 14a – Juan Antonio Vallejo-Nágera, espainiar idazle eta sendagilea (h. 1990).
  • Azaroaren 18a – Jesus Larrañaga Lizarralde, Arrasateko kooperatibetako sortzailetako bat (h. 2004).
  • Azaroaren 19a – Elsa Wiezell, paraguaitar poeta, margolaria eta irakaslea (h. 2014).
  • Azaroaren 20a – Miroslav Tichý, txekiar margolari eta argazkilaria (h. 2011).
  • Azaroaren 24a – Tsung Dao Lee, txinatar fisikaria, 1957ko Fisikako Nobel Saria.
  • Azaroaren 25a – Marivi Iturbe Etxeberria, bizkaitar irakaslea eta erizaina. Industrializazio garaian borondatezko gizarte langile aritutakoa (h. 2001).
  • Azaroaren 26a – Angélica Orue, arabar albaitari aitzindaria.
  • Azaroaren 29a – Beji Caid Essebsi, Tunisiako presidentea (h. 2019).
  • Azaroaren 29a – Dilhan Eryurt, turkiar astrofisikari, astronomo eta ikerlari zientifikoa (h. 2012).
  • Azaroaren 30a – Richard Crenna, estatubatuar aktorea (h. 2003).
  • Azaroaren 30a – Andrew Schally, poloniar estatubatuar endokrinologoa, 1977ko Medikuntzako Nobel Saria.

Abendua

  • Abenduaren 4a – Shigeo Sugimoto, japoniar futbolaria (h. 2002).
  • Abenduaren 8a – Joachim Fest, alemaniar historialari, kazetari, kritikari eta argitaratzailea (h. 2006).
  • Abenduaren 8a – José María Laso, bizkaitar filosofo eta ekintzaile komunista (h. 2009).
  • Abenduaren 9a – Raif Dizdarević, Jugoslavia ohiko presidentea.
  • Abenduaren 9a – Henry Way Kendall, estatubatuar fisikaria, 1990eko Fisikako Nobel Saria (h. 1999).
  • Abenduaren 10a – Blai Bonet, mallorcar poeta ete eleberrigilea (h. 1997).
  • Abenduaren 11a – Big Mama Thornton, estatubatuar blues eta rhythm and blues abeslaria (h. 1984).
  • Abenduaren 11 – Jaime Rodríguez Salís, gipuzkoar kulturgizon, ikertzaile eta arkeologoa (h. 2021).
  • Abenduaren 14a – Maurice Abeberri, euskal abokatua eta Ipar Euskal Herriko kultur eta kiroletako pertsona nabarmena (h. 1988).
  • Abenduaren 15a – Josep Maria Castellet, katalanezko eta gaztelaniazko idazlea eta literatura kritikaria (h. 2014).
  • Abenduaren 15a – Andoni Perez Cuadrado, arabar abertzalea (h. 2020).
  • Abenduaren 16a – Caty Juan de Corral, espainiar idazlea, kazetaria, gastronomoa, margolaria eta artista (h. 2014).
  • Abenduaren 16a – Arthur Robinson, Trinidad eta Tobagoko 3. presidentea (h. 2014).
  • Abenduaren 20a – David Levine, estatubatuar marrazkilaria (h. 2009).
  • Abenduaren 21a – Karmele Goñi, euskal etnografo eta antropologoa (h. 2017).
  • Abenduaren 22a – José Luis Moro, espainiar marrazkilaria (h. 2015).
  • Abenduaren 23a – Jose Maria Ormaetxea, Mondragon korporazioaren sortzaileetako bat (h. 2019).
  • Abenduaren 28a – Donna Hightower, estatubatuar abeslaria (h. 2013).

Egun ezezaguna edo zehaztugabea

  • Asunción Villamil, bizkaitar aktorea (h. 2010).
  • Edurne Garitazelaia, bizkaitar euskaltzalea,  Arrigorriagan bertako herritarrei euskara klaseak eman zizkien lehen emakumea (h. 2005).
  • Felix Etxeberria, Felix Parapan, gipuzkoar euskaltzale eta enpresa-sortzailea (h. 2022).
  • Jamattitt Bidart, Kuxkurrio, baxenafar euskaltzale, dantzari, dantza irakasle eta euskal kulturaren sustatzailea (h. 2020).
  • Juan Etxebarria Gangoiti, bizkaitar politikari eta ekonomialaria (h. 2018).
  • Luis Katarain, gipuzkoar artzaina (h. 2014).
  • Miren Josune Tolaretxipi, gipuzkoar irakaslea, 60ko hamarkadako Ikastolen sorrerako andereñoetako bat (h. 2017).
  • Vicente Martín, gipuzkoar argazkilaria (h. 2016).
  • Vicente Zaragueta, gipuzkoar enpresaburua eta ozeanografoa (h. 2015).
  • Víctor Sánchez Zabala, nafar filosofoa (h. 1996).
  • Mariano Bellver, bizkaitar jatorriko andaluziar arte-bildumagilea (h. 2018).
  • Mari Carmen Montoya Azkuna, bizkaitar farmazialari, ekintzaile eta aitzindaria (h. 2024).
  • Aurèlia Muñoz Ventura, kataluniar artista (h. 2011).
  • John Carl Parker, estatubatuar musikagilea, telebistarako saileen soinu-banda egilea.
  • Mariano Marín Rodríguez-Rivas, espainiar arkitektoa (h. 2022).

Heriotzak

Urtarrila

  • Urtarrilaren 4a – Margarita Teresa Savoiakoa, Italiako erregina ezkontidea (j. 1851).
  • Urtarrilaren 10a – Eino Leino, finlandiar poeta, eleberrigilea eta saiakera-idazlea (j. 1878).
  • Urtarrilaren 10a – Mathias Mongenast, Luxenburgoko lehen ministroa (j. 1843).
  • Urtarrilaren 21a – Camillo Golgi, italiar medikua (j. 1843).
  • Urtarrilaren 23a – Désiré-Joseph Mercier, belgikar kardinala (j. 1851).
  • Urtarrilaren 26a – Joseph Sarsfield Glass, estatubatuar elizgizona (j. 1874).
  • Urtarrilaren 27a – Nicolás Castaño Capetillo, bizkaitar bankari eta azukre-enpresaria (j. 1836).
  • Urtarrilaren 28a – Gustave Rives, baxenafar arkitektoa (j. 1858).
  • Urtarrilaren 29a – Ángeles López de Ayala, espainiar politikari dramaturgo, narratzaile, kazetari eta aktibista (j. 1858).

Otsaila

  • Otsailaren 8a – William Bateson, ingeles biologoa (j. 1861).
  • Otsailaren 9a – Larisa Reisner, Polonian jaiotako errusiar boltxebikea (j. 1895).
  • Otsailaren 12a – René Worms, frantziar soziologoa (j. 1869).
  • Otsailaren 13a – Francis Ysidro Edgeworth, irlandar ekonomialaria (j. 1845).
  • Otsailaren 21a – Heike Kamerlingh Onnes, herbeheretar fisikaria, 1913ko Fisikako Nobel Saria (j. 1853).
  • Otsailaren 25a – Joan Alcover, mallorcar poeta, idazle eta politikaria (j. 1854).
  • Otsailaren 27a – Filomena Dato, galiziar idazlea (j. 1856).
  • Otsailaren 27a – Olga Wisinger-Florian, austriar margolari inpresionista (j. 1844).
  • Otsailaren 28a – Alphonse Louis Nicolas Borrelly, frantziar astronomoa (j. 1842).

Martxoa

  • Martxoaren 17a – Alexei Brusilov, errusiar jenerala (j. 1853).
  • Martxoaren 20a – Anatol ar Braz, bretainierazko idazlea (j. 1859).
  • Martxoaren 20a – Luisa Suediakoa, Danimarkako erregina ezkontidea (j. 1851).
  • Martxoaren 26a – Constantin Fehrenbach, Alemaniako kantzilerra (j. 1852).

Apirila

  • Apirilaren 4a – August Thyssen, alemaniar enpresaburua (j. 1842).
  • Apirilaren 12a – Clotilde Cerdá Bosch, Esmeralda Cervantes, espainiar harpajotzailea (j. 1861).
  • Apirilaren 15a – Joaquin Maya, nafar organo-jotzaile, musikagile eta musika irakaslea (j. 1838).
  • Apirilaren 19a – Aleksandr Aleksandrovitx Txuprov, errusiar estatistikaria (j. 1874).
  • Apirilaren 24a – Luis Mazzantini, euskal zezenketaria (j. 1856).
  • Apirilaren 25a – Ellen Key, suediar idazle eta feminista, familia bizitzaren, etikaren eta hezkuntzaren alorretan aditua (j. 1849).
  • Apirilaren 30a – Bessie Coleman, estatubatuar hegazkinlaria, pilotu baimena lortu zuen afro-amerikar jatorriko lehen emakumea (j. 1892).

Maiatza

  • Maiatzaren 8 – Frantzisko Zubiaurre Kiriko, Donostiako traineru patroia (j. 1867).
  • Maiatzaren 16a – Mehmed VI.a, Otomandar Inperioko 36. eta azken sultana (j. 1861).
  • Maiatzaren 25a – Symon Petliura, Ukrainako Herri Errepublikako 3. presidentea (j. 1879).
  • Maiatzaren 27a – Jeanna Bauck, suediar-alemaniar margolaria (j. 1840).
  • Maiatzaren 27a – Jesús Larraza, euskal herritar futbolaria (j. 1903).

Ekaina

  • Ekainaren 10a – Antoni Gaudí, kataluniar arkitektoa (j. 1852).
  • Ekainaren 13a – Nikoloz Txkheidze, georgiar mentxebikea (j. 1864).
  • Ekainaren 14a – Enrique Areiltza Arregi, Bilboko mediku ospetsua (j. 1860).
  • Ekainaren 14a – Mary Cassatt, margolari estatubatuarra (j. 1844).
  • Ekainaren 18a – Olga Konstantinovna, Greziako erregina ezkontidea (j. 1851).

Uztaila

  • Uztailaren 12a – Gertrude Bell, britainiar idazle, bidaiari, politologo, arkeologo, espiatzaile eta gobernuko funtzionarioa (j. 1868).
  • Uztailaren 15a – Abdón González de Alaitza, euskal herritar kazetaria eta Txistu, gorde den euskarazko lehen komiki-aldizkariaren egile ezagun bakarra (j. 1876).
  • Uztailaren 20a – Feliks Dzerzhinski, Burdinezko Feliks, poloniar boltxebikea (j. 1877).
  • Uztailaren 22a – Friedrich von Wieser, austriar eskolako ekonomialaria (j. 1851).
  • Uztailaren 23a – Viktor Vasnetsov, margolari errusiarra (j. 1848).

Abuztua

  • Abuztuaren 10a – Santiago Alda, bilbotar politikari abertzalea eta jeltzalea (h. 1863).
  • Abuztuaren 10a – Manuel Santa Kruz, Santa Kruz apaiza, gipuzkoar apaiz eta gerrillaria (j. 1842).
  • Abuztuaren 22a – Charles William Eliot, Estatu Batuetako irakaslea, Harvard Unibertsitateko lehendakaria 40 urtez (j. 1834).
  • Abuztuaren 23a – Rodolfo Valentino, italiar aktorea, zinemako lehenbiziko latindar sex symboltzat joa (j. 1895).
  • Abuztuaren 25a – Thomas Moran, Hudson Ibaiaren Eskolako margolari estatubatuarra (j. 1837).
  • Abuztuaren 26a – Ugyen Wangchuck, Bhutango Dragoi Erregea (j. 1862).

Iraila

  • Irailaren 15a – Rudolf Eucken, alemaniar filosofoa, 1908ko Literaturako Nobel Saria (j. 1846).
  • Irailaren 25a – Ramón Zapirain Heraufset, donostiar pertsonaia (j. 1869).
  • Irailaren 27a – Jeanne Chauvin, frantziar abokatu eta feminista (j. 1862).

Urria

  • Urriaren 9a – Helena Nyblom, suediar idazlea (j. 1843).
  • Urriaren 12a – Edwin Abbott Abbott, ingeles eskola-maisu, teologo, apaiz anglikano eta idazlea (j. 1838).
  • Urriaren 12a – Paul Puhallo von Brlog, Austria-Hungariako armadaren Jeneral serbo-kroaziarra (j. 1856).
  • Urriaren 16a – Frederika Hannoverkoa, alemaniar jatorriko britainiar aristokrata, Biarrizko urrezko aroaren protagonistetako bat (j. 1848).
  • Urriaren 20a – Eugene Debs, estatubatuar politikaria (j. 1855).
  • Urriaren 31 – Harry Houdini, hungariar-estatubatuar ilusionista eta showmana (j. 1874).

Azaroa

  • Azaroaren 3a – Annie Oakley, Buffalo Billen ikuskizunean parte hartu zuen tiratzaile ospetsua (j. 1860).
  • Azaroaren 21a – Julien Vinson, frantziar hizkuntzalaria, euskara ere landu zuena (j. 1842).
  • Azaroaren 26a – John Browning, estatubatuar arma diseinatzailea (j. 1855).

Abendua

  • Abenduaren 2a – Gérard Cooreman, Belgikako lehen ministroa (j. 1852).
  • Abenduaren 4a – Ivana Kobilca, Esloveniako margolari errealista (j. 1861).
  • Abenduaren 5a – Claude Monet, margolari frantziarra (j. 1840).
  • Abenduaren 12a – Jean Richepin, frantziar idazlea (j. 1849).
  • Abenduaren 13a – Laureano Jado, bizkaia meategi ingeniaria eta filantropoa (j. 1843).
  • Abenduaren 13a – Théo van Rysselberghe, belgikar margolaria (j. 1862).
  • Abenduaren 25a – Taishō enperadorea, Japoniako 123. enperadorea (j. 1879).
  • Abenduaren 29a – Rainer Maria Rilke, austriar-hungariar poeta (j. 1875).

Egun ezezaguna edo zehaztugabea

  • Alfredo Etxabe, Iturribidekoa , gaztelaniazko kazetaria eta euskal antzerkigilea (j. 1872).
  • Anbrosio Gorostiaga, Anbros, bizkaitar albokaria (j. 1867).
  • Carlota Matienzo, puertorricar irakasle eta feminista (j. 1881).

Nobel saridunak:

  • Fisika: Jean Perrin
  • Kimika: Theodor Svedberg
  • Literatura: Grazia Deledda
  • Medikuntza: Johannes Fibiger
  • Bakea: Aristide Briand eta Gustav Stresemann

Kanpo estekak



Text submitted to CC-BY-SA license. Source: 1926 by Wikipedia (Historical)




 

Owlapps.net - since 2012 - Les chouettes applications du hibou