Çeçenistan Millî Kütüphanesi

Çeçenistan Abuzar Aydamirov Millî Kütüphanesi, 1904'te kurulan, Grozni'nin ilk halk kütüphanesidir. Abuzar Aydamurov'un adına kurulmuştur.

Tarihçe

Kuruluşu

Çeçenistan Millî Kütüphanesi, Grozni'deki Puşkin Okulu öğretmenlerinin çabaları ve kasaba halkının bağışları sayesinde Ekim 1904'te açıldı. Sovyet yönetiminin kurulmasından önce, kütüphane Grozni'deki birkaç kültür kurumundan biriydi. 1917 yılından önce kurum, 14 binden fazla kitap ve dergiye sahipti, 1172 okuyucu tarafından ziyaret ediliyordu.

1920'de kütüphane devlet fonuna aktarıldı. Kütüphane, eskiden ayrı bir idari birim olan Grozni'nin Çeçen Özerk Oblastı'na dahil olmasından sonra bölge kütüphanesi statüsüne kavuştu.

1934'te Çeçen ve İnguş özerk bölgeleri, Çeçen-İnguş Özerk Oblastı adı altında birleştirildi. 1936'da Çeçen-İnguş Oblastı bir cumhuriyete dönüştürüldü ve kütüphane "cumhuriyet kütüphanesi" statüsüne kavuştu.

İkinci Dünya Savaşı

Ocak 1943'te İkinci Dünya Savaşı'nın Doğu Cepshesi'nin Çeçen-İnguş sınırlarına yaklaşması nedeniyle kütüphane geçici olarak çalışmalarını durdurdu. Kütüphane aynı yılın Eylül ayında yeniden açıldı. Çeçenlerin ve İnguşların sürgün edildiği yıllarda çalışanlar kütüphanede saklandılar ve yıkıma maruz kalan Çeçen ve İnguş dillerinde büyük miktarda edebî birikimi korumayı başardılar.

Savaş sonrası dönem

11 Temmuz 1945 tarihinde Anton Çehov'un 40. ölüm yıl dönümü nedeniyle kütüphaneye onun adı verildi. 1964'te İnna Fyodorovna Golikova kütüphanenin müdürü oldu. Ocak 1966'da Çehov meydanında ek olarak yeni bir kütüphane binası açıldı.

1980'lerde, kütüphane yılda 35 bin adet kitap, 60 gazete ve 485 dergi aldı. 1990'ların başında, kütüphanenin toplam varlığı 2.65 milyon belgeye ulaştı. Bu belgeleri benzersiz yayınlar, Karşılıklı Ekonomik Yardımlaşma Konseyi üyesi sosyalist ülkelerin tam patentleri ve nadir olarak bulunan yaklaşık 10 bin adet bibliyografik yayın oluşturuyordu.

Uzun yıllar boyunca kütüphane, Krasnodar Kültür Enstitüsü, Dağıstan Üniversitesi ve Moskova Kültür Enstitüsü'nün kütüphane bölümleri öğrencilerinin uygulamalarının temelini oluşturdu.

Sovyet sonrası dönem

1993 yılında tarih bilimleri kandidatı Edilbek Hasmagomadov kütüphane müdürlüğüne atandı.

1994-1995'teki çatışmaların bir sonucu olarak, kütüphane tamamen tahrip edildi, yağmalandı ve yakıldı. Kütüphane, şehrin stadyumuna ait tribününün altındaki uygun olmayan alanlarda çalışmalarına yeniden başladı.

12 Aralık 1995'te, Çeçenistan Ulusal Uyanış Hükûmeti'nin bir kararıyla kütüphaneye Çeçenistan Millî Kütüphanesi statüsü verildi.

Kütüphanenin yeni fonu Dağıstan, Kabardino-Balkarya, Stavropol ve Moskova kütüphaneleri tarafından bağışlanan eserlerle dolduruldu. Ayrıca Çeçenistan'ın faal kütüphaneleri de yardımcı oldu. Başta Grozni olmak üzere Çeçenistan ve diğer yerleşim yerlerinden birçok sakin kitap bağışında bulundu.

Millî Kütüphane, 2005 yılından bu yana Cumhuriyet Sanat ve Kültür Merkezi binasının ikinci katında yer almaktadır. Kütüphanenin kitap fonu bu zamana kadar 23 bin kopyaya ulaşmış ve, yıllık ortalama okuyucu sayısı 3 bin kişiyi aşmıştır.

23 Mart 2013'te Grozni'nin merkezinde yeni bir kütüphane binası açıldı. Toplamda 13 bin metrekarelik alana yayılan bu bina 30 Ekim 2013'te Çeçenistan Halk Yazarı Abuzar Aydamirov'un 80. doğum günü nedeniyle "Çeçenistan Abuzar Aydamirov Millî Kütüphanesi" adını almıştır.

2013 yılında Nalçik'te düzenlenen "Kuzey Kafkasya Mimarisinde Gelenekler ve Yenilikler" festivalinde, Çeçenistan Millî Kütüphanesi binası projesi “İnşaat” kategorisinde ödül almıştır.

Mart 2017'de kütüphanenin elektronik fonlarına erişim açıldı.

Kütüphane müdürleri

• İvan Vasileviç Sergeyev (1934-1964)
• İnna Fyodorovna Golikova (1964-1978)
• Polina Sergeyevna Gorbunova (1978-1980)
• Tamara Patsevna Gabisova (1980-1993)
• Edilbek Hamidoviç Hasmagomadov (1993-2014)
• Satsita Magomedovna İsrailova (2014- günümüz)

Kaynakça

Dış bağlantılar

• Kütüphanenin resmî internet sitesi 1 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Kütüphanenin elektronik fonları 25 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Kütüphanenin kuruluşunun tarihi 24 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Çeçenistan Millî Kütüphanesi