I wojna północna


I wojna północna


I wojna północna (1563–1570) zwana także wojną siedmioletnią – konflikt zbrojny pomiędzy Rzeczpospolitą Obojga Narodów (do 1569 Koroną Królestwa Polskiego i Wielkim Księstwem Litewskim), Szwecją, Carstwem Rosyjskim, Danią i Lubeką o podział Inflant oraz hegemonię na Morzu Bałtyckim, tzw. Dominium Maris Baltici.

W 1558 wybuchła wojna litewsko-rosyjska. Sojusz polsko-duński był odpowiedzią na porozumienia rosyjsko-szwedzkie. Rezultatem wojny było przyłączenie części Inflant do Rzeczypospolitej oraz zachowanie Księstwa Kurlandii i Semigalii, sekularyzowanego państwa zakonu kawalerów mieczowych, jako lenna polskiego.

Pierwszym świeckim władcą Kurlandii został Gotthard Kettler, ostatni wielki mistrz zakonu kawalerów mieczowych, który na podstawie umowy zawartej z Zygmuntem Augustem zrzucił szatę zakonną i sekularyzował swoje państwo. W 1561 złożył mu hołd lenny w Wilnie. Dorpat przypadł Moskwie, Estonia Szwecji, a wyspy Ozylia i Dagö objęła w posiadanie Dania. W roku 1563 Szwedzi zdołali opanować Dagö, skąd dokonywali wypadów na Ozylię.

W trakcie trwania tych zmagań doszło do poważnego zatargu między królem Zygmuntem Augustem a Radą Miejską Gdańska, która nie chciała zaakceptować działalności kaprów królewskich i Komisji Morskiej. W roku 1568 władze miasta uwięziły, a następnie skazały na śmierć i kazały ściąć 11 kaprów, co Zygmunt August uznał za obrazę majestatu, tym bardziej, że komisarze królewscy którzy przybyli na przeprowadzenia śledztwa, nie zostali do miasta wpuszczeni. W odpowiedzi król nakazał uwięzienie gdańskich burmistrzów i wysłał do Gdańska drugą komisję, która potraktowała miasto stosunkowo surowo.

W 1570 Dania i Szwecja zawarły pokój w Szczecinie, a Polska i Państwo Moskiewskie podpisały w Moskwie rozejm. Tym samym nie rozstrzygnięto definitywnie sporu o Dominium Maris Baltici.

Zobacz też

  • Dominium Maris Baltici
  • Gdańsk wobec polityki bałtyckiej ostatnich Jagiellonów
  • wojna litewsko-rosyjska 1558-1570
  • Atak floty duńskiej na Puck 1571

Bibliografia

  • Historia Gdańska, Tom II 1454-1655. Edmund Cieślak (red.). Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1982. ISBN 83-215-3244-6.
  • Jan Lewandowski: Historia Estonii. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2002. ISBN 83-04-04528-1.
  • Wacław Odyniec: Dzieje Prus Królewskich 1454-1772. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1972.

Text submitted to CC-BY-SA license. Source: I wojna północna by Wikipedia (Historical)



 


Owlapps.net - since 2012 - Les chouettes applications du hibou