Lịch sử vũ trụ

Thời gian biểu của sự hình thành và phát triển của vũ trụ mô tả lịch sử vũ trụ và tương lai của vũ trụ theo thuyết Vụ Nổ Lớn (Big Bang theory). Người ta ước tính quá trình mở rộng metric của không gian đã khơi mào từ 13,8 tỷ năm trước. Thời gian xuất hiện từ thời khắc Big Bang xảy ra được gọi là thời gian vũ trụ.

Khái quát

Tóm tắt những giai đoạn quan trọng trong lịch sử và tương lai của vũ trụ, theo thuyết Vụ Nổ Lớn, gồm:

Vũ trụ rất sơ khai

Kỷ nguyên Planck

Thời gian ngắn hơn 10⁻⁴³ giây (thời gian Planck)

Kỷ nguyên Planck là một kỷ nguyên trong vũ trụ học vụ nổ lớn truyền thống (không phình to) mà trong đó nhiệt độ quá lớn nên bốn lực cơ bản—lực điện từ, lực hấp dẫn, tương tác hạt nhân yếu, và tương tác hạt nhân mạnh—là một lực cơ bản. Hiện có ít hiểu biết về vật lý tại nhiệt độ này; các giả thuyết khác nhau đưa ra các viễn cảnh khác nhau. Vũ trụ học vụ nổ lớn truyền thống dự đoán rằng có một điểm kì dị không-thời gian trước thời gian này, nhưng lý thuyết này dựa vào thuyết tương đối rộng, nó được cho là không hiệu quả trong kỷ nguyên này hiệu ứng lượng tử.

Trong vũ trụ có phình to, thời gian trước khi dừng phình to (khoảng 10⁻³² giây trước Vụ Nổ Lớn) không tuân theo dòng thời gian vụ nổ lớn truyền thống. Các mô hình với mục đích trình bày các quá trình của kỷ nguyên Planck là các đề xuất phỏng đoán cho "Vật Lý Mới". Các ví dụ bao gồm trạng thái ban đầu Hartle–Hawking, phong cảnh dây, vũ trụ học khí dây, và vũ trụ ekpyrotic.

Kỷ nguyên thống nhất lớn

Giữa 10⁻⁴³ giây và 10⁻³⁶ giây sau Vụ Nổ Lớn

Khi vũ trụ giãn nở và nguội đi, nó trải qua nhiệt độ chuyển đổi, tại đây các lực tách rời khỏi nhau. Điều này có thể được coi là chuyển pha giống như chuyển đổi pha ngưng tụ và đông đặc của các vật chất bình thường. Kỷ nguyên thống nhất lớn bắt đầu khi lực hấp dẫn tách rời khỏi các lực trường chuẩn. Vật lý không hấp dẫn của kỷ nguyên này được miêu tả bởi thuyết thống nhất lớn (GUT, grand unified theory). Kỷ nguyên thống nhất lớn kết thúc khi các lực GUT tách thành các lực điện yếu và mạnh.

Tham khảo

Liên kết ngoài

• PBS Online (2000). From the Big Bang to the End of the Universe – The Mysteries of Deep Space Timeline. Truy cập ngày 24 tháng 3 năm 2005.
• Schulman, Eric (1997). The History of the Universe in 200 Words or Less. Truy cập ngày 24 tháng 3 năm 2005.
• Deep Time: Crash Course Astronomy #45. Truy cập ngày 2 tháng 10 năm 2016.
• Space Telescope Science Institute Office of Public Outreach (2005). Home of the Hubble Space Telescope. Truy cập ngày 24 tháng 3 năm 2005.
• Fermilab graphics Lưu trữ 2009-08-01 tại Wayback Machine (see "Energy time line from the Big Bang to the present" and "History of the Universe Poster")
• Exploring Time from Planck time to the lifespan of the Universe
• Cosmic Evolution is a multi-media web site that explores the cosmic-evolutionary scenario from big bang to humankind.
• Astronomers' first detailed hint of what was going on less than a trillionth of a second after time began
• The Universe Adventure
• Cosmology FAQ, Professor Edward L. Wright, UCLA
• Sean Carroll on the arrow of time (Part 1), The origin of the universe and the arrow of time, Sean Carroll, video, CHAST 2009, Templeton, Faculty of science, University of Sydney, November 2009, TED.com
• A Universe From Nothing, video, Lawrence Krauss, AAI 2009, YouTube.com
• Once Upon A Universe Lưu trữ 2015-12-07 tại Wayback Machine – Story of the Universe told in 13 chapters. Science communication site supported by STFC.
• Cosmic Evolution through Time Lưu trữ 2016-01-25 tại Wayback Machine – an interactive timeline explains the main events in the history of our Universe

Bản mẫu:Vũ trụ học