Greater Kota Kinabalu

Greater Kota Kinabalu (Kota Kinabalu Raya) merujuk kepada kawasan perbandaran sekitar bandar Kota Kinabalu di Malaysia. Kota Kinabalu adalah ibu negeri Sabah dan merupakan bandar yang terbesar di negeri ini. Pembangunan juga semakin terjadi di sekitar Kota Kinabalu sehingga melampaui sempadan bandar di sebelah selatan dan sehingga ke daerah Penampang dan Papar, sebahagian kecilnya juga berkembang ke daerah Papar di selatan dan Tuaran di utara.

Nama Greater Kota Kinabalu biasanya digunakan oleh kerajaan negeri dan persekutuan dalam perancangan pembangunan sosial, ekonomi dan strategi seperti Sabah Integrated Coastal Zone Management, Pembangunan Ekonomi Sabah dan Pihak Berkuasa Pelaburan, Jabatan Perancang Bandar dan Wilayah Sabah, dan Jawatankuasa Pencegahan Banjir Greater Kota Kinabalu.

Greater Kota Kinabalu kadang-kadang dirujuk sebagai Kota Kinabalu Urban Area, Kawasan Urbanisasi Kota Kinabalu atau Kota Kinabalu Metropolitan Area. Kota Kinabalu Metropolitan Area juga mungkin termasuk bandar dan daerah Papar yang berada 38 km ke selatan dan Tuaran 34 km ke utara Kota Kinabalu sebagai bandar-bandar satelit dalam kawasan metropolitan.

Penduduk Greater Kota Kinabalu berjumlah 629,943 dan Kawasan Metropolitan Kota Kinabalu (termasuk Papar dan Tuaran) berjumlah 837,694. Manakala, penduduk bandar dan daerah Kota Kinabalu berjumlah 462,963. Greater Kota Kinabalu tersenarai dalam kawasan terbesar di Malaysia bersama-sama dengan Kuala Lumpur (Lembah Klang), Johor Bahru, Pulau Pinang, Ipoh dan Kuching.

Pusat ekonomi dan kawasan tumpuan utama Kota Kinabalu adalah kawasan kecil di tepi pantai yang dikenali sebagai Kota Kinabalu Central Business District atau Pusat Bandar Kota Kinabalu.

Definisi dan liputan

Istilah ini pada mulanya dicipta dalam dokumen tindakan dasar disediakan oleh Lembaga Pembangunan Ekonomi dan Pelaburan Sabah (SEDIA), sebuah badan khas yang ditugaskan untuk menerajui Koridor Pembangunan Sabah. Istilah ini juga digunakan dalam Rancangan Struktur Sabah 2033, dokumen dasar perancangan seluruh negeri yang turut merangkumi unjuran trend pertumbuhan penduduk di Kota Kinabalu dan kawasan terdekatnya menjelang tahun 2033. Penggunaan istilah lain ialah Jawatankuasa Pencegahan Banjir Greater Kota Kinabalu. Laporan Unit Perancang Ekonomi Persekutuan mentakrifkan Greater Kota Kinabalu sebagai kawasan yang terdiri daripada daerah Kota Kinabalu dan Penampang. Walau bagaimanapun, kedekatan wilayah Greater Kota Kinabalu dengan daerah terpencil di Tuaran dan Papar menunjukkan bahawa liputan wilayah itu mungkin juga termasuk sebahagian daripada wilayah tersebut, kerana pusat bandar kedua-dua daerah terletak dalam jarak 1 jam perjalanan dari Daerah Pusat Perniagaan Kota Kinabalu.

Geografi

Kota Kinabalu terletak di bahagian Bahagian Pantai Barat Sabah (di barat laut Borneo) menghadap Laut China Selatan. Terdapat ruangan di antara laut dan Banjaran Crocker sepanjang pantai barat Sabah. Pembangunan itu tertumpu di sepanjang pantai ke arah utara dan juga selatan Kota Kinabalu.

Wilayah Greater Kota Kinabalu terletak di tengah pantai barat Sabah. Wilayah ini bersempadan dengan Banjaran Crocker di sebelah timur dan Laut China Selatan di sebelah barat. Wilayah itu sendiri terdiri daripada dataran pantai yang sempit dengan lebar purata 10 km dan berselerak dengan bukit-bukit bertingkat rendah. Ketinggian berjulat dari paras laut hingga berhampiran puncak Gunung Alab pada 1,951 m di atas paras laut. Di luar pesisir, terdapat beberapa pulau berhampiran dengan Daerah Pusat Perniagaan Kota Kinabalu. Kawasan penting pulau-pulau ini adalah sebahagian daripada Taman Negara Tunku Abdul Rahman. Pulau Mengalum ialah takat paling jauh dari mana-mana tanah kering dalam wilayah Greater Kota Kinabalu, pada jarak 56 km dari Daerah Pusat Perniagaan Kota Kinabalu.

Populasi

Tahun 2010

Penduduk Greater Kota Kinabalu ketika ini berjumlah 629,943, yang meliputi Kota Kinabalu, Putatan dan Penampang. Jika Tuaran dan Papar dimasukkan, jumlah keseluruhan penduduk ialah 837,694 (Metropolitan). Kesemua lima daerah di rantau ini bersama-sama dengan daerah Kota Belud dan Ranau berada dalam Bahagian Pantai Barat Sabah. Berikut adalah jumlah penduduk mengikut daerah pentadbiran berdasarkan Banci Rasmi Negara 2010.

Tahun 2010 (Versi Lain)

Pada tahun 2010, penduduk Greater Kota Kinabalu dianggarkan seramai 855,556 orang. Penampang (digabungkan dengan mukim Putatan) ialah daerah yang paling padat penduduknya di rantau ini, diikuti dengan Kota Kinabalu. Diramalkan gabungan penduduk daerah ini pada 2019 adalah hampir 1.1 juta.

Ekonomi

Greater Kota Kinabalu ialah hab ekonomi dan pengangkutan utama di Sabah. Sektor perkhidmatan merupakan pemacu ekonomi utama di Kota Kinabalu, Penampang dan Putatan. Sejak 2010-an, sektor perkhidmatan khususnya dalam pelancongan, hospitaliti dan peruncitan telah menjadi pemacu ekonomi utama di rantau ini. Aktiviti perindustrian terutamanya tertumpu di Kota Kinabalu bersebelahan dengan pelabuhan pemindahan utama bandar (di Sepanggar). Di Tuaran dan Papar, aktiviti pertanian lebih ketara seperti penanaman padi dan perladangan kelapa sawit. Di luar pesisir, pada masa ini terdapat beberapa operasi penggerudian minyak dan gas yang aktif oleh syarikat tenaga utama seperti Petronas dan Royal Dutch Shell.

Pusat penduduk

Daerah Kota Kinabalu

• Daerah Pusat Perniagaan Kota Kinabalu
• Luyang
• Sembulan
• Tanjung Aru
• Lintas
• Kepayan
• Likas
• Kolombong
• Inanam
• Menggatal
• Alamesra
• Sepanggar
• Telipok

Daerah Penampang

• Donggongon
• Bandar Penampang Baru (Koidupan-Noosob/Kepayan Ridge-Lido)
• Bundusan
• Kasigui
• Putatan
• Petagas
• Lok Kawi

Daerah Tuaran

• Tuaran
• Kiulu
• Tamparuli
• Tenghilan

Daerah Papar

• Kinarut
• Papar
• Benoni
• Kimanis
• Bongawan

Bandar-bandar utama dan kawasan pembangunan

Dalam daerah bandar

• Bandaraya Kota Kinabalu (Kota Kinabalu CBD)
  • Karamunsing
  • Api-Api
  • Asia City
  • Bandaran Berjaya
  • Kampung Air
  • Sinsuran
  • Segama
  • Gaya Street
  • KK Lama (Old Town)
  • KK Jetty (Jesselton Point)
  • KK Port (Keppel)
• Tanjung Aru
• Sutera Harbour
• Sembulan
• Luyang
  • Lintas
• Kepayan
• Lido
• Likas
• Kolombong
• Inanam
• Menggatal
  • Alam Mesra
• Sepanggar
  • Sepanggar Port
• Telipok

Luar daerah bandar tetapi di dalam kawasan bandar

• Perbandaran Penampang
  • Donggongon
  • Bandar Penampang Baru (Koidupan-Noosob/Rantau Kepayan-Lido)
  • Lok Kawi (Kawasan sempadan antara Greater Kota Kinabalu - Daerah Penampang dan Daerah Papar)
  • Putatan
  • Petagas
  • Bundusan
• Daerah Papar
  • Pekan Papar
  • Kinarut
  • Bongawan dan Kimanis (Kawasan sempadan antara Greater Kota Kinabalu - Daerah Papar dan Daerah Beaufort)
• Daerah Tuaran
  • Pekan Tuaran
  • Sulaman
  • Berungis
  • Tamparuli
  • Tenghilan dan Topokon (Kawasan sempadan antara Kota Kinabalu - Daerah Tuaran dan Daerah Kota Belud)
  • Kiulu

Di luar kawasan bandar tetapi di dalam kawasan metropolitan

• Daerah Papar
  • Pekan Papar
  • Kinarut
  • Bongawan dan Kimanis (Kawasan sempadan antara Greater Kota Kinabalu - Daerah Papar dan Daerah Beaufort)
• Daerah Tuaran
  • Pekan Tuaran
  • Sulaman
  • Berungis
  • Tamparuli
  • Tenghilan dan Topokon (Kawasan sempadan antara Kota Kinabalu - Daerah Tuaran dan Daerah Kota Belud)
  • Kiulu
• Daerah Ranau
  • Pekan Ranau
  • Pekan Nabalu
  • Kundasang dan Taman Kinabalu
  • Karanaan
  • Paginatan
• Daerah Kota Belud
  • Pekan Kota Belud
  • Tempasuk
  • Kadamaian
  • Usukan

Pentadbiran

Terdapat 4 kerajaan tempatan mentadbir kawasan GKK:

• Dewan Bandaraya Kota Kinabalu
• Majlis Daerah Penampang
• Majlis Daerah Tuaran
• Majlis Daerah Papar

Pengangkutan

Udara

• Lapangan Terbang Antarabangsa Kota Kinabalu

Laut

• Pelabuhan Kontena Teluk Sapangar
• Terminal Minyak Teluk Sapangar
• Kota Kinabalu Port
• Terminal Feri Jesselton Point
• Terminal Minyak dan Gas Sabah

Jalan Utama

• Laluan Persekutuan 1
• Laluan Persekutuan 22
• Laluan Persekutuan 500
• Laluan Persekutuan 501
• Laluan Persekutuan 503

Pengangkutan awam

• Jabatan Kereta Api Negeri Sabah

Penggunaan seterusnya

Penggunaan istilah 'Greater Kota Kinabalu' perlahan-lahan mendapat tarikan sejak beberapa tahun kebelakangan ini, terutamanya dalam sektor hartanah. Walau bagaimanapun, disebabkan oleh bidang kuasa pentadbiran yang berasingan dalam Greater Kota Kinabalu, istilah ini bukanlah bidang statistik yang diiktiraf secara rasmi oleh Jabatan Perangkaan Malaysia, dan data penjejakan penduduk kekal berdasarkan daerah individu. Walaupun penggunaan istilah secara sporadis dalam beberapa dokumen dasar awam, tidak ada asas yang kukuh untuk menubuhkan badan tunggal khusus yang boleh mewakili atau mentadbir kawasan di bawah Greater Kota Kinabalu, untuk menangani cabaran bersama seperti memenuhi keperluan pertumbuhan penduduk dan meminimumkan kesan pembangunan terhadap kawasan sensitif. Oleh itu, hala tuju dasar sosio-ekonomi masa kini lebih tertumpu kepada daerah Kota Kinabalu sendiri, dan bukannya seluruh wilayah Greater Kota Kinabalu. Sebaliknya, peningkatan integrasi sosio-ekonomi dan saling bergantung antara daerah Kota Kinabalu, Penampang, Tuaran dan Papar telah diiktiraf dengan cara lain, sekali gus secara tidak langsung mengesahkan kewujudan Greater Kota Kinabalu sebagai wilayah sosio-ekonomi yang saling bergantung. entiti.

Konflik sumber air

Pada 2018, kerajaan Sabah telah mencadangkan empangan bekalan air di Upper Papar, kawasan yang jarang penduduknya di kaki bukit Banjaran Crocker di Papar. Cadangan itu adalah langkah jangka panjang bagi memenuhi jangkaan peningkatan permintaan penggunaan air di pantai barat negeri itu. Ahli Parlimen Papar itu menyokong cadangan itu sebagai pemangkin untuk meningkatkan pembangunan di pantai barat dan menarik pelaburan khususnya di Papar. Cadangan itu telah dibantah hebat oleh penduduk tempatan yang menetap di kawasan itu dengan alasan merealisasikan projek itu bermakna kehilangan tanah yang telah diselesaikan sejak turun temurun. Kontroversi yang menyelubungi projek itu sebahagiannya menyumbang kepada kehilangan kerajaan negeri pimpinan Warisan dalam Pilihan raya negeri Sabah 2020. Pada masa ini, tiada tanda bahawa projek itu dibatalkan.

2020–2021 perintah kawalan pergerakan pandemik

Sejak Oktober 2020, sebagai sebahagian daripada strategi untuk membendung jangkitan COVID-19, sekatan perjalanan antara daerah telah dikenakan secara berkala di seluruh Sabah. Bagaimanapun, daerah Kota Kinabalu, Penampang dan Putatan dikelompokkan menjadi satu daerah 'bersatu' dan penduduk antara daerah ini dibenarkan bergerak bebas tanpa sekatan. Ini disebabkan oleh fakta bahawa aktiviti sosio-ekonomi dan pergerakan antara daerah ini sangat berkait rapat, dan mengenakan sekatan berdasarkan daerah individu akan menyebabkan gangguan ekonomi selanjutnya. Apabila kadar jangkitan semakin perlahan, sekatan perjalanan antara daerah dilonggarkan lagi menjadi sekatan zon, di mana sekatan pergerakan adalah berdasarkan zon. Keseluruhan Bahagian Pantai Barat, yang terdiri daripada daerah Kota Kinabalu, Penampang, Tuaran, Papar, Kota Belud dan Ranau, dikelompokkan dalam satu zon. Perjalanan antara daerah dalam zon tidak terhad.

Rujukan

Pautan Luar

• www.sedia.com.my/SDC_EPP/GreaterKK_EPPs.pdf