Birinci Çeçen Savaşı


Birinci Çeçen Savaşı


Birinci Çeçen Savaşı, diğer adıyla Çeçenistan Savaşı, Rusya Federasyonu ile Çeçen İçkerya Cumhuriyeti arasındaki, Aralık 1994'ten Ağustos 1996'ya kadar süren savaştır. 1994–1995 yıllarında, özellikle Grozni Muharebesi'nde zirveye ulaşan başlangıç harekâtından sonra Rus kuvvetleri, Çeçenistan'ın dağlık bölgelerinin kontrolünü ele geçirmeye çalıştı ancak daha üst konumda olduğu asker sayısı, silah gücü, yakın hava desteği gibi faktörlere rağmen, Çeçen gerilla savaşı ve düz arazilere yapılan baskınlar nedeniyle geri çekildi. Bunlar sonucunda oluşan Rus kuvvetlerindeki geniş çaplı demoralizasyon ve Rus kamuoyunun savaşa yönelik yaygın karşıtlığı, Boris Yeltsin hükûmetinin 1996'da Çeçenlerle ateşkes ilan etmesine ve bundan bir yıl sonra barış antlaşması imzalamasına neden oldu.

Rus askeri ölümlerinin resmi rakamı 5.732 iken çoğu tahmin, bu sayıyı 3.500 ile 7.500 arasında, hatta 14.000'e kadar çıkarıyor. Öldürülen Çeçen kuvvetlerinin sayısıyla ilgili kesin rakamlar olmamasına rağmen, çeşitli tahminler yaklaşık 3.000 ila 17.391 ölü veya kayıp olduğunu söylüyor. Çeşitli rakamlar, sivil ölümlerin 30.000 ila 100.000 arasında ve yaralıların 200.000'in üzerinde olduğunu tahmin ederken, 500.000'den fazla insan, Çeçenistan'daki şehirleri ve köyleri harabeye çeviren çatışmalar nedeniyle yerlerinden edildi. Çatışma, şiddet ve ayrımcılık nedeniyle Çeçen olmayan nüfusun önemli ölçüde azalmasına neden oldu.

Arka Plan

1991'de Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından eski Sovyet generali Cahar Dudayev, Çeçenistan'da hakimiyet sağladı ve Çeçen İçkerya Cumhuriyeti'ni ilan etti. 1 Aralık 1994 tarihinde Rus uçakları Grozni'yi bombaladı, 10 gün sonra 11 Aralık'ta ise Rusya Silahlı Kuvvetleri kara harekâtına başladı.

Savaş

Rusya, yaklaşık 1 yıl içinde Grozni'nin büyük kısmı da dahil olmak üzere Çeçenistan'ın kuzeyini ele geçirdi. 1995 Haziran ayında Şamil Basayev önderliğindeki bir grup Çeçen, Budyonnovsk şehrindeki bir hastaneyi ve hastane içindeki yaklaşık 1.500 kişiyi rehin aldı. Rusya rehinelerin serbest bırakılması karşılığında Çeçenlerin istediği ateşkesi kabul etti. Bu ateşkes çok uzun sürmese de Çeçen direnişçiler bu süreçte yeniden organize oldu. 6 Ağustos 1996'da Çeçen direnişçilerin saldırıları sonucu başlayan Grozni Muharebesi (Ağustos 1996) veya Çeçenlerin verdiği isimle "Cihad Operasyonu" 20 Ağustos'ta Çeçen zaferi ile sona erdi ve direnişçiler Grozni'yi geri aldı. Grozni'nin kaybedilişi sonrası Rusya ile Çeçen İçkerya Cumhuriyeti Hasavyurt Anlaşması'nı imzaladı. Anlaşma sonucu Rus kuvvetlerinin 31 Aralık 1996'ya kadar Çeçenistan topraklarından tamamen çıkması kararlaştırıldı. Ardından 12 Mayıs 1997'de Rusya-Çeçenistan Barış Anlaşması imzalandı. Böylece savaş sona erdi. Rusya, ordu düzeyinde olmayan ve sayıları binli sayılarla ifade edilen Çeçen direnişçilere karşı hezimete uğrayarak savaşı kaybetti. İki taraf da birçok askeri kayıp verdi.

Ayrıca Bakınız

  • İkinci Çeçen Savaşı

Kaynakça

Dış bağlantılar

  • Chechen War 1994–96 The World Regional Conflicts Project
  • Chechnya Crimes of War Project
  • Chechnya Reference Library A collection of analyses and interviews of Chechen commanders conducted by the United States Marine Corps
  • Damned and forgotten Documentary by Sergey Govorukhin
  • First Chechnya War – 1994–199624 Kasım 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Foreign Military Studies Office
  • The Chechen Campaign by Pavel Felgenhauer
  • War and Human Rights Memorial human rights group
  • Why It All Went So Very Wrong 13 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. TIME
  • Why the Russian Military Failed in Chechnya U.S. Foreign Studies
  • Wounded Bear27 Mayıs 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. GlobalSecurity.org
Giuseppe Zanotti Luxury Sneakers

Text submitted to CC-BY-SA license. Source: Birinci Çeçen Savaşı by Wikipedia (Historical)



INVESTIGATION
 
REDBUBBLE

Owlapps.net - since 2012 - Les chouettes applications du hibou