2020ko Udako Olinpiar Jokoak

2020ko Udako Olinpiar Jokoak (2020年夏季オリンピック ), ofizialki XXXII. Olinpiadako Jokoak izenez ezagunak, eta Tokio 2020 markarekin ezagunak (東京2020) 2021ean Tokio hirian jokatu ziren Olinpiar Jokoak izan ziren, Nazioarteko Olinpiar Batzordeak (ingelesez IOC) usadioari jarraituz antolatu zituen nazioarteko kirol lehia. Paralinpiar Jokoak ere hiri eta batzorde berek antolatuko dituzte. Bigarrenez jokatu ziren Olinpiar Jokoak Tokion, 1964an ere han izan baitziren.

Jatorriz, 2020ko uztailaren 24tik abuztuaren 9ra izan behar ziren jokoak. 2020ko martxoaren 24an, ordea, COVID-19 pandemiaren eraginez, jokoak urtebetez atzeratzea erabaki zuten Japoniako Gobernuak eta Nazioarteko Olinpiar Batzordeak. Hala ere, Tokyo 2020 izenari eutsi zioten merkataritza markatzat. Jokoak 2021eko uztailaren 23tik abuztuaren 8ra izan ziren.

Hautaketa

Kirolak

324 domina-diziplina burutu ziren 33 kiroletan. Beisbol/sofbola olinpiar kirol bezala berreskuratu zen, eta beste lau kirol berri gehituko zitzaizkion olinpiar programari: kirol eskalada, karatea, skateboardinga, eta surfa. Dagoeneko programan zeuden kiroletan ere 15 diziplina berri sartu ziren, besteak beste, 3x3 saskibaloia.

Egoitzak

33 egoitzetatik 28 villa olinpikotik 8 kilometro barruan kokatu ziren. Ondare gunea delakoa, hiriaren ipar-ekialdean, 1964ko jokoen gune nagusia izan zen.

Ondare gunea

• Tokioko Olinpiar Estadioa: irekiera eta itxiera ekitaldiak, atletismoa, futbola
• Yoyogi Nazio Gimnasioa: eskubaloia
• Tokioko Gimnasio Metropolitarra: ping-ponga
• Nippon Budokan: judoa, karatea
• Tokyo International Forum: halterofilia
• Musashinonomori parkea: txirrindularitza (errepide lasterketen abiapuntua)
• Ryōgoku Kokugikan: boxeoa

Tokioko Badia gunea

• Kasai Rinkai parkea: kanoa (slalom)
• Ōi Futō Chūō Kaihin parkea: belar hockeya
• Olympic Aquatics Centre: jauziak, igeriketa, igeriketa sinkronizatua
• Tokyo Tatsumi International Swimming Center: waterpoloa
• Yumenoshima parkea: arkua
• Ariake Arena: boleibola aretoa
• Olinpiar BMX ibilbidea: txirrindularitza (BMX)
• Olinpiar Gimnastika Zentroa: gimnastika (artistikoa, erritmikoa, tranpolina)
• Ariake koliseoa: tenisa
• Odaiba itsas parkea: triatloia eta igeriketa (maratoia)
• Shiokaze parkea: boleibola (hondartza)
• Chuo bohatei: hipika, arraunketa, kanoa (sprint)
• Aomi kirol urbanoen egoitza: skateboardinga, kirol eskalada

8 km baino urrutiago dauden egoitzak

• Asaka eremua: tiroa
• Musashino basoko kirol-gunea: pentatloi modernoa (esgrima), badmintona
• Ajimoto estadioa: futbola, pentatloi modernoa (igeriketa, hipika, lasterketa, tiroa), zazpiko errugbia
• Saitama Super Arena: saskibaloia
• Enoshima: bela, surfa
• Makuhari Messe: esgrima, taekwondoa, borroka
• Baji Koen: hipika
• Kasumigaseki Country Club: golfa
• Izu belodromoa: txirrindularitza (pista)
• Izu mendiko txirindularitza pista: txirrindularitza (mountain bike)
• Yokohama estadioa, Yokohaman: beisbola, sofbola
• Fukushima Azuma beisbol estadioa, Fukushiman: beisbola, sofbola
• Fuji Speedway: txirrindularitza (errepide lasterketen helmuga)
• Sapporo: atletismoa (maratoia, ibilketa)

Futbol egoitzak

• Yokohamako Nazioarteko Estadioa, Yokohaman
• Saitama estadioa, Saitaman
• Miyagi estadioa, Miyagin
• Ajinomoto estadioa, Tokion
• Kashima futbol estadioa, Kashiman
• Sapporo Dome, Sapporon
• Tokioko Olinpiar Estadioa, Tokion

Kiroletik kanpoko egoitzak

• Tokioko Hotel Inperiala: Nazioarteko Olinpiar Batzordea
• Harumi Futo: villa olinpikoa
• Tokyo Big Sight: nazioarteko prentsa eta hedabideak

Herrialde parte-hartzaileak

206 Olinpiar Batzorde Nazionalek hartu zuten parte Jokoetan.

2021eko apirilaren 6ean, Ipar Koreak adierazi zuen ez zuela ordezkaritzarik bidaliko Jokoetara, COVID-19aren inguruko kezkengatik. Hau herrialdearen lehen falta izan zen 1988ko Jokoetako boikotetik. Tokiora ordezkaritzarik ez zutenez bidali, 2022ko Pekingo Neguko Olinpiar Jokoetatik alde batera ere utzi ziren.

Hiru herrialdek izendapen berriekin hartu zuten parte. Hauen artean, aipatzekoa da Errusiaren partaidetza, "Errusiar Olinpiar Batzorde" izenarekin burutu zena. Izendaketa berri hau Munduko Anti-Doping Agentziaren erabaki baten ondorioz ipini zen. Erakunde honek 2019an Errusia lau urtez kanporatu zuen nazioarteko leihaketa guztietatik, hango gobernuak Agentziak eskatzen dituen test periodikoetako emaitzetan eragin izateagatik. Agentziaren plana errusiar kirolariak indibidualki lelo neutral batekin leihatzen uztea zen, talde-kiroletatik kanpo utziz. Hala ere, Errusiaren kexaren ondoren, Kirolaren Arbitraje-Epaimahaiak zigorra lausotzea erabaki zuen, eta 2020ko abenduaren 17an erabaki zen kirol guztietan parte hartzen uztea, baina "Errusia" izena, bandera edo ereserkia erabiltzea debekatuz. Beraz, 2021eko otsailaren 19an, "Errusiar Olinpiar Batzorde" izena ofizializatu zen.

Beste bi herrialdeak Eswatini (ordura arte Suazilandia deiturikoa) eta Ipar Mazedonia (ordura arte Mazedoniako Errepublika Yugoslaviar Ordea) izan ziren.

Azkenik, Gineak 2021eko uztailaren 21ean COVID-19ak sortutako kezkengatik ere kirolaririk ez zuela bidaliko adierazi zuen. Hala ere, komunikabideek benetako arrazoia dirua izan zitekeela aitortu zuten, eta horren ondoren erabakia deusestatu eta Jokoetan parte hartzea erabaki zuten.

Irekiera ekitaldia

Karta Olinpikoan xedatutakoaren arabera, hainbat elementuk osatzen dute Olinpiar Jokoen irekiera ekitaldia. Elementu horietako gehienak 1920ko Anberesko Olinpiar Jokoetan ezarri ziren. Zeremonia Japoniako bandera altxatzearekin batera hasi zen, baita ereserki nazionalaren aurkezpenarekin ere. Geroago, herrialdeko kulturaren musika, kantu, dantza, antzerki eta abarren adierazpen artistikoak aurkeztu ziren.

Zeremoniaren zati artistikoaren ondoren, atletek desfilatu egiten dute, herrialdeka bilduta, Estadio Olinpikoan. Greziakoa da, tradizioak ezartzen duen moduan, estadiora sartzen lehena, Olinpiar Jokoen jatorriari ohore egiteko asmoz. Grezia ondoren, Errefuxiatuen Taldea sartu zen, 29 kirolarik osatutako ordezkaritza. Berehala, parte hartzaileen nazioak kanji alfabetoa jarraituz sartu ziren estadiora, Japonia izan zen azkena sartzen. Olinpiar bandera altxatzearekin eta Naruhito Japoniako Enperadorearen diskurtsoarekin batera formalki ematen da Jokoen irekiera. Azkenik, zuzi olinpikoa estadiora sartu zen, eta Naomi Osaka tenislaria arduratu zen pebetero olinpikoa pizten.

Dominak

Joko hauetan, Bermudak, Qatarrek eta Filipinek haien lehen urrezko dominak lortu zituzten. Hurrenez hurren, Flora Duffy (triatloia), Fares Ibrahim (halterofilia) eta Hidilyn Diaz (halterofilia) izan ziren marka historiko hauek lortu zituzten kirolariak. Gainera, Burkina Fasok, San Marinok etaTurkmenistanek haien historiako lehen dominak lortu zituzten. Haien kasuan, hurrenez hurren, Fabrice Zango (saltu hirukoitza, brontzea), Arianna Perilli (tiroa, brontzea) eta Polina Guryeva (halterofilia, zilarra) kirolariek lortu zituzten.  *   Herrialde antolatzailea

Bi aldiz eman ziren podio-ekorketak (hau da, herrialde berdinak hiru dominak irabaztea).

Erreferentziak

Kanpo estekak

• Nazioarteko Olinpiar Batzordea
• Tokio 2020 hiri hautagaia
• Madril 2020 hiri hautagaia
• Istanbul 2020 hiri hautagaia

1. Waterpoloa 2020ko Udako Olinpiar Jokoetan
2. Gimnastika 2020ko Udako Olinpiar Jokoetan
3. 2020ko Udako Olinpiar Jokoetan parte hartutako euskal herritar kirolariak
4. Belar-hockeya 2020ko Udako Olinpiar Jokoetan
5. Softbola 2020ko Udako Olinpiar Jokoetan
6. Japonia 2020ko Udako Olinpiar Jokoetan
7. ROC 2020ko Udako Olinpiar Jokoetan
8. Tenisa 2020ko Udako Olinpiar Jokoetan – Gizonezkoak bikoteka
9. Gimnastika 2020ko Udako Olinpiar Jokoetan - Gizonezkoak zorua
10. Igeriketa 2020ko Udako Olinpiar Jokoetan
11. Jauziak 2020ko Udako Olinpiar Jokoetan – Gizonezkoak sinkronizatuta 3 metro tranpolina
12. Jauziak 2020ko Udako Olinpiar Jokoetan – Emakumezkoak sinkronizatuta 10 metro plataforma
13. Jauziak 2020ko Udako Olinpiar Jokoetan – Emakumezkoak 10 metro plataforma
14. Jauziak 2020ko Udako Olinpiar Jokoetan – Gizonezkoak 3 metro tranpolina
15. Fiji 2020ko Udako Olinpiar Jokoetan
16. Jauziak 2020ko Udako Olinpiar Jokoetan – Emakumezkoak sinkronizatuta 3 metro tranpolina
17. Kirol eskalada 2020ko Udako Olinpiar Jokoetan
18. Jauziak 2020ko Udako Olinpiar Jokoetan – Gizonezkoak sinkronizatuta 10 metro plataforma
19. Tenisa 2020ko Udako Olinpiar Jokoetan – Bikoteka mistoa
20. Jauziak 2020ko Udako Olinpiar Jokoetan – Emakumezkoak 3 metro tranpolina