Lodewijk XII van Frankrijk

Lodewijk XII (Blois, 27 juni 1462 – Parijs, 1 januari 1515) was koning van Frankrijk van 1498 tot aan zijn dood. Hij was de zoon van Karel van Orléans, en trouwde met Johanna, een dochter van Lodewijk XI.

Biografie

Als achterkleinzoon van koning Karel V was hij de naaste mannelijke bloedverwant van zijn kinderloze voorganger (én tevens zwager) Karel VIII toen deze in 1498 overleed. Toen Karel VIII in 1483 op 13-jarige leeftijd koning was geworden, betwistte Lodewijk reeds het regentschap dat toevertrouwd werd aan Anna van Beaujeu, Karels oudste zuster. Hij verloor echter het pleit en werd gevangengezet (van 1488 tot 1491). Nadat hij echter door de tussenkomst van de koning weer vrij kwam, bleef hij deze levenslang trouw.

Zelf besteeg hij in 1498 uiteindelijk toch de troon. Na 22 jaar huwelijk verstootte Lodewijk XII op grond van vermeende onvruchtbaarheid zijn gemalin, Johanna van Frankrijk (een oudere zuster van zijn voorganger). Het huwelijk werd door paus Alexander VI nietig verklaard omdat Lodewijk XII bewees dat hij geen vrije wil had gehad in de kwestie, aangezien hij in het huwelijk geforceerd werd door zijn vader.

Hij huwde vervolgens de weduwe van Karel VIII, Anna van Bretagne, om de personele unie tussen Frankrijk en Bretagne te bestendigen. Uit dit huwelijk werden twee dochters geboren, Claude, de latere "Reine Claude", en Renée.

Terwijl hij het binnenlands bestuur grotendeels overliet aan kardinaal Georges d'Amboise, kreeg Lodewijk de handen vrij om het Italiaanse avontuur van zijn zwager voort te zetten. Omdat zijn grootmoeder een Visconti was, meende de koning aanspraak te kunnen maken op het vorstendom Milaan, dat hij in 1499 veroverde tijdens de Italiaanse Oorlog van 1499–1504. Daarna bezette hij, samen met Ferdinand II van Aragón, het koninkrijk Napels, dat hij toch in 1504 aan zijn bondgenoot moest afstaan. Al leek er zo een einde te komen aan de Italiaanse Oorlogen, toch laaiden de vijandelijkheden weer op door de ambities van paus Julius II, die geheel Italië wilde veroveren en bij zijn Pauselijke Staat inlijven. Daartoe wilde hij eerst alle barbaren uit Italië verdrijven, en in de eerste plaats de Fransen. Dit leidde tot de Oorlog van de Liga van Kamerijk. De grote Italiaanse veroveringen gingen zo voor Frankrijk verloren na de Slag bij Novara.

Nadat zijn vrouw Anna van Bretagne in 1514 overleden was, trad Lodewijk XII nog voor de derde maal in het huwelijk met Maria Tudor, de zuster van Hendrik VIII van Engeland. Het huwelijk moest de goede verstandhouding tussen beide koninkrijken bezegelen maar bleef kinderloos. Hij stierf enkele maanden later.

Lodewijk XII werd opgevolgd door zijn achterneef en schoonzoon Frans I, de echtgenoot van zijn dochter.

Kinderen

• Claude (1499–1524), gehuwd met Frans I van Frankrijk,
• Renée (1510–1575), gehuwd met Ercole II d'Este.

Kwartierstaat (voorouders)

Literatuur

• M. AUFFRAY, Louis XII, surnommé le Père du Peuple, Amsterdam, 1775.
• Jean D'AUTON, Chronique de Louis XIII, 4 vol., Parijs, 1889-1895.
• L. G. PELISSIER, Louis XII et Ludovic Sforza, Parijs, 1896-1897.
• Bernard QUILLET, Louis XII, Père du peuple, Parijs, Fayard, 1986.
• Frederic J. BAUMGARTNER, Louis XII, New York, St.Martin's Press, 1996. ISBN 0-312-12072-9
• Georges BORDONOVE, Louis XII, Le père du peuple, Parijs, Pygmalion, 2000.

Noten