19 Şubat

19 Şubat, Miladi takvime göre yılın 50. günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 315 gün vardır (artık yıllarda 316).

Olaylar

• 1600 - Peru'daki Huaynaputina yanardağı, Güney Amerika tarihindeki en şiddetli patlamayla püskürdü.
• 1807 - Eski Amerika Birleşik Devletleri Başkan Yardımcısı Aaron Burr, vatana ihanet iddiasıyla tutuklandı.
• 1861 - Rusya'da toprağa bağlı kölelik yasaklandı.
• 1878 - Thomas Edison, fonografın patentini aldı.
• 1913 - Pedro Lascuráin, saat 17:15'te Meksika'nın 34. Başkanı oldu, saat 18:00'de ise istifa etti.
• 1915 - I. Dünya Savaşı: Gelibolu muharebeleri başladı.
• 1915 - İtilaf devletleri'nin Çanakkale'ye denizden yaptıkları saldırı püskürtüldü.
• 1925 - Telsiz tesisi hakkındaki kanun çıktı. Türkiye'de radyonun kurulması TBMM'de kabul edildi.
• 1928 - Amacı yoksul kadınlara yardım etmek olan "Himaye-i Etfal Kadın Yardım Cemiyeti" kuruldu. Cemiyetin adı 1938'de Yardım Sevenler Derneği olarak değiştirildi. Mevhibe İnönü, derneğin fahri başkanıydı.
• 1932 - Halkevleri kuruldu. 1951'de Demokrat Parti Hükûmeti tarafından kapatıldı.
• 1945 - II. Dünya Savaşı-Iwo Jima Muharebesi: Yaklaşık 30.000 ABD askeri Batı Pasifik'teki Iwo Jima adasına çıktı. Japon Ordusunun şiddetli direnişi ile karşılaşan ABD Birlikleri, Ada'da kontrolü ancak bir ay sonra sağlayabildiler.
• 1957 - Türk Silahlı Kuvvetleri'nin ilk kadın doktor subayı Sema Aran, göreve başladı.
• 1959 - Londra Konferansı sona erdi. Birleşik Krallık Kıbrıs'ın bağımsızlığını tanıdı. Birleşik Krallık, Türkiye ve Yunanistan, Kıbrıs'ta garantör devlet oldu. Bağımsızlığın resmi olarak ilan edilmesi ise 16 Ağustos 1960'ta oldu.
• 1978 - Larnaka Uluslararası Havaalanındaki bir uçak kaçırma olayına, Kıbrıslı yetkililerden izin almaksızın müdahale etmeye kalkan Mısır Komando Birliğinin 15 üyesi, Kıbrıs Millî Muhafızları tarafından öldürüldü.
• 1985 - İspanya Havayollarına ait Boeing 747 tipi bir yolcu uçağı, Oiz dağlarına (İspanya) çarparak düştü: 148 kişi öldü.
• 1985 - William J. Schroeder, yapay kalp takıldıktan sonra hastaneden taburcu edilip evine gönderilebilen ilk hasta oldu.
• 1985 - Türk aktör Haluk Bilginer'in de rol aldığı BBC pembe dizisi, ünlü EastEnders'ın ilk bölümü İngiltere'de yayımlandı. Dizi hâlen devam etmektedir.
• 1986 - SSCB, Mir uzay istasyonu'nu uzaya gönderdi.
• 1994 - Haftalık Newroz gazetesi yayımlanmaya başladı.
• 1994 - Libya'da şeriat uygulamasına geçildi; İslami takvim uygulanmaya başlandı.
• 1998 - Rusya'dan Türkiye'ye boru hattı ile doğalgaz getirecek olan Mavi Akım Projesi için müteahhit firmalar arasında anlaşma imzalandı.
• 2001 - Millî Güvenlik Kurulu'nun Çankaya Köşkü'nde yapılan Şubat ayı toplantısında, Başbakan Bülent Ecevit, Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer ile yaşadığı tartışma nedeniyle toplantıyı terk etti. (bkz. Anayasa kitapçığı krizi)
• 2008 - Küba lideri Fidel Castro, görevinden ayrıldığını açıkladı.
• 2020 - Hanau saldırısı: Almanya'nın Hessen eyaletindeki Hanau kentinde iki nargile salonunu hedef alan iki silahlı saldırıda fail dahil 11 kişi hayatını kaybetti, 5 kişi yaralandı.

Doğumlar

• 1473 - Mikolaj Kopernik, Polonyalı astronom (ö. 1543)
• 1618 - Johannes Phocylides Holwarda, Friz astronom, doktor ve filozof (ö. 1651)
• 1660 - Friedrich Hoffmann, Alman fizikçi ve kimyacı (ö. 1742)
• 1717 - David Garrick, İngiliz oyuncu, oyun yazarı, tiyatro yöneticisi ve yapımcısı (ö. 1779)
• 1817 - III. Willem, Hollanda Kralı (ö. 1890)
• 1821 - August Schleicher, Alman dilbilimci (ö. 1868)
• 1833 - Élie Ducommun, İsviçreli yazar (ö. 1906)
• 1843 - Leonardo de Mango, İtalyan ressam (ö. 1930)
• 1849 - Hans Dahl, Norveçli ressam (ö. 1937)
• 1850 - Richard Brewer, Amerikalı kovboy ve kanun kaçağı (ö. 1878)
• 1853 - Jodok Fink, Avusturyalı siyasetçi (ö. 1929)
• 1858 - Charles Eastman, Amerika yerlisi doktor, fizikçi, sosyal reformcu (ö. 1939)
• 1859 - Svante Arrhenius, İsveçli kimyacı ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (ö. 1927)
• 1863 - Axel Thue, Norveçli matematikçi (ö. 1922)
• 1864 - Said Halim Paşa Osmanlı devlet adamı (ö. 1921)
• 1865 - Sven Hedin, İsveçli kâşif, coğrafyacı, topoğraf, jeopolitikçi, fotoğrafçı, gezi yazarı ve illüstratör (ö. 1952)
• 1869 - Hovhannes Tumanyan, Ermeni şair ve romancı (ö. 1923)
• 1869 - John Campbell, İngiliz eski futbolcu (ö. 1906)
• 1876 - Constantin Brâncuși, Rumen heykeltıraş ve çağdaş soyut heykelciliğin öncülerinden (ö. 1957)
• 1880 - Álvaro Obregón, Meksikalı asker ve devlet adamı (ö. 1928)
• 1886 - José Abad Santos, Filipinler Yüksek Mahkemesi Başyargıcı (ö. 1942)
• 1887 - Charles Lescat, Arjantinli vatandaş (ö. 1948)
• 1888 - José Eustasio Rivera, Kolombiyalı siyasetçi, yazar ve avukat (ö. 1928)
• 1888 - Franz Pfeffer von Salomon, Alman Sturmabteilung'un (SA) ilk komutanı (ö. 1968)
• 1890 - Kingorō Hashimoto, Japon asker ve siyasetçi (ö. 1957)
• 1893 - Cedric Hardwicke, İngiliz tiyatro ve sinema oyuncusu (ö. 1964)
• 1896 - André Breton, Fransız şair ve yazar (ö. 1966)
• 1899 - Lucio Fontana, Arjantinli-İtalyan ressam, heykeltıraş ve teorisyen (ö. 1968)
• 1900 - Yorgo Seferis, Yunan şair ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (ö. 1971)
• 1911 - Merle Oberon, Amerikalı sinema oyuncusu (ö. 1979)
• 1911 - Müfide İlhan, Türk öğretmen ve siyasetçi (ö. 1996)
• 1916 - Eddie Arcaro, Amerikalı jokey (ö. 1997)
• 1917 - Carson McCullers, Amerikalı yazar (ö. 1967)
• 1918 - Fay McKenzie, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı (ö. 2019)
• 1924 - Lee Marvin, Amerikalı aktör ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (ö. 1987)
• 1929 - Belkıs Dilligil, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu (ö. 1995)
• 1930 - John Frankenheimer, Amerikalı film yapımcısı ve yönetmen (ö. 2002)
• 1930 - Knut Risan, Norveçli ünlü oyuncu (ö. 2011)
• 1940 - Saparmurat Niyazov, Türkmenistan Devlet Başkanı (ö. 2006)
• 1941 - David Gross, Amerikalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi
• 1943 - Tim Hunt, İngiliz biyokimyacı ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi
• 1948 - Tony Iommi, İngiliz Rock müzisyeni (Black Sabbath)
• 1950 - Vecdi Sayar, Türk sinema eleştirmeni
• 1952 - Danilo Türk, akademisyen, Slovenya'nın 3. cumhurbaşkanı
• 1953 - Cristina Fernández de Kirchner, Arjantinli siyasetçi ve Arjantin Devlet Başkanı
• 1954 - Socrates, Brezilyalı futbolcu (ö. 2011)
• 1955 - Jeff Daniels, Amerikalı oyuncu
• 1956 - Roderick MacKinnon, Amerikalı biyolog ve Nobel Kimya Ödülü sahibi
• 1962 - Ģirts Valdis Kristovskis, Leton siyasetçi
• 1964 - Jennifer Doudna, Amerikalı biyokimyager ve Nobel Kimya Ödülü sahibi
• 1966 - Enzo Scifo, Belçikalı futbolcu
• 1966 - Justine Bateman, Amerikalı sinema oyuncusu
• 1967 - Benicio del Toro, Porto Rikolu oyuncu, yönetmen, senarist, yapımcı ve En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi
• 1974 - Lezley Zen, Amerikalı porno yıldızı
• 1976 - Maxime Chattam, Fransız yazar
• 1977 - Gianluca Zambrotta, İtalyan futbolcu
• 1978 - Alioum Saidou, Kamerunlu futbolcu
• 1978 - Immortal Technique, Perulu-Amerikalı rapçi ve aktivist
• 1979 - Romina Belluscio, Arjantinli sunucu
• 1979 - Steven Cherundolo, Amerikalı futbolcu
• 1979 - Mariska, Fin rapçi
• 1980 - David Gandy, İngiliz model
• 1980 - Micke Miller, Amerikalı eski basketbolcu
• 1981 - Beth Ditto, Amerikan şarkıcı ve söz yazarı
• 1985 - Haylie Duff, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı
• 1986 - Marta, Brezilyalı millî futbolcudur
• 1986 - Maria Mena, Norveçli pop sanatçısı
• 1987 - Anna Cappellini, İtalyan buz patenci
• 1989 - Sone Aluko, Nijeryalı millî futbolcu
• 1991 - Christoph Kramer, Alman futbolcu
• 1992 - Georgi Milanov, Bulgar futbolcu
• 1993 - Mauro Icardi, Arjantinli futbolcu
• 1993 - Victoria Justice, Amerikalı oyuncu, şarkıcı, dansçı ve şarkı yazarı
• 1995 - Nikola Jokić, Sırp profesyonel basketbolcu
• 1996 - Mabel, İngiliz şarkıcı ve söz yazarı
• 1998 - Lexii Alijai, Amerikalı rap şarkıcısı ve müzisyen (ö. 2020)
• 2001 - Lee Kang-in, Güney Koreli futbolcu
• 2004 - Millie Bobby Brown, İngiliz aktris
• 2005 - Mina Demirtaş, Türk aktris

Ölümler

• 197 - Clodius Albinus, Roma Asisi (d. 150)
• 1123 - İrini Dukena, Bizans İmparatoru I. Aleksios'un karısı (d. 1066)
• 1709 - Tokugawa Tsunayoshi, Tokugawa Hanedanlığı'nın 5. şogunu (d. 1646)
• 1799 - Jean-Charles de Borda, Fransız matematikçi, fizikçi, sosyal bilimci ve denizci (d. 1733)
• 1837 - Georg Büchner, Alman oyun yazarı (d. 1813)
• 1847 - José Joaquín de Olmedo, Ekvador devlet başkanı, avukat, politikacı ve yazar (d. 1780)
• 1878 - Charles-François Daubigny, Fransız ressam (d. 1817)
• 1897 - Karl Weierstrass, Alman matematikçi (d. 1815)
• 1916 - Ernst Mach, Avusturya-Çek kökenli fizikçi ve felsefeci (d. 1838)
• 1927 - Georg Brandes, Danimarkalı eleştirmen ve bilim insanı (d. 1842)
• 1938 - Sabri Toprak, Türk siyasetçi, eski Tarım Bakanı ve Manisa Milletvekili (d. 1877)
• 1938 - Edmund Landau, Alman matematikçi (d. 1877)
• 1951 - André Gide, Fransız yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1869)
• 1952 - Knut Hamsun, Norveçli yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1859)
• 1956 - Mithat Şükrü Bleda, Türk siyasetçi ve İttihat ve Terakki Partisi'nin son Genel Sekreteri (d. 1872)
• 1957 - Maurice Garin, Fransız bisikletçi (d. 1871)
• 1962 - Georgios Papanikolaou, Yunan patolog ve Pap smear testini keşfeden (d. 1883)
• 1972 - Ulaş Bardakçı, Türk devrimci ve THKP/C'nin kurucularından (d. 1947)
• 1980 - Bon Scott, Avustralyalı müzisyen (AC/DC) (d. 1946)
• 1987 - Yurdaer Doğulu, Türk müzisyen (d. 1941)
• 1993 - Yaman Okay, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu (d. 1951)
• 1994 - Derek Jarman, İngiliz sinema yönetmeni (d. 1942)
• 1997 - Deng Xiaoping, Çinli lider (d. 1904)
• 2000 - Friedensreich Hundertwasser, Avusturyalı ressam ve mimar (d. 1928)
• 2001 - Stanley Kramer, Amerikalı yönetmen ve film yapımcısı (d. 1913)
• 2001 - Charles Trenet, Fransız şarkıcı (d. 1913)
• 2002 - Sylvia Rivera, Amerikalı transgender eylemci (d. 1951)
• 2009 - Ayhan Aydan, Türk opera sanatçısı (Adnan Menderes ile yaşadığı yasak aşkla gündeme gelen) (d. 1924)
• 2012 - Vitali Vorotnikov, Sovyet siyasetçi (d. 1926)
• 2013 - Robert Coleman Richardson, Amerikalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1937)
• 2014 - Kresten Bjerre, Danimarkalı eski millî futbolcu ve teknik direktör (d. 1946)
• 2014 - Valeri Kubasov, Sovyet/Rus kozmonot (d. 1935)
• 2015 - Harris Wittels, Amerikalı oyuncu, komedyen, yazar, yapımcı ve müzisyen (d. 1984)
• 2015 - Talus Taylor, Amerikalı yazar ve çizgi filmci
• 2016 - Tamerlan Aguzarov, Rus politikacı bürokrat (d. 1963)
• 2016 - Umberto Eco, İtalyan dil bilimci ve yazar (d. 1932)
• 2016 - Harper Lee, Amerikalı yazar ve Pulitzer Ödülü sahibi (d. 1926)
• 2017 - Xavier Beulin, Fransız sanayici ve iş insanı (d. 1958)
• 2017 - Larry Coryell, Amerikalı caz müzisyeni ve gitaristi (d. 1943)
• 2017 - Kaci Kullmann Five, Norveçli iş insanı, yönetici ve siyasetçi (d. 1951)
• 2017 - Danuta Szaflarska, Polonyalı oyuncu (d. 1915)
• 2017 - İgor Şafareviç, Sovyet-Rus matematikçi ve aktivist (d. 1923)
• 2017 - Chris Wiggins, İngiltere doğumlu Kanadalı aktör ve seslendirme sanatçısı (d. 1931)
• 2017 - Marilyn B. Young, Amerikalı tarihçi ve akademisyen (d. 1937)
• 2018 - Teresa Gisbert Carbonell, Bolivyalı mimar ve sanat tarihçisi (d. 1926)
• 2018 - Engin Geçtan, Türk psikiyatrist ve yazar (d. 1932)
• 2018 - Sergey Litvinov, Rus eski atlet (d. 1958)
• 2018 - Daniel Peredo, Perulu spor gazeteci (d. 1969)
• 2018 - Charles Pence Slichter, Amerikalı fizikçi (d. 1924)
• 2019 - Marie-Claire Bancquart, Fransız şair, deneme yazarı, profesör ve edebiyat eleştirmeni (d. 1932)
• 2019 - Dick Boushka, Amerikalı eski profesyonel basketbol oyuncusu (d. 1934)
• 2019 - Giulio Brogi, İtalyan oyuncu (d. 1935)
• 2019 - Karl Lagerfeld, Alman moda tasarımcısı (d. 1933)
• 2019 - Don Newcombe, Eski Amerikalı profesyonel beyzbol oyuncusu (d. 1926)
• 2019 - Fikret Ünlü, Türk siyasetçi (d. 1943)
• 2020 - Beatriz Bonnet, Arjantinli aktris ve komedyen (d. 1930)
• 2020 - Heather Couper, 1984-1986 yılları arasında İngiliz Astronomi Derneği başkanı (d. 1949)
• 2020 - Hector, Fransız şarkıcı (d. 1946)
• 2020 - Pop Smoke, Amerikalı rapçi (d. 1999)
• 2021 - Đorđe Balašević, Sırp-Yugoslav şarkıcı, söz yazarı ve müzisyen (d. 1953)
• 2022 - Doug Baillie, İskoç futbolcudur (d. 1937)
• 2022 - Joey Beauchamp, İngiliz millí futbolcu (d. 1971)
• 2022 - Sergey Beletski, Rus arkeolog ve tarihçi (d. 1953)
• 2022 - Jean-Luc Brunel, Fransız yönetici ve iş insanı (d. 1946)
• 2022 - Velid İhlasi, Suriyeli romancı, kısa hikâye ve oyun yazarı (d. 1935)
• 2022 - Xavier Marc, Meksikalı aktör ve yönetmen (d. 1948)
• 2022 - Jacques Poos, Lüksemburglu sosyalist eski bakan ve iktisatçı (d. 1935)
• 2022 - Karl Vaino, Eston siyasetçi (d. 1923)
• 2023 - Richard Belzer, Amerikalı stand-up komedyen, aktör ve yazar (d. 1944)
• 2023 - Jean Le Garrec, Fransız sosyalist siyasetçi (d. 1929)
• 2023 - Jim McMillin, Amerikan Futbolu oyuncusu (d. 1937)
• 2023 - Christopher Nupen, Güney Afrika doğumlu film yapımcısı ve müzisyen (d. 1934)
• 2023 - Jansen Panettiere, Amerikalı aktör (d. 1994)
• 2023 - S. N. M Ubayadullah, Hint siyasetçi (d. 1941)

Tatiller ve özel günler

• Erzincan'ın Çayırlı ilçesinin Rus ve Ermeni işgalinden kurtuluşu (1918)