X. Charles veya Artois Kontu Charles-Philippe (1824'e değin), (d. 9 Ekim 1757, Versay - ö. 6 Kasım 1836, Gorizia, Friuli, o zamanda Avusturya İmparatorluğu) 1824-1830 yılları arasında Fransa kralı. XV. Louis'nin torunu, XVI. Louis ve XVIII. Louis'nin kardeşi. Hükümdarlık dönemi, yeniden iktidara gelen Bourbonların tanrısal hak temeline dayalı monarşi geleneği ile 1830 Devrimi öncesinde oluşan demokratik ortamın bağdaşmazlığını sergilemiştir.

Önceki hayatı

Veliaht Louis ile Saksonyalı Maria Josepha'nın beşinci oğluydu. Artois kontu unvanını taşıdığı gençlik yıllarını zevk ve eğlence içinde geçirdi, birçok skandala karıştı. 1773'te Marie-Thérèse de Savoie ile evlendi, bu evlilikten iki çocuğu oldu. 1782'deki Cebelitarık Kuşatması sırasında Fransız ordusunda görev alışı, askerliğe ciddi bir ilgi gösterdiğinden değil, değişik bir eğlence arayışından kaynaklanıyordu. Zamanla yaşam biçimini değiştirerek siyasetle ilgilenmeye başladı. Fransız Devrimi'ni hazırlayan olaylar dizisi içinde, Tiers état'ya (ruhban ve soylular dışında kalan halk) verilen ödünlere karşı çıktı.

Fransız İhtilali ve sürgün yılları

Devrim'den önce birçok rezalete adı karıştığı ve tam bir mutlakiyetçilikten yana olduğu bilindiği için halk arasında pek tutulmuyordu. 14 Temmuz 1789'da Bastille'in düşmesinden sonra, kardeşi Kral XVI. Louis'nin emri üzerine 16 Temmuzu 17 Temmuza bağlayan gece Fransa'yı terk eden Charles önce Avusturya Felemenki'ne gitti, oradan Piemonte'deki Torino kentine geçti. Böylece kraliyet ailesinin sürgüne giden ilk üyesi oldu; Provence kontu olan kardeşi de 1791'de ona katıldı. 1791 ilkbaharına kadar Piemonte'de kaldı ve Devrim'den kaçanların önderi olarak kabul edildi. Braunschweig manifestosu'nu (1792) destekledi. Göçmen ordusunu Valmy'e götürdü.

Provence kontu, XVIII. Louis adıyla kâğıt üzerinde Fransa Kralı ilan edilince Charles'ı kral vekilliğine getirdi. 1814'te Bourbonlar tahta dönünceye değin Charles Avusturya, Prusya, Rusya ve İngiltere'de dolaştı. Yabancı saraylarda yoğun etkinliklerde bulundu. Bu arada Vendée'ye gelerek yöredeki kralcı ayaklanmanın başına geçmek istediyse de başarılı olamadı. İngiltere'ye giderek 1814'e kadar orada kaldı. 1814 nisanında Fransa'ya döndükten sonra geçici hükûmet kendisine olağanüstü kral vekili unvanını verdi; ancak krallık kesinlikle yerine oturunca bir kenara itildi ve aşırı-kralcıların partisi Ultraların önderi oldu.

Kraliyet yılları

1824'te XVIII. Louis'nin ölümü üzerine X. Charles adıyla Fransa kralı oldu (16 Eylül 1824). 29 Mayıs 1825'te, Reims'de, kendisini eski günleri andıran görkemli bir törenle kutsattı. Krallığı süresinde aşırı gerici bakanların oluşturduğu üç hükûmet dönemi boyunca, Charles halk arasındaki yandaşlarını bütünüyle yitirdi.

Birinci hükûmet

Jean-Baptiste de Villèle tarafından kurulan ilk hükûmet döneminde, sürgüne yollanan soyluların devrim sırasında devletleştirilen toprakları karşılığında, devlet tahvillerini ellerinde tutan burjuva kesiminin zararına tazminat ödendi; kiliseye daha geniş yetkiler tanındı ve dine karşı işlenen bazı suçlar için ölüm cezası kondu. Yeni mecliste hükûmete karşı çoğunluk oluşması üzerine, Villèle görevinden ayrılmak zorunda kaldı.

İkinci hükûmet

Charles bunun üzerine yarı-liberal Martignac hükûmetini kabullendi, ancak bu ılımlı kralcıya hiçbir zaman güven duymadı. İkinci hükûmet, daha ılımlı olmasına karşın ancak Ocak 1828'den Ağustos 1829'a değin ayakta kalabildi, sonunda aşırı sağcılarla birleşen liberallerce devrildi.

Üçüncü hükûmet

Sabrını yitiren Charles, halkın tepkisine aldırmadan, kendi istekleri doğrultusunda kilise yanlısı aşırı bir dinci olan ve halk tarafından hiç sevilmeyen Prens Jules de Polignac'ı hükûmeti kurmakla görevlendirdi. Bu hükûmetteki kilit mevkiler halkın sevmediği birtakım yetersiz kişilere verildi. Bunun üzerine patlak veren ayaklanma kralın uzlaşmazlığını daha da kamçılayarak 1830 Temmuz Devrimi'ne giden yolu hazırladı. Mart 1830'da liberal üyeler Polignac kabinesine karşı çıkınca, Charles hükûmeti feshetti.

Temmuz Devrimi

Mayısta yapılan seçimler kralı memnun etmeyen çoğunluğu meclise getirdi. 1830 martında, kışkırtıcı bir söylevin ardından, meclis 221 milletvekilinin imzaladığı ortak bir yazıyla ulusal temsil hakkının dokunulmazlığını ilan etti. Bunun üzerine Charles Saint-Cloud kararnameleriyle zor kullanma yolunu tuttu; bu kararnamelerle basın özgürlüğü askıya alınıyor, seçim yasası değiştirilerek seçmen sayısı daha da sınırlanıyordu. Sonunda, Charles'ın 26 Temmuz'da yayımladığı dört yasanın getirdiği önlemler Paris'te radikallerin ayaklanmasına yol açtı. Böyle bir ayaklanmaya karşı hazırlıksız olan Charles, 27-29 Temmuz çatışmalarının ardından önce Versay'a, oradan da Rambouillet'ye kaçtı. 1 Ağustos'ta Orléans dükü Louis-Philippe'i kral vekilliğine getirdi, 2 Ağustos'ta da torunu Bordeaux dükü lehine tahttan feragat etti. Tahta Louis-Philippe'in çıkması üzerine İngiltere'ye giderek Holyrood'da (İskoçya) yaşamaya başladı. Sonra Prag'a yerleşerek, ölümünden kısa süre öncesine değin orada yaşadı. Otuz yılı aşkın bir sürgün yaşamından sonra 6 Kasım 1836 tarihinde Görz'de kolera sonucunda hayatını kaybetti.

Kökenleri

Jean-Baptiste Tavernier (1605-1689), Parisli bir seyyah ve Hindistan-Fransa ticaretinin öncülerindendir. Babası ve amcası haritacı olan Tavernier onların etkisiyle seyahat etmeye karar verdi. 16 yaşına geldiğinde İngiltere Hollanda ve Almanya’yı gezmişti. Nuremberg’de tanıştığı Albay Hans Brenner’ın amcası Macaristan Genel Valisinin evinde geçirdiği 5 yıl ve orada kurduğu bağlantılar ona ilerleyen hayatında büyük fayda sağladı. Ayrıca bu dönemde savaşlarda yer alarak askeri tecrübe de kazandı.

“Le Six Voyages de J.B Tavernier” adlı eserinde belirttiğine göre, 1630 yılında III. Ferdinand’ın kraliyet törenine katılmak amacıyla Regensburg’a yola çıkmıştır. Ancak bu tören 1636 yılında gerçekleşmişti. Dolayısıyla bu törene ilk ve 2. Yolculukları arasında katılmış olması muhtemeldir. Kendi sözlerine göre o zamana kadar İtalya, İsviçre, Almanya, Polonya ve Macaristan, İngiltere, Hollanda ve Fransa’yı gezmişti ve bu ülkelerin ana dillerini konuşabiliyordu. Dolayısıyla bundan sonraki seyahatlerini Doğu’ya yapmaya karar vermişti. Regensburg’da Peder Joseph’in yardımlarıyla Doğu Akdeniz’e yolculuk eden bir seyyah grubuna katılmayı başardı ve onlarla birlikte 1631’de İstanbul’a vardı. 11 ay burada kaldıktan sonra Tokat, Erzurum, Erivan ve İran’a geçti. Bu ilk seyahatinde gittiği en uzak yer İsfahan’dı. Bağdat, Halep, Malta ve İtalya’yı da gezerek 1633 yılında Paris’e geri döndü.

Takip eden 5 yıl içerisinde ne yaptığı tam olarak bilinmemekle birlikte Orleans düküyle yaşadığı sanılmaktadır. 1638-43 yılları arasında 2. Yolculuğunu gerçekleştirdi. Bu yolculuğunda Halep’ten İran’a, oradan da Hindistan’a geçen Tavernier Agra ve Golkonda’ya kadar seyahat etti. Bu seyahatinde Moğol İmparatorluğu'na ve elmas madenlerine yaptığı seyahatlerle büyük oranda değerli taşa sahip olan Tavernier önemli bir tüccar haline geldi. Müşterileri arasında Doğu’nun en önemli prenslerinin dahi bulunduğu Tavernier, bu 2. Seyahatinden sonra 4 seyahat daha yaptı. 3. Seyahatinde Java’ya kadar giderek Cape’ten geri döndü.

Son 2 seyahatinde Hindistan’ın ötesine seyahat etmedi, ancak bu yolculuklar sayesinde Doğu ticaretine ve ticaret yollarıyla ilgili bilgisi çok üst düzeye çıktı ve Doğu’nun en önemli insanlarıyla dostluk ilişkileri kurdu. Bu ilişkiler ona büyük bir servet ve ün sağladı ve 1669 yılında Fransa Kralı XIV. Louis tarafından hizmetleri karşılığında soyluluk unvanı verildi. Ertesi sene de Cenova yakınlarındaki Aubonne baronluğunu satın aldı. Rahat ve mutlu bir yaşantıya sahip olan Tavernier, bu yıldan sonra kralın isteğiyle gezilerindeki gözlemlerini kaleme almaya başladı. Bilimsel bir seyyahın aletlerine ve gözlem gücüne sahip olmadığı için Fransız edebiyatçısı Samuel Chappuzeau’nun yardımını aldı ve bu yardımla 1675 yılında 1. ve 6. seyahatlerindeki bilgilerine dayanarak İstanbul’u ve Osmanlı Devleti’ni anlatan “Nouvelle Relation de l’Interieur du Sérail du Grand Seigneur” (Büyük Padişahın Sarayının İçinden Yeni Hikâyeler) kitabını yayınladı. Ardından ertesi yıl Le Six Voyages’ı (Altı Seyahat), 1679’da ise Recueil de Plusieurs Relations (Birçok seyahatin derlemesi) adlı eserlerini yayımladı. Hayatının son yıllarına dair fazla bilgi bulunmayan Tavernier, 1689 yılında Moskova’da, belki de Hindistan’ın ötesine seyahat edeceği yeni bir yolculuktayken vefat etti.

Tavernier’nin seyahatlerinin, birçok kez yeniden yazılmış ve çevrilmiş olmalarına rağmen önemli bir eksikliği vardı: yazarın asıl amacı başka tüccarlara rehberlik etmek olduğundan çoğu yerde kronolojik sıradan kopularak bulunan bölgeye dair başka seyahatlerden bilgi verilmişti. Ancak yine de bu eksiklik eserin tarihsel açıdan önemini azaltmaz. Ayrıca doğumunun 400. Yılında 2005’te İsviçreli yönetmen Philippe Nicolet onun seyahatlerini anlatan bir film çekmiştir.

21 Mart, Miladi takvime göre yılın 80. (artık yıllarda 81.) günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 285 gün vardır.

Olaylar

• 1590 - Osmanlı Devleti ve Safevî Devleti arasında, Ferhat Paşa Antlaşması imzalandı.
• 1779 - Osmanlı Devleti ile Rusya arasında, Aynalıkavak Antlaşması imzalandı.
• 1788 - ABD'nin Louisiana eyaletinin New Orleans kenti, yangında tamamen yandı.
• 1851 - Vietnam İmparatoru Tu Duc, bütün Hristiyan rahiplerin öldürülmesini emretti.
• 1857 - Tokyo'da meydana gelen depremde, 100.000'den fazla kişi öldü.
• 1871 - Otto von Bismarck, Prens unvanını aldı.
• 1914 - Başyazarlığını Nigar Hanım'ın yaptığı "Kadınlık" adlı dergi, haftalık olarak yayımlanmaya başladı.
• 1918 - Tortum'un düşman işgalinden kurtuluşu.
• 1919 - Macaristan Sovyet Cumhuriyeti kuruldu.
• 1921 - Askerî Polis Teşkilâtı'nın faaliyetlerine son verildi.
• 1928 - Charles Lindbergh'e, ilk trans-atlantik uçuşu gerçekleştiren kişi olması dolayısıyla şeref madalyası verildi.
• 1935 - Şah Rıza Pehlevi, uluslararası topluluğa seslenerek; ülkesinin "Persia" olarak değil, "Aryanların ülkesi" anlamına gelen İran olarak adlandırılmasını istedi.
• 1937 - Tunceli'de Dersim İsyanı başladı.
• 1941 - Ankara Radyosu, yeniden Rumca yayına başladı.
• 1952 - 950 grostonluk Galatasaray şilebi, Karadeniz'de Kefken açıklarında battı, 15 kişilik mürettebattan kurtulan olmadı.
• 1960 - Apartheid; Sharpeville Katliamı: Güney Afrika'da polis, silahsız bir grup siyah göstericinin üzerine ateş açtı; 69 siyah öldü, 180'i de yaralandı.
• 1963 - Alkatraz Hapishanesi kapatıldı.
• 1964 - Boulanger Müzik Ödülü'nü, Türk piyanist İdil Biret kazandı.
• 1965 - Ranger 9, Ay'da araştırma yapmak üzere fırlatıldı.
• 1965 - Martin Luther King, 3200 kişilik bir grupla, insan hakları yürüyüşü için Selma, Alabama'dan Montgomery, Alabama'ya doğru yola çıktı.
• 1978 - Rodezya'da beyaz ırkın egemenliği sona erdi, üç siyah bakan göreve başladı.
• 1978 - Ankara Belediyespor kuruldu.
• 1979 - Atina Yüksek Mahkemesi aldığı kararla, Türkiye'nin Kıbrıs'a yaptığı müdahalenin, Zürih Antlaşması'nın IV. maddesine göre yasal olduğunu onayladı.
• 1980 - Jimmy Carter, ABD'nin, Sovyetlerin Afganistan'ı işgalini protesto ettiğini ve Moskova'da düzenlenen 1980 Yaz Olimpiyatları'na katılmayacağını açıkladı.
• 1980 - Türkiye'de 12 Eylül 1980 Darbesi'ne Giden Süreç (1979- 12 Eylül 1980): Yurt sathında 8 kişi öldürüldü.
• 1990 - Moğolistan'da çok partili siyasi hayata geçildi.
• 1990 - Namibya, Güney Afrika'dan bağımsızlığını ilan etti.
• 1991 - Nevruz kutlamalarında birçok il ve ilçede olaylar çıktı.
• 1992 - Van, Şırnak, Cizre ve Adana'da Nevruz kutlamaları sırasında çıkan olaylarda 38 kişi öldü.
• 1993 - Antalya'da yapılan Türk Kurultayı kutlamalarına, Cumhurbaşkanı Turgut Özal ve Başbakan Süleyman Demirel de katıldı.
• 2006 - Jack Dorsey, Noah Glass, Biz Stone ve Evan Williams tarafından Twitter kuruldu.
• 2023 - Afganistan'da 6,5 şiddetinde deprem meydana geldi. 12 kişi öldü, 204 kişi yaralandı.

Doğumlar

• 927 - Taizu, Çin'in Song Hanedanı'nın kurucusu ve ilk imparatorudur (ö. 976)
• 1226 - I. Carlo, Fransa Kralı VIII. Louis'in en küçük oğlu (ö. 1285)
• 1522 - Mihrimah Sultan, Osmanlı Sultanı (ö. 1578)
• 1626 - Pedro de Betancur, Hristiyan azizi ve misyoner (ö. 1667)
• 1685 - Johann Sebastian Bach, Alman besteci (ö. 1750)
• 1752 - Mary Dixon Kies, Amerikalı mucit (ö. 1837)
• 1768 - Jean-Baptiste Joseph Fourier, Fransız matematikçi ve fizikçi (ö. 1830)
• 1806 - Benito Juárez, Meksikalı hukukçu ve siyasetçi (ö. 1872)
• 1837 - Theodore Gill, Amerikalı ihtiyolog, mamalog ve kütüphaneci (ö. 1914)
• 1839 - Modest Musorgski, Rus besteci (ö. 1881)
• 1854 - Léo Taxil, Fransız gazeteci ve yazar (ö. 1907)
• 1866 - Wakatsuki Reijirō, Japonya'nın 15. başbakanı (ö. 1949)
• 1867 - İsmail Safa, Türk şair ve yazar (ö. 1901)
• 1870 - Cenap Şahabettin, Türk şair ve yazar (Servet-i Fünûn dönemi şairi) (ö. 1934)
• 1873 - Esma Sultan, Abdülaziz'in kızı (ö. 1899)
• 1881 - Henri Grégoire, Belçikalı tarihçi (ö. 1964)
• 1884 - George David Birkhoff, Amerikalı matematikçi (ö. 1944)
• 1887 - Manabendra Nath Roy, Hint devrimci, teorist ve aktivist (ö. 1954)
• 1889 - Bernard Freyberg, Britanyalı general (ö. 1963)
• 1893 - Walter Schreiber, Alman Schutzstaffel subayı (ö. 1970)
• 1896 - Friedrich Waismann, Avusturyalı filozof, matematikçi ve dilbilimci (ö. 1959)
• 1899 - Panagiotis Pipinelis, Bir Yunan politikacı ve diplomat idi (ö. 1970)
• 1902 - Son House, Amerikalı blues ve country müzik efsanesi şarkıcı ve gitaristtir (ö. 1988)
• 1905 - Nusret Suman, Türk heykeltıraş ve ressam (ö. 1978)
• 1906 - Emin Türk Eliçin, Türk öğretmen ve yazar (ö. 1966)
• 1906 - Samed Vurgun, Azeri şair (ö. 1956)
• 1913 - George Abecassis, İngiliz Formula 1 pilotu (ö. 1991)
• 1914 - Paul Tortelier, Fransız çellist ve besteci (ö. 1990)
• 1915 - Cahit Irgat, Türk sinema ve tiyatro sanatçısı (ö. 1971)
• 1923 - Nizar Kabbani, Suriyeli şair, yazar ve diplomat (ö. 1998)
• 1923 - Rezső Nyers, Macar siyasetçi, ekonomist ve eski bakan (ö. 2018)
• 1923 - Abbas Sayar, Türk romancı (ö. 1999)
• 1925 - Beatriz Aguirre, Meksikalı oyuncu ve seslendirme sanatçısı (ö. 2019)
• 1925 - Peter Brook, İngiliz oyuncu ve yönetmen
• 1927 - Hans-Dietrich Genscher, Alman siyasetçi (ö. 2016)
• 1929 - Gallieno Ferri, İtalyan çizgi roman sanatçısı ve illüstratör (ö. 2016)
• 1930 - Pauline Stroud, İngiliz aktris (ö. 2022)
• 1931 - William Shatner, Kanadalı film yapımcısı, yönetmen ve oyuncu
• 1932 - Walter Gilbert, Amerikalı fizikçi, biyolog ve Nobel Kimya Ödülü sahibi
• 1933 - Michael Heseltine, Britanyalı iş insanı, muhafazakâr siyasetçi
• 1934 - Buta Singh, Hint siyasetçi (ö. 2021)
• 1935 - Brian Clough, İngiliz futbolcu (ö. 2004)
• 1938 - Luigi Tenco, İtalyan müzisyen (ö. 1967)
• 1938 - Noel Cobb, Amerikalı-İngiliz filozof, psikiyatr ve yazar (ö. 2015)
• 1940 - Solomon Burke, Amerikalı blues ve soul müzik şarkıcısı (ö. 2010)
• 1942 - Ali Abdullah Salih, Yemenli asker, siyasetçi ve Yemen Cumhuriyeti'nin Devlet Başkanı (ö. 2017)
• 1942 - Fradique de Menezes, São Tomé ve Príncipeli politikacı ve Cumhurbaşkanı
• 1942 - Françoise Dorléac, Fransız aktris (Catherine Deneuve'ün kızkardeşi) (ö. 1967)
• 1944 - Marie-Christine Barrault, Fransız bir aktris
• 1946 - Timothy Dalton, İngiliz oyuncu
• 1949 - Muammer Güler, Türk bürokrat ve siyasetçi
• 1949 - Eddie Money, Amerikalı rock, pop müziği sanatçısı ve söz yazarı (ö. 2019)
• 1949 - Slavoj Žižek, Sloven filozof
• 1950 - Sergey Lavrov, Rus diplomattır
• 1954 - Prayut Çan-oça, Taylandlı bir subay ve siyasetçi
• 1955 - Jair Bolsonaro, Brezilyalı subay ve siyasetçi
• 1955 - Philippe Troussier (Omar Tourssier), Fransız futbol teknik direktörü
• 1955 - Bärbel Wöckel, Doğu Alman eski atlet
• 1956 - Richard H. Kirk, İngiliz elektronik müzisyen (ö. 2021)
• 1958 - Marlies Göhr, eski Doğu Alman kısa mesafe koşucusu
• 1958 - Gary Oldman, İngiliz oyuncu, yönetmen ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi
• 1959 - Murat Ülker, Türk sanayici ve iş insanı
• 1960 - Ayrton Senna, Brezilyalı Formula 1 pilotu (ö. 1994)
• 1961 - Lothar Matthäus, Alman futbolcu
• 1962 - Matthew Broderick, Amerikalı oyuncu
• 1962 - Rosie O'Donnell, Amerikalı komedyen, oyuncu, yazar ve televizyon kişisi
• 1963 - Ronald Koeman, Hollandalı futbolcu
• 1963 - Yekta Saraç, Türk akademisyen
• 1965 - Xavier Bertrand, Fransız siyasetçidir
• 1966 - Benito Archundia, Meksikalı eski futbol hakemidir
• 1967 - Carwyn Jones, Galli politikacıdır
• 1968 - Dalian Atkinson, İngiliz futbolcu (ö. 2016)
• 1968 - Jaye Davidson, Amerikalı sinema sanatçısı
• 1968 - Tolunay Kafkas, Türk futbolcu ve teknik direktör
• 1969 - Ali Dayi, İranlı futbolcu ve teknik direktör
• 1970 - Cenk Uygur, Türk asıllı Amerikalı gazeteci, siyasî yorumcu, iş insanı ve politikacı
• 1972 - Chris Candido, Amerikalı profesyonel güreşçi (ö. 2005)
• 1972 - Large Professor, Amerikalı prodüktör, DJ ve rapçi
• 1972 - Derartu Tulu, Etiyopyalı atlet
• 1973 - Hozan Beşir, Kürt sanatçı
• 1974 - Edsel Dope, ABD'li bir müzisyen
• 1974 - Babek Zencani, İranlı iş insanı
• 1975 - Fabricio Oberto, Arjantinli basketbolcu
• 1976 - Bedirhan Gökçe, Türk şair
• 1980 - Marit Bjørgen, Norveçli sporcu
• 1980 - Ronaldinho, Brezilyalı futbolcu
• 1981 - Germano Borovicz Cardoso Schweger, Brezilyalı futbolcu
• 1982 - Maria Elena Camerin, İtalyan tenisçi
• 1983 - Gonzalo Fierro, Şilili millî futbolcu
• 1984 - Guillermo Daniel Rodríguez, Uruguaylı futbolcu
• 1986 - Scott Eastwood, Amerikalı oyuncu ve model
• 1986 - Michu, İspanyol futbolcu
• 1986 - Bahar Saygılı, Türk triatlet
• 1987 - İrem Derici, Türk şarkıcı
• 1989 - Jordi Alba, İspanyol futbolcu
• 1989 - Nicolás Lodeiro, Uruguaylı millî futbolcu
• 1991 - Antoine Griezmann, Fransız futbolcu
• 1997 - Martina Stoessel, Arjantinli oyuncu, şarkıcı ve dansçı
• 2000 - Jace Norman, Amerikalı oyuncu

Ölümler

• 547 - Nursialı Benedikt, İtalya'da yaşamış hem ortodoks hem katolik mezhebine göre aziz kabul edilen bir din adamı (d. 480)
• 642 - İskenderiyeli Cyrus, İskenderiye'deki Melkani patriği (d. ?)
• 867 - Ælla, İngiltere'deki Anglosakson Northumbria kralıdır (d. ?)
• 1237 - Jean de Brienne, Latin İmparatorluğu'nu yönetmiş Fransız aristokrat (d. 1170)
• 1617 - Pocahontas, Algonkin Kızılderilisi (d. 1596)
• 1653 - Tarhuncu Sarı Ahmed Paşa, Osmanlı devlet adamı (d. ?)
• 1729 - John Law, İskoç ekonomist ve yazar (d. 1671)
• 1762 - Nicolas Louis de Lacaille, Fransız astronom (d. 1713)
• 1795 - Giovanni Arduino, İtalyan jeolog (d. 1714)
• 1801 - Andrea Luchesi, İtalyan besteci (d. 1741)
• 1805 - Jean-Baptiste Greuze, Fransız ressam (d. 1725)
• 1843 - Guadalupe Victoria, Meksikalı siyasetçi, asker ve avukat (d. 1786)
• 1864 - Luke Howard, İngiliz kimyager ve meteorolog (d. 1772)
• 1892 - Annibale de Gasparis, İtalyan astronom (d. 1819)
• 1892 - Anthon van Rappard, Hollandalı ressam (d. 1858)
• 1892 - Ferdinand Barbedienne, Fransız heykeltıraş, mühendis ve girişimci (d. 1810)
• 1896 - William Quan Judge, Amerikalı teozof (d. 1851)
• 1910 - Nadar, Fransız fotoğrafçı (d. 1820)
• 1914 - Franz Fredrik Wathén, Fin sürat patencisi (d. 1878)
• 1915 - Frederick Winslow Taylor, Amerikalı mühendis (d. 1856)
• 1936 - Alexander Glazunov, Rus besteci (d. 1865)
• 1939 - Ali Hikmet Ayerdem, Türk asker (d. 1877)
• 1942 - Hüseyin Suat Yalçın, Türk şair ve oyun yazarı (d. 1867)
• 1956 - Satı Çırpan, Türk politikacı ve ilk kadın milletvekillerinden (d. 1890)
• 1958 - Ferdi Tayfur, Türk dublaj sanatçısı (d. 1904)
• 1973 - Aşık Veysel, Türk halk ozanı (d. 1894)
• 1975 - Lore Alford Rogers, Amerikalı bakteriyolog ve süt bilimcisi (d. 1875)
• 1985 - Sir Michael Redgrave, İngiliz oyuncu (Vanessa Redgrave'in babası) (d. 1908)
• 1991 - Vedat Dalokay Türk mimar ve politikacı (d. 1927)
• 1998 - Galina Ulanova, Rus balerin (d. 1910)
• 2001 - Chung Ju-yung veya Jung Joo-young, Güney Koreli girişimci, iş insanı ve tüm Hyundai Güney Kore Gruplarının kurucusu (d. 1915)
• 2008 - Shusha Guppy, İranlı yazar, editör ve şarkıcı (d. 1935)
• 2011 - Loleatta Holloway, Amerikalı şarkıcı ve söz yazarıdır (d. 1946)
• 2013 - Chinua Achebe, Nijeryalı yazar (d. 1930)
• 2013 - Pietro Mennea, İtalyan kısa mesafe koşucusu ve siyasetçi (d. 1952)
• 2014 - Jack Fleck, Amerikalı golfçü (d. 1921)
• 2014 - James Rebhorn, Amerikalı oyuncudur (d. 1948)
• 2015 - Pedro Aguayo Ramírez, Meksikalı profesyonel güreşçi (d. 1979)
• 2015 - Jørgen Ingmann, Danimarkalı şarkıcıydı (d. 1925)
• 2015 - Faith Susan Alberta Watson, Kanadalı televizyon ve sinema oyuncusu (d. 1955)
• 2016 - Andrew Grove, Macaristan doğumlu Amerikalı mühendis, iş insanı ve yazar (d. 1936)
• 2017 - Norman Colin Dexter, İngiliz romancı (d. 1930)
• 2017 - Henri Emmanuelli, Fransız siyasetçi (d. 1945)
• 2017 - Tayfun Talipoğlu, Türk gazeteci (d.1962)
• 2017 - Henri Emmanuelli, Fransız siyasetçi (d. 1945)
• 2018 - Deniz Bölükbaşı, Türk diplomat ve siyasetçi (d. 1949)
• 2018 - Anna-Lisa, Amerikalı oyuncu (d. 1930)
• 2019 - Marcel Detienne, Belçikalı akademisyen (d. 1935)
• 2019 - Francis Quinn, Amerikalı Roma Katolik piskopos (d. 1921)
• 2020 - Marguerite Aucouturier, Çek-Fransız psikanalist, çevirmen ve yaza (d. 1932)
• 2020 - Aileen Baviera, Filipinli siyaset bilimci, akademisyen ve sinolog (d. 1959)
• 2020 - Vicente Capdevila, İspanyol belediye başkanı ve siyasetçi (d. 1936)
• 2020 - Mariko Miyagi, Japon aktris, şarkıcı ve insan hakları aktivisti (d. 1927)
• 2020 - Jacques Oudin, Fransız siyasetçi (d. 1939)
• 2020 - Piotr Pawlukiewicz, Polonyalı bir Roma Katolik rahibi, teoloji doktoru, vaiz ve yazar (d. 1960)
• 2020 - Jean-Jacques Razafindranazy, Madagaskar doğumlu doktor (d. 1952)
• 2020 - Lorenzo Sanz, İspanyol iş insanı ve spor yöneticisi (d. 1943)
• 2020 - William Stern, İngiliz iş insanı (d. 1935)
• 2020 - Pierre Truche, Fransız yargıç (d. 1929)
• 2020 - Levent Ünsal, Türk oyuncu, sunucu ve seslendirme sanatçısı (d. 1965)
• 2021 - Nevâl es-Saadavi, Mısırlı feminist yazar, aktivist ve psikiyatrist (d. 1931)
• 2022 - Samuel Cabrera, Kolombiyalı profesyonel arazi bisiklet yarışçısı (d. 1960)
• 2022 - Soumeylou Boubèye Maïga, Malili siyasetçi (d. 1954)
• 2022 - Eva Ingeborg Scholz, Alman aktris (d. 1928)
• 2022 - Fevzi Zemzem, Türk eski millî futbolcu, teknik direktör (d. 1941)
• 2023 - Hezekiel Hazum, İsrailli eski millî futbolcudur (d. 1947)
• 2023 - Willis Reed, Amerikalı profesyonel basketbolcudur (d. 1942)
• 2024 - Bahar Öztan, Türk sinema oyuncusu (d. 1962)

Tatiller ve özel günler

• Dünya Irk Ayrımı İle Mücadele Günü
• Nevruz Bayramı
• Erzurum'un Tortum ilçesinden Rus ve Ermeni birliklerinin geri çekilişi (1918)