D

Dd (de) harfi, Türk alfabesinin 5., Latin alfabesinin 4. harfidir. Sami dillerindeki deltadan geldiği kabul edilir.

Osmanlıca T/D Farkının Gösterilmesi

Osmanlıca sözlüklerde de kulanılan Tı/Dı (ط) Arapçaya özgü bir harf ve sestir (Ṫ). Osmanlıcada ve Türkçede bu harfle başlayan veya içerisinde kullanılan sözcük yoktur. Ancak sonradan Türkçe bazı sözcükler Tı ile yazılmaya başlanmış ve yerleşmiştir. Bunlar genellikle halk ağzında D ile telaffuz edilen sözcüklerdir. Örneğin: طاوشان (Ṫavşan), طاوان (Ṫavan)... Arapçada bu ses dilin üst dişlerin damakla birleştiği yere değdirilerek çıkarılır. Bu nedenle D sesine benzer. Ancak Anadolu Türkçesinde duruma göre harflerden bir olmak üzere normal T veya D harfi ile bu fark ortadan kalkmıştır. Bu harfi içeren kelimelerin büyük bir kısmı halk ağzında D ile de karşılanabilen T sesini ihtiva eder. Örneğin, Osmanlıcada طاش (Ṫaş: Taş/Daş), طوز (Ṫuz: Tuz/Duz)... Osmanlıca kaynakların latin harflerine çevrilmesinde Tı/Dı harfinin T olarak mı yoksa D olarak mı tercih edileceği bir problem olarak daima yer almıştır.

Ayrıca Osmanlıcada Tı/Dı harfinin D olarak telaffuz edildiği sözcükler vardır. Bunların çoğu daha sonraları Dal ile de yazılmıştır. Örneğin: طامار / دامار (Đamar), طاغ / داغ (Đağ)...

Not: Benzer biçimde Ż harfi Arapçadaki Zı (ظ) sesini karşılar. Ancak Anadolu Türkçesinde normal Z harfi ile bu fark ortadan kalkmıştır. Türkçede yalnızca el yazısında da kimi zaman bu kullanıma rastlanır.

Bilgisayar kodları

Büyük D'nin unicode kodu U+0044, küçük d'ninki U+0064'tür. ASCII kodları da 68 ve 100'dür.

Diğer kullanım şekilleri

1. Ď
2. Đ
3. Ḑ
4. Ḋ
5. Ḍ
6. Ð
7. Ötümlü üstdamaksıl patlamalı ünsüz
8. Ötümlü damaksıl patlamalı ünsüz
9. Kanal D
10. D-Smart
11. D vitamini
12. D 100
13. D Grubu
14. D 400
15. D Spor
16. Umberto D.
17. D (programlama dili)
18. J. D. Salinger
19. Franklin D. Roosevelt
20. D-8 Ekonomik İşbirliği Teşkilatı