Lijst van politieke partijen in Nederland

De lijst van politieke partijen in Nederland is een historisch overzicht van politieke partijen die in het heden of het verleden actief zijn geweest in de Nederlandse politiek, op zowel nationaal als lokaal niveau. De lijst van provinciale en lokale (plaatselijke) partijen beperkt zich tot partijen die bij de laatste verkiezingen een of meer zetels hebben gehaald.

Landelijke partijen

Nationaal vertegenwoordigd

Zestien politieke partijen zijn vertegenwoordigd in de Tweede Kamer (TK), zestien in de Eerste Kamer (EK) en elf in het Europees Parlement (EP).

Lokaal vertegenwoordigd

De volgende landelijke partijen zijn niet in Eerste of Tweede Kamer of Europarlement vertegenwoordigd maar wel in één of meer Provinciale Staten (PS), gemeenteraden (GR) of waterschappen (WS).

Niet vertegenwoordigd

De volgende politieke partijen hebben deelgenomen aan verkiezingen of zijn geregistreerd voor komende verkiezingen, maar zijn niet (meer) vertegenwoordigd op nationaal of lokaal niveau en (voor zover bekend) niet opgeheven.

Provinciale partijen

De volgende politieke partijen zijn actief op provinciaal niveau en in sommige gevallen tevens op gemeentelijk en/of waterschapsniveau. Ze hebben bij de Provinciale Statenverkiezingen 2023, de gemeenteraadsverkiezingen 2022 of de waterschapsverkiezingen 2023 één of meer zetels gehaald.

Waterschapspartijen

De volgende landelijke politieke partijen zijn uitsluitend actief in de waterschappen.

De volgende politieke partijen zijn uitsluitend actief in een enkel waterschap.

Lokale partijen

Er zijn veel lokale partijen. Zo zijn er 'Gemeentebelangen', 'Stadspartijen', 'Leefbaren' die in veel gemeenten voorkomen maar meestal niet samenwerken. Ook zijn er partijen die focussen op een bepaalde groep kiezers, zoals inwoners van één plaats in een gemeente, ouderen en studenten.

Leden

Het gezamenlijke ledental van de Nederlandse politieke partijen schommelt sinds 1994 rond de 300.000. Voorheen hadden met name de grote traditionele partijen veel meer leden. Het CDA telde in 1980 nog ruim 162.000 leden, in 1990 ongeveer 125.000 en per 1 januari 2016 nog 50.181 leden. De PvdA ging in diezelfde periode van bijna 113.000 naar ruim 91.000 naar 46.045 en de VVD van 85.000 naar bijna 60.000 naar 28.436.

Kleinere partijen zagen hun ledental juist groeien. GroenLinks had in 1996 een ledental van 11.700, maar staat anno 2016 op 21.180 leden. De SP had bijna 16.000 leden toen ze bij de Tweede Kamerverkiezingen 1994 in het parlement kwam en heeft per 1 januari 2016 41.710 leden. Ook de PvdD is gegroeid in ledental, van 6.370 in 2007 naar 12.131 in 2016. De SGP en ChristenUnie zijn al jaren vrij stabiel en hebben respectievelijk 29.928 en 23.398 leden. De PVV, sinds 2006 vertegenwoordigd in de Tweede Kamer, kent buiten Geert Wilders geen leden. Denktank Forum voor Democratie wist binnen een jaar na oprichting als partij 22.884 leden aan zich te binden; een stijging van meer dan 1.100 procent.

Opgeheven partijen

De volgende landelijke politieke partijen zijn opgeheven, gefuseerd met andere partijen of opgegaan in een nieuwe partij.

Andere opgeheven partijen

Partijen met kruis (†) zijn "schijndood", een officieel einde is nooit aangekondigd of status van politiek verkeer of enige activiteit is onbekend.

Literatuur

• Louis Sinner, De wortels van de Nederlandse politiek - De 42 politieke partijen sinds 1848, Wetenschappelijke Uitgeverij (1973) ISBN 9021427656
• Eddy Habben Jansen, Nederlandse politiek voor dummies (2018)
• Friso Wielenga. Een versplinterd landschap - bijdragen over geschiedenis en actualiteit van Nederlandse politieke partijen, Amsterdam University Press (2018)

Zie ook

• Historische zetelverdeling Eerste Kamer
• Historische zetelverdeling Tweede Kamer
• Historische zetelverdeling Nederlandse afvaardiging Europarlement
• Politieke jongerenorganisatie

1. Lijst van Belgische politieke partijen
2. Politieke partij
3. Politiek en overheid in Nederland
4. Lijst van lokale politieke partijen in Nederland
5. Politieke Partij Radikalen
6. Voor U (politieke partij)
7. Renaissance (Franse politieke partij)
8. Vicepremier in Nederland
9. Politieke partijen in Duitsland
10. Lijst van premiers van Nederland
11. Partij van de Arbeid (Nederland)
12. Socialistische Partij (Nederland)
13. DENK
14. Vooruit (politieke partij)
15. Partij voor de Vrijheid
16. Lijst Pim Fortuyn
17. Lijst van sociaaldemocratische partijen
18. Communistische Partij van Nederland
19. Genderongelijkheid in de Nederlandse politiek
20. Onafhankelijke Politiek Nederland