Masjid Ferhat Pasha

Masjid Ferhat Pasha (Bahasa Bosnia: [Ferhat-pašina džamija] Error: {{Lang}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan), Turki: Ferhad Paşa Camiicode: tr is deprecated ), juga dikenali sebagai Masjid Ferhadija, ialah sebuah bangunan masjid yang terletak di bandar Banja Luka dan merupakan salah sebuah pencapaian terbaik seni bina Uthmaniyyah pada kurun ke-16 di Bosnia dan Herzegovina. Masjid ini telah dimusnahkan pada tahun 1993 di bawah arahan oleh pihak berkuasa Republika Srpska, Ia kemudian dibina semula dan dibuka pada 7 Mei 2016.

Masjid yang dibina pada tahun 1579 telah dirasmikan oleh Sanjak-bey Bosnia yang bernama Ferhat-paša Sokolović. Pembinaannya telah didanai kononnya oleh keluarga Auersperg selepas pemulangan kepala jeneral Habsburg, Herbard VIII von Auersperg dan wang tebusan untuk anak lelaki jeneral selepas pertempuran di sempadan Croatia pada tahun 1575, di mana Ferhat-paša merupakan pemenang.

Masjid dengan seni bina klasik Uthmaniyyah berkemungkinan besar telah direka oleh seorang murid kepada Mimar Sinan. Tiada maklumat bertulis berkenaan para pembina yang membina masjid, tetapi berdasarkan analisis ke atas seni binanya, ia seolah-olah merupakan kerja tangan daripada sekolah Sinan disebabkan masjid ini memiliki persamaan yang ketara dengan Masjid Muradiye yang telah dibina oleh Sinan di Manisa yang bertarikh pada tahun 1585.

Kompleks seni bina

Kehancuran

Masjid ini merupakan satu daripada 16 buah masjid yang dimusnahkan di bandar Banja Luka semasa Perang Bosnia antara tahun 1992 hingga 1995.

Pihak berkuasa Republika Srpska telah memerintahkan keseluruhan kompleks masjid Ferhadija dan Arnaudija dimusnahkan, yang mana kedua-duanya berjarak kira-kira 800 m (2,625 ka) antara satu sama lain. Kedua-dua masjid ini dimusnahkan pada malam yang sama dengan selang masa selama 15 minit (dipercayai pemusnahan secara serentak masjid-masjid Ferhadija dan Arnaudija memerlukan bahan letupan yang banyak dan koordinasi yang besar. Ramai percaya peristiwa ini tidak akan berlaku tanpa penglibatan pihak berkuasa Banja Luka dan Republika Srpska).

Militia Serb meletupkan Masjid Ferhadija pada malam 6–7 Mei 1993. 6 Mei merupakan tarikh cuti awam bagi Ortodoks Serbia di Đurđevdan (Hari Saint George). Menara masjid terselamat semasa letupan pertama, tetapi kemudian diranapkan menyembah bumi.

Kebanyakan puing runtuhan dibuang ke tempat pembuangan sampah kota; beberapa batu, dan hiasan, dihancurkan oleh Serb untuk menambak tanah. Tapak runtuhan dijadikan tempat meletak kereta. Beberapa minggu selepas pemusnahan Ferhadija, Sahat Kula yang terletak berdekatan, salah satu menara jam era Uthmaniyah tertua di Eropah juga dimusnahkan.

Di Tribunal Jenayah Antarabangsa untuk bekas Yugoslavia, seorang pemimpin Serb dari Banja Luka, Radoslav Brđanin, telah disabitkan bersalah atas penglibatan beliau dalam mengatur pemusnahan harta benda Muslim termasuk masjid, serta pembersihan etnik bukan Serb. Beliau dijatuhkan hukuman penjara selama 32 tahun.

Kes Brđanin membuktikan pemusnahan masjid telah dirancang sebagai sebahagian daripada kempen pembersihan etnik^1|2. Selain itu, pihak Bosnia dalam kes genosid Bosnia di Mahkamah Keadilan Antarabangsa telah memetik pemusnahan masjid Ferhadija sebagai salah satu unsur pembersihan etnik dan genosid yang digunakan oleh pihak berkuasa Republika Srpska dalam Perang Bosnia.

Pembinaan semula

Nota dan rujukan

Nota:

¹The ICTY Trial Chamber is satisfied beyond reasonable doubt both that the expulsions and forcible removals were systematic throughout the Autonomous Region of Krajina (ARK), in which and from where tens of thousands of Bosniaks and Bosnian Croats were permanently displaced, and that this mass forcible displacement was intended to ensure the ethnic cleansing of the region. These people were left with no option but to escape. Those who were not expelled and did not manage to escape were subjected to intolerable living conditions imposed by the Serb authorities, which made it impossible for them to continue living there and forced them to seek permission to leave. Bosniaks and Bosnian Croats were subjected to movement restrictions, as well as to perilous living conditions; they were required to pledge their loyalty to the Serb authorities and in at least one case, to wear white armbands. They were dismissed from their jobs and stripped of their health insurance. Campaigns of intimidation specifically targeting Bosniaks and Bosnian Croats were undertaken.

²This process of ethnic cleansing was sometimes camouflaged as a process of resettlement of populations. In Banja Luka, the Agency for Population Movement and the Exchange of Material Wealth for the ARK ("Agency"), which was established on 12 June 1992 pursuant to a decision of the ARK Crisis Staff, aided in the implementation of both the exchange of flats and the resettlement of populations. The Agency was popularly known variously as "Perka’s Agency" or as "Brđanin’s Agency". The ICTY Trial Chamber is of the view that although this Agency was set up for the exchange of flats and the resettlement of populations, this was nothing else but an integral part of the ethnic cleansing plan.

Rujukan:

Pautan luar

• Bosnia and Herzegovina Commission to Preserve National Monuments Diarkibkan 2011-07-06 di Wayback Machine: Ferhad Pasha mosque (Ferhadija) in Banja Luka,
• "Principles and Methodological Procedure for Reconsolidation of Ferhat-Pasha Mosque in Banja Luka" Diarkibkan 2005-01-11 di Wayback Machine- School of Architecture - Design and Research Center, Sarajevo
• Ferhadija Case Diarkibkan 2006-03-13 di Wayback Machine
• HRW report on ethnic cleansing in Banja Luka
• HRW report on riots
• Images from the riot
• Bosnia and Herzegovina Commission to Preserve National Monuments - Ferhadija Diarkibkan 2006-04-09 di Wayback Machine
• Radoslav Brđanin judgement about ethnic cleansing in Banja Luka
• Rebuilding Ferhadija
• Human Rights in a Multi-Ethnic Bosnia - Harvard study
• Projekat Ferhadija - website documenting the reconstruction of the Ferhadija mosque