Allende aşağıdaki anlamlara gelir.

• Allende (hayvan), Tetragnathidae familyasına bağlı bir cins
• Allende (Meteorit), Meteorit

Kişiler

• Fernando Allende (* 1953), Meksikalı şarkıcı
• Ignacio Allende (1769–1811), Meksikalı özgürlük savaşçısı
• Isabel Allende (* 1942), Şilili yazar
• Isabel Allende (Politikacı) (* 1945), Şilili politikacı
• Juan Allende-Blin (* 1928), Şilili besteci
• Pedro Humberto Allende Sarón, Şilili besteci
• Ramón Allende Padín (1845–1884), Şilili doktor ve politikacı
• Salvador Allende (1908–1973), Şili devlet başkanı 1970-1973

Yerler

• Meksika'da bir şehir, Allende (Coahuila)
• Meksika'da bir şehir, San Miguel de Allende
• Meksika'da bir Municipio (bir yerel idare bölgesi, belediye) Allende (Municipio)

Isabel Allende Llona (d. 2 Ağustos 1942, Lima, Peru), Şilili yazardır.

Allende, Şili büyükelçisi Tomás Allende'nin kızı olarak Lima, Peru'da doğdu. Annesi Francisca Llona Barros'tur. Şili'nin 1970'le 1973 yılları arasında cumhurbaşkanı olmuş Salvador Allende'nin de yeğenidir. 1945'te annesiyle babası ayrıldı ve annesi Santiago, Şili'ye üç çocuğuyla yeniden yerleşti. Annesi diplomat olan Ramón Huidobro ile evlendi ve 1953'e kadar orada yaşadılar. Üvey babası Bolivya ve Lübnan'a diplomat olarak atandı. Isabel Allende Bolivya'da Amerikan özel okulunda, Beyrut, Lübnan'da ise İngiliz özel okuluna devam etti. Daha sonra ortaokul eğitimini tamamlamak için tekrar 1958'de Şili'ye döndüler.

Şili'de ilk eşi Miguel Frías'la 1962 yılında evlendi. 11 Eylül 1973'te amcası Şili'nin ilk sosyalist Başkanı Salvador Allende, general Augusto Pinochet önderliğindeki ordu tarafından devrilince ve ölünce/öldürülünce, Allende ailesiyle birlikte önce Karakas Venezuela'ya daha sonra San Francisco ABD'ye sürgüne gitti.

Eğitimi

• Beyrut, Lübnan'da kızlara özel dinî eğitim veren İngilizce dil okulu.
• Santiago, Şili'de kızların gittiği lüks bir okul.
• Büyükbabasından evde özellikle tarih ve coğrafya dersleri
• William Shakespeare'ın tüm eserleri, Alanso de Ercilla'nın büyük epik şiiri La Araucana ve daha birçok kitaptan okuma

Eserleri

• Ruhlar Evi (La casa de los espíritus, 1982)
• La gorda de porcelana (1984)
• Aşktan ve Gölgeden (De amor y de sombra, 1984)
• Eva Luna (1987)
• Eva Luna Anlatıyor (Cuentos de Eva Luna, 1989)
• Sonsuz Düzen (El plan infinito, 1991)
• Paula (1995)
• Afrodit (Afrodita, 1998)
• Kaderin Kızı (Hija de la fortuna, 1999)
• Sararmış Bir Fotoğraf (Retrato en sepia, 2000)
• Canavarlar Kenti (La ciudad de las bestias, 2002)
• Yüreğimdeki Ülkem (Mi país inventado, 2003)
• Altın Ejder Krallığı (El Reino del Dragón de Oro, 2003)
• Pigmenler Ormanı (El bosque de los pigmeos, 2004)
• Zorro: Efsanenin Başlangıcı (El Zorro: Comienza la Leyenda, 2005)
• Inés del alma mía (2006)
• La Suma de los Días (2007)
• Una Tribu de Novela (2007)
• Tributo al Libertador Pinochet (2007)

Dış bağlantılar

• Isabel Allende'nin Resmi İnternet Sitesi (İngilizce ve İspanyolca) 11 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• TED'de 181 Isabel Allende

Augusto José Ramón Pinochet Ugarte (25 Kasım 1915 - 10 Aralık 2006), 1973 yılından 1990 yılına kadar Şili'yi dikta rejimi ile yöneten general. 1973'ten 1998'e kadar Şili ordusunun başkomutanı ve 1973'ten 1981'e kadar Şili Cunta Hükûmeti'nin başkanı.

11 Eylül 1973 tarihinde Amerika Birleşik Devletleri (ABD) destekli bir askeri darbeyle sosyalist Salvador Allende'nin Unidad Popular hükûmetini devirmiş ve ülkedeki sivil yönetimi kuruluşunun 48. yıldönümüne bir hafta kala sona erdirerek iktidara gelmiştir.

Pinochet dönemi çok sayıda insan hakları ihlallerinin yaşandığı bir dönem olarak kabul edilmesine karşın Pinochet taraftarlarına göre, Pinochet sayesinde ülkede büyük bir ekonomik kalkınma sağlanmıştır. 10 Aralık 2006'da, ev hapsinde tutulurken 91 yaşında kalp krizi geçirerek ölmüştür.

Yaşamı

1915'te Valparaíso'da dünyaya geldi. Baba tarafı 18. yüzyılda Şili'ye göç etmiş Fransız Breton asıllı bir ailedir. Annesi Avelina Ugarte Martínez ise Bask asıllıdır. 1933'te girdiği Santiago'daki askeri akademiyi 1936'da bitirdi. Bir Şili heyetiyle ABD'de kaldıktan sonra 1970'te tümgeneral oldu.

1973 Darbesi ve Başkanlığı

1973'ün Ağustos ayında, darbeden 18 gün önce, bakan olan general Carlos Prats'ın yerine Salvador Allende tarafından Şili silahlı kuvvetler başkomutanlığına getirildi. Bunun üzerine askerî cuntanın başına geçti ve 11 Eylül 1973'te Başkan Allende'yi devirdi. Allende darbe sırasında askerlerin başkanlık sarayına düzenledikleri saldırı sırasında yaşamını kaybetti (Allende'nin ölüm nedeni kesinlik kazanamamıştır).

Yönetimi ele geçiren başında Pinochet'nin bulunduğu dört kişilik cunta bütün siyasi partilerin etkinliği durdurdu. Sosyalist muhalefete karşı acımasız ve kanlı bir kıyıma girişildi; darbenin ilk üç yılı içinde yaklaşık 130 bin kişi tutuklanırken, Pinochet'nin iktidarda kaldığı 17 yıllık dönemde yaklaşık 2.279 kişi siyasi nedenlerle öldürüldü, 1.000'den fazla insan "kayboldu", 30.000 civarında kişi işkence gördü ve sayısı birkaç bini bulan kişi sürgün edildi.

Mart 1974'te anayasayı yürürlükten kaldıran cunta, belirsiz bir süre iktidarda kalacağını açıkladı. Haziran 1974'te cuntanın öteki üyelerini birer danışman konumuna indirerek bütün iktidarı kendi elinde topladı. Aralıkta da devlet başkanlığını üstlendi. Bir geçiş döneminin ardından 1970 öncesindeki statükoya dönüleceğini düşünerek darbeye destek veren ılımlı ve liberal çevrelerin beklentisi boşa çıkarıldı. Bu arada muhalefete yönelttiği sert baskı uygulamaları uluslararası kamuoyunda yoğun tepkilere yol açtı. Allende yönetiminin son savunma bakanı olan Orlando Letelier ise büyük olasılıkla onun emriyle Eylül 1976'da Washington'da öldürüldü.

Pinochet, Allende hükûmetinin ekonomi politikalarına son vererek ekonomik alanda liberal bir çizgi izlemeye başladı. 1975 yılının ortalarından itibaren Pinochet kimi zaman “neo-liberal” kimi zaman “serbest piyasacı” olarak adlandırılan iktisadî reformları uygulamaya koydu. Bu amaçla, “Chicago’lu çocuklar” olarak bilinen ve Chicago Üniversitesi’nde Milton Friedman’ın fikirlerinin etkisi altında yetişmiş iktisatçılara danıştı. Ülke ekonomisini uluslararası rekabete açtı. Serbest girişime ve hür teşebbüse dayalı yeni ekonomik politikaların uygulandığı bu dönemde, çalışanların yanı sıra orta sınıfın ve alt kesimin yaşam düzeyi hızla iyileşmeye yüz tuttu. Kişi başına düşen milli gelir süratle yükseldi. Ağır dış borç yükünden kurtulan Şili, dünya ekonomi tarihi için örnek oluşturacak şekilde enflasyonu sıfıra yaklaştırdı ve işsizlik sorununu çok büyük ölçüde çözdü. Ekonomik ultra-liberalizmin uygulandığı Pinochet dönemi, başka yönleri yanında siyasi liberalizm ve demokrasinin ekonomik liberalizmin doğal bir parçası ve uzantısı olduğu tezinin doğrulanması olarak da dünya literatürüne girdi.

Yeni anayasanın 1980'de, askeri rejimin sıkı denetimi altında düzenlenen halkoylamasında onaylanarak Mart 1981'de yürürlüğe girmesinin ardından da sekiz yıllık bir dönem için devlet başkanlığını üstlendi. Ayrıca ikinci kez seçilebilme hakkını saklı tuttu.

Pinochet yönetimine karşı zamanla güçlenen muhalefet, özellikle 1982-83 yıllarındaki ekonomik gerilemenin ardından açık eylemler düzenlemeye başladı. Demokrasiye daha kısa sürede dönmek istemiyle gerçekleştirilen bir dizi kitle gösterisi Pinochet'nin konumunu sarstı. Pinochet gittikçe genişleyen protesto eylemleri ve 1984'teki gerilla saldırılarının ardından sıkıyönetim ilan etti. Eylül 1986'daki bir suikast girişiminden ise yara almadan kurtuldu. Ocak 1987'de sıkıyönetimi kaldırarak siyasi partilerin kurulmasına izin verdi. Bir dönem daha iktidarda kalabilmek için halkoylamasına başvurduysa da seçmenlerin yüzde 54,6'sının hayır oyu vermesinin ardından iktidarı 1990'da sivillere devredeceğini duyurdu. 14 Aralık 1989'da yapılan seçimleri 17 siyasi partinin oluşturduğu Demokratik İttifak'ın adayı Hristiyan Demokrat Patricio Aylwin, oyların yüzde 56'sını elde ederek kazandı. Pinochet, Alywin'in göreve başladığı 11 Mart 1990'da değin görevi sürdürdü. Genelkurmay başkanlığını ise 1998 yılına kadar sürdürdü. Ayrıca anayasaya yeni bir madde ekleterek, kendisine "hayat boyu senatör" olma hakkını tanıdı.

Başkanlık sonrası

1991 başında, Pinochet döneminde yolsuzluk yapıldığı iddiasıyla silahlı kuvvetler hakkında soruşturma açıldı. Soruşturma sonuçları bazı yolsuzluklara Pinochet'nin aile üyelerinin de karıştığını gösteriyordu. Aynı yıl, Pinochet dönemindeki insan hakları ihlallerini soruşturmak için kurulan komisyon Başkan Aylwin'e kapsamlı bir reform sundu.

Ekim 1998'de bel fıtığı tedavisi için bulunduğu Londra'da, iktidarda olduğu dönemde İspanyol vatandaşlarının öldürülmesinden sorumlu tutularak, İspanya'nın suç duyurusunda bulunması üzerine tutuklandı. İspanya ayrıca Pinochet'nin iadesi için İngiliz hükûmetine resmen başvuruda bulundu. Yaklaşık 16 ay Londra'da ev hapsinde tutulduktan sonra Mart 2000'de, Britanya İçişleri Bakanı Jack Straw'un Pinochet’nin sağlık durumunun yargılanmaya elverişli olmadığı yolundaki raporu temel alarak ülkesine dönmesine izin vermesiyle Şili'ye döndü.

10 Aralık 2006'da Şili saatiyle 14:15'te askerî hastanede yaşamını kaybetti. Şili hükûmetinin Pinochet için devlet töreni yapılmayacağına karar vermesi nedeniyle yalnızca askeri tören düzenlendi. Hükûmet ayrıca ulusal yas ilan edilmesi yönündeki talepleri de reddetti. Naaşı vasiyeti üzerine yakılarak ailesine teslim edildi. Ailesi, saldırı ihtimali nedeniyle kendisi için mezar yaptırmadı. Silahlı kuvvetler de küllerinin herhangi bir askeri tesiste bulundurulmasına izin vermedi.

Dış bağlantılar

• Pinochet yargılanmadan öldü - soL28 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Eski Şili Diktatörü Pinochet öldü - Prensa Latina Türkçe27 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Resimlerle Pinochet (BBC)12 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Kaynakça

Rodrigo Díaz de Vivar (1043, Vivar, Burgos yakınları – 10 Temmuz 1099, Valensiya) El Cid Campeador olarak bilinen Kastilyalı asil, askerî komutan, başarılı diplomat. Sürgün edildikten sonra Valensiya şehrini fethetmiş ve yönetmiştir. Kastilya sarayında eğitilmiş, VI. Alfonso'nun en önemli komutanı olmuş ve Müslüman Araplara (Endülüs) karşı savaşmıştır. Lakabı olan “El Cid” İspanyolcadaki tarif edatı “El” ve Arapçadaki seyid (سيد) kelimelerinden gelir. “El Cid” bu şekilde hükümdâr olarak çevrilebilir. “Campeador” ise Latince bir kelimedir ve savaş sanatının ustası, silâhşör anlamına gelir.

İlk yılları

El Cid'in tam doğum tarihi bilinmemektedir. Ancak birçok tarihçi El Cid’in 1040 yılında doğduğunda uzlaşır. Doğduğu yer olan Vivar, Kastilya başkenti Burgos’un kuzeyinde küçük bir köydür. El Cid’in babası Diego Lainez Kastilya asillerindendir. Lainez sarayda önemli bir devletadamı, şövalyedir ve birçok savaşta yer almıştır. El Cid’in annesi de aristokrat olmasına rağmen köylüler hep El Cid’i kendilerinden birisi olarak görmüştür. El Cid’in ailesi sarayda bulunan fakat yüksek seviyede yer almayan aristokratlardandı.

Tahsili ve gençliği

El Cid, Kastilya sarayında bulunmuş, zamanının prensi ve geleceğin kralı olan II. Sancho’ya hizmet etmiştir. II. Sancho, Kral I. Ferdinand'ın oğludur. Ferdinand 1065 yılında ölünce Sancho topraklarını genişletebilmiş, Zamora ve Badajoz gibi içlerinde çok Hristiyan yaşayan Endülüs kentlerini ele geçirmiştir.

"Şampiyon" El Cid

El Cid çok başarılı bir askerdi. 1067 yılında Endülüslülerin iyi korunan kenti olan Zaragoza’ya karşı verilen savaşta yer aldı ve şehrin yöneticisi Emir Al-Muktadir’ın Sancho’nun tebaası olmasını sağladı. 1063 baharında "Graus Muharebesi"nda yer aldı. Zaragoza topraklarında yer alan Endülüs Graus kasabasını Ferdinand’ın kardeşi Aragonlu I. Ramiro kuşatmaktaydı. El Cid ve Kastilyalı birlikleriyle birlikte kusatilan sehre yardima gelen Al-Muktadir, Aragonlulara karşı saldırdı. El Cid yine zafer kazandı, I. Ramiro öldürüldü ve Aragon askerleri kaçtılar. Bu savaşta gösterdiği başarı sebebiyle El Cid’e "Campeador" unvanı verildi.

Alfonso’nun hizmetinde

Sancho’nun ölümüyle ilgili bilinmeyen çok şey vardır. Bazılarına göre Sancho’nun öldürülmesini kardeşi Alfonso ve kız kardeşi Urraca planlamıştır. Sancho evlenmediği için bir varis bırakmamış ve bütün varlığı en çok çatıştığı kişiye yani kardeşi Alfonso’ya kalmıştır. Alfonso Toledo’da sürgünden çağrılarak Kastilya ve Leon tahtına oturur. Sancho’nun öldürülmesine karıştığı iddialarına karşı El Cid ve Kastilya soyluları Alfonso’ya hizmet etmek için bir şart koşarlar. Alfonso Burgos’daki Santa Gadea kilisesinde tüm halkın önünde bu cinayetle bir alâkası olmadığına dair kutsal emanetler üzerine yemin edecektir. Bu olaya dair yaygın bir inanış olsa da yazılı bir kanıt bulunmamaktadır. Bu olay El Cid’in gücünü gösterdiği için yaygın efsanelerle uyumludur. Yeminden sonra El Cid’in bayraktarlık sıfatı ondan alınarak düşmanı Kont Garcia Ordóñez’ e verilir.

Savaş taktikleri

Seferleri sırasında El Cid, klâsik Romalı veya Yunan yazarlarının savaş üzerine yazdıkları eserlerin kendisine ve ordularına yüksek sesle okunmasını ister ve dersler çıkartılmasını isterdi. El Cid’in ordusunun stratejik planlamaya dair özgün ve alışılmamış bir taktiği vardı. Savaştan önce fikir tartışmaları yapılırdı. Sıklıkla beklenmedik taktikler kullanılır, modern komutanlarca psikolojik savaş olarak adlandırılabilecek şekilde saldırılır, düşman korkutulup felç edilir, âniden saldırılır veya çok az bir birlikle saldırılıp tuzağa düşürülürdü. El Cid’in alçak gönüllü bir yapısı olduğu için askerlerinden gelen öneri veya istekleri değerlendirirdi. Bazı hatalar yapmış olabileceğinden hareketle bu önerilere daima açıktı. Ona en yakın danışmanlardan birisi de yeğeni Alvar Fáñez de Minaya idi.Bütün bu özellikler birlikte değerlendirildiğinde El Cid eğitimli ve zeki bir komutan olarak karşımıza çıkmaktadır. Astlarını etkileyebilmekte ve bağlılıklarını kazanabilmekteydi. Savaş alanında da çok başarılı bir komutan olduğunu anlıyoruz.

Evliliği ve aile yaşantısı

El Cid 1075 yılında Alfonso’nun akrabalarından Oviedo’dan Ximena ile evlenir. Çiftin Alfonso’nun isteği üzerine evlendiği belirtilse de kanıt yoktur. Çiftin üç çocuğu olur. Kızları Cristina ve Maria aristokrat ailelerin çocuklarıyla evlenecektir. Özellikle Maria El Cid’in düşmanı olduğu aileden Barselona’dan Ramon Berenguer III ile evlenecektir. Oğulları Diego Rodriguez ise 1097 yılında Consuegra Savaşında Emeviler tarafından öldürülür.El Cid’in ve kızlarının evlilikleri El Cid’in aristokrasi içindeki yerini sağlamlaştırır. Bugün bile Fransa ve İngiltere dahil olmak üzere birçok Avrupa hanedanı El Cid’in torunu Navarre kralı Garcia Ramirez üzerinden El Cid soyundan gelmektedir.

Yönetici olarak

Alfonso’ya hizmet sırasında yargıç olarak da görev yapmış kültürlü birisidir. Yollamış olduğu mektupların bir örneğini arşivlerdi.

Sürgün

Cabra Savaşında (1079) El Cid, Granada Emiri Abd Allah ve müttefiki García Ordóñez’i yener. Ne var ki El Cid'in Alfonso’dan izin almaksızın giriştiği Granada seferi Alfonso’yu çok kızdırır ve 8 Mayıs 1080’de El Cid son defa kralın sarayında bir belgeyi onaylar. Sürgün için birçok başka sebep olduğu da rivayet edilmektedir: Alfonso’nun El Cid’i kıskanması ve ondan kurtulmak istemesi, Sevilla’dan alınan vergiyi zimmetine geçirmesi vb. Sürgün El Cid’in sonu olmayacak, artık bir paralı asker olarak 1081’de Endülüs'de Zaragoza kenti Taife emirinin hizmetine girecektir.

Zaragoza’dan önce Barselona’ya gitmiş, ancak Ramón Berenguer II (1076-1082) ve Berenguer Ramón II (1076-1097) tarafından reddedilmiştir. Zaragoza’da daha iyi karşılanmış ve emrine girdiği al-Mutamin (1081-1085)’in ve sonra kardeşi al-Mutamdhir topraklarini, Aragon kralı Sancho I ve Ramón Berenguer II’e karşı başarıyla savunmuştur. Ayrıca Berenguer’i 1082’de bir süre esir etmiştir.

1086 yılında İberya Yarımadası ve Cebelitarık’a Büyük Murabitlar Fethi başlamıştır. Bugünkü Cezayir ve Fas’da bulunan Murabitlar, Alfonso’ya karşı Endülüslü Arapları korumak amacıyla Yusuf ibn Taşfin önderliğinde saldırıya geçerler. 23 Ekim 1086 tarihindeki Az-Zallaqah Savaşında Badajoz, Málaga, Granada ve Sevilla Taife emirleri orduları ile, León, Aragón ve Kastilya Ordularını yenerler. Alfonso ve beraberindeki az sayıda adamı Toledo’ya kaçar.Bu ezici yenilgiden dehşete düşen Alfonso en iyi komutanını sürgünden geri çağırır. El Cid geri dönmüştür.

Valencia’nın Fethi

Bu sıralarda El Cid, Hristiyan ve Berberilerden oluşan ordusuyla kendisine bağlı bir prenslik peşinde Valensiya’da bulunmaktadır. El Cid 1090’da Barselona kralı II. Ramón Berenguer ile "Tebar Savaşı"nda karşılaşır ve düşmanını esir eder. Daha sonra esiri fidye karşılığı serbest bırakacak ve kızı Maria’yı da düşmanının oğlu III. Ramón Berenguer ile evlendirir. Boylece ileride oluşabilecek çatışmaları engellemis olur. Valensiya’da 1092 yılında çıkan silahlı ayaklanmayi El Cid bastırır ve bu sehrin ve etrafini idaresini eline alir. 1094 yılından sonra artık Valencia ve yakınlarında bir prenslik sahibidir. Resmi olarak Alfonso’ya bağlı olsa da aslında El Cid bağımsızdır. Valensiya şehrinde Hristiyanlar ile Müslümanlar birlikte yaşayıp, orduda birlikte savaşırlardı.

El Cid 10 Temmuz 1099 günü bir çatışma sırasında okla vurulur ve kısa süre sonra da ölür. Karısı Ximena 3 yıl boyunca hüküm sürerse de Murabitler Valencia’yı bir kez daha kuşatırlar. Savunamayacağını anlayan Ximena şehri terk eder. Alfonso şehrin Murabit Berberilerin eline geçmesini önlemek için sehrin yakılmasını emreder. Şehir Murabitlerce 1102 yılında fethedilir ve sonraki 25 yıl boyunca Endulus Araplarin hâkimiyetinde kalacaktır. Ximena El Cid’in naaşıyla beraber Burgos’a kaçar. Naaşı Burgos Katedralindedir.

Efsane

1961 yılı yapımı El Cid filminde El Cid’in karısı onun ölüsünü ata bağlayıp savaş alanına gönderir, bu şekilde komutanlarının hayatta olduğunu sanan askerler canla başla savaşır ve düşmanı yenerler. Böylece El Cid ölüyken bile savaş kazanılmıştır. Gerçekte ise El Cid savaş sırasında aldığı ok yarasından dolayı Valencia’da yatağında ölmüştür.

Babieca

El Cid'in savaş atıdır. Atla ilgili birçok efsane vardır. Bunlardan bir tanesi Rodrigo’nun vaftiz babası rahip Pedro El Grande ile ilgilidir. Artık erişkinliğe adım attığı yıllarda El Cid’e ödül olarak atlarından bir tanesini seçmesini istemiş, El Cid ise rahip tarafından zayıf olarak görülen atı seçince rahip El Cid'e "Babieca!" (Aptal!) diye bağırmıştır. Atın adının buradan geldiği iddia edilir. Diğer bir efsaneye göre El Cid, kral Sancho’nun düzenlediği bir turnuvada şampiyon olunca bir şövalye ona meydan okumuş, kral da adil bir dövüş olması için El Cid'e en iyi atını vermiştir.Bu atı da düellodan sonra kullanmaya devam etmiştir.

Tizona

El Cid'in olduğu iddia edilen kılıçtır. Madrid'deki Askeri Müzede sergilenmektedir. 1999 yılında kılıçtan bir parça alınarak metalurjik testler yapılmış ve gerçekten de kılıcın Berberi Córdoba'da 11. yüzyılda Suriye çeliğinden yapıldığı belirlenmiştir.

2007 yılında Kastilya ve Leon Özerk Yönetimi kılıcı 1.6 milyon avroya satın almıştır, kılıç halen Burgos Müzesinde sergilenmektedir.

Edebiyat, sanat ve sinemada El Cid

El Cid efsanesi 12. yüzyıldan başlayarak yayılmıştır. 14. yüzyıla kadar hayatı destansı şiirlerle anlatılagelmiştir. El Cid’in maceraları Don Kişot’a ilham kaynağı olmuştur. El Cid ile ilgili çok sayıda eser yazılmıştır. Fransız oyun yazarı Pierre Corneille trajik komedi eseri El Cid’i 1636’da yazmıştır. Jules Massenet'in 1885 tarihli operası da bu esere dayanır. Plácido Domingo, bu eserdeki Rodrigue (Rodrigo) karakterini birçok kez sahnelemiştir.

El Cid ile ilgili en bilinen sinema filmi 1961 yapımı El Cid bir destan filmidir, Anthony Mann yönetiminde. Bu filmde başrollerde Charlton Heston ve Sophia Loren bulunmaktadır.

Orta Çağ Avrupasıyla ilgili bilgisayar oyunlarında da El Cid canlandırılmıştır. Bunlardan en çok bilineni Age of Empires II: The Conquerors adlı oyunda El Cid’in maceraları altı ayrı bölümde oynanabilmektedir.

San Diego, Kaliforniya’da bulunan Balboa Parkında El Cid heykeli bulunur. 7 metre yüksekliğindeki bu bronz heykel 1927 yılında Anna Hyatt Huntington tarafından yapılmıştır.

Avustralya’daki Whitsunday Adalarındaki bir limana Cid Limanı, buraya bakan tepeye ise Bavieca Tepesi adı verilmiştir.

Yazar Isabel Allende, Zorro adlı romanında kahramınını De La Vega ailesi soyuna dayandırmaktadır, dolayısıyla El Cid ile bağ kurmaktadır.

Kaynakça

• Maddenin İngilizce Vikipedi sayfası27 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Maddenin İspanyolca Vikipedi sayfası24 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Ayrıca bakınız

• Endülüs

Kenny Davis Anthony (d. 8 Ocak 1951), 1997-2006 ve 2011-2016 yılları arası tekrar Saint Lucia başbakanı olmuş Saint Lucia'lı politikacı. Saint Lucia İşçi Partisi lideri olarak, 2006-2011 yıllarında Muhalefet Lideri oldu ve 2011 seçimlerinin ardından 30 Kasım 2011 tarihinde başbakan olarak göreve döndü.

Siyasi kariyeri

Anthony, Batı Hint Adaları Üniversitesi ve Birmingham Üniversitesi mezunudur. 1979'dan 1982'ye kadar ülkeyi liderliğindeki İşçi Partisi hükûmeti olarak, Anthony, Ağustos 1979-Aralık 1980 tarihlerinde Eğitim ve Kültür Bakanlığı Özel Danışmanı oldu ve daha sonra Aralık 1980-Mart 1981 tarihlerinde Eğitim Bakanlığı yaptı. Mart 1995 tarihine kadar Karayipler Topluluğu (CARICOM) sekreteryasının bir üyesiydi.

Saint Lucia'ya verdiği destek için duyduğu memnuniyeti dile getirmesi amacıyla Mart 2008'de Anthony Küba'yı ziyaret etti ve Birinci Başkan Yardımcısı José Ramón Machado Ventura gibi üst düzey yetkililerle bir araya geldi.

Anthony'nin Saint Lucia İşçi Partisi 2011 seçimlerinde Meclis'te 17 sandalyenin 11'ini kazanarak 30 Kasım 2011 tarihinde başbakanlığı döndü.

4 Kasım, Miladi takvime göre yılın 308. (artık yıllarda 309.) günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 57 gün vardır.

Olaylar

• 1515 - Osmanlı İmparatorluğunda Diyarbekir Eyaleti oluşturuldu, Bıyıklı Mehmet Paşa da ilk beylerbeyi olarak atandı.
• 1737 - İtalya'nın Napoli kentinde, San Carlo Tiyatrosu açıldı.
• 1757 - 30 Ekim günü tahta çıkan III. Mustafa'nın kılıç kuşanma töreni yapıldı. Kuşanılan kılıç Ömer bin Hattab'a aitti.
• 1875 - Kadınlar İçin Ayine Dergisi, Selanik'te yayına başladı.
• 1879 - Amerikalı James J. Ritty, yazar kasayı geliştirdi.
• 1909 - Bağdat Demiryolları kapsamında yapılan Haydarpaşa Garı törenle açıldı.
• 1918 - Yunanistan Sosyalist Emek Partisi kuruldu. Parti, 1924 Kasım ayındaki 3. olağanüstü kongresinde adını değiştirerek Yunanistan Komünist Partisi adını aldı.
• 1922 - Son Osmanlı Hükûmeti (Tevfik Paşa kabinesi) istifa etti.
• 1922 - Osmanlı Devletinin Resmî Gazetesi Takvim-i Vekayi yayınını durdurdu.
• 1922 - İngiliz arkeolog Howard Carter ve ekibi, Tutankamon'un mezarını keşfetti.
• 1933 - Yunanistan Hükûmeti Mustafa Kemal Paşa'nın doğduğu eve bir anı levhası koydu. Levhada "Türk milletinin büyük müceddidi ve Balkan ittihadının müzahiri Gazi Mustafa Kemal bu evde dünyaya gelmiştir." yazılı.
• 1937 - Mark Twain Cemiyeti, Atatürk'e madalya verdi.
• 1940 - Birleşik Krallık, Girit'i işgal etti.
• 1947 - Bulgaristan Halk Cumhuriyeti ilan edildi.
• 1950 - Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Bölgesel ve Azınlık Diller Avrupa Şartı kabul edildi.
• 1951 - Din dersi ilkokullarda ders programına alındı.
• 1952 - ABD Başkanlık seçimlerini Dwight D. Eisenhower kazandı.
• 1956 - Sovyet güçleri Macaristan'a girdi.
• 1969 - Cumhuriyet Senatosu, 27 Mayıs 1960'ta siyasi hakları ellerinden alınan Demokrat Parti'lilerin haklarını iade etti.
• 1970 - Salvador Allende, Şili'de yapılan seçimler sonucunda oyların %36,3'ünü alarak devlet başkanı oldu.
• 1972 - İsmet İnönü, CHP üyeliğinden istifa etti.
• 1977 - Birleşmiş Milletler, Güney Afrika Cumhuriyeti'ne silah satışını yasakladı.
• 1979 - Tahran'daki ABD Elçiliğini işgal eden Humeyni yanlıları, Elçilik görevlilerini rehin aldı.
• 1979 - Almanya Yeşiller Partisi kuruldu.
• 1980 - ABD'de Cumhuriyetçi aday Ronald Reagan Başkanlık seçimlerini kazandı.
• 1981 - MGK, Yüksek Öğretim Kanunu’nu onayladı. YÖK, 6 Kasım 1981'de bu kanuna göre kuruldu.
• 1982 - Devlet Başkanı Orgeneral Kenan Evren, halk oylamasına üç gün kala İstanbul'da halka seslendi: "Benim için, bizim için oy vermeyiniz. Anayasayı düşünerek oyunuzu kullanınız."
• 1982 - Devlet Başkanı Orgeneral Kenan Evren, Eskişehir'de halka seslendi: "Gençlerimizi müspet ilim anlayışı içinde yetiştireceğiz. Atatürk ilkelerini bilir, tanır ve uygulamaya yetenekli biçimde yetiştireceğiz."
• 1993 - Emekli Binbaşı Ahmet Cem Ersever'in cesedi bulundu.
• 1995 - İzmir'de sel: 65 ölü, yüzden fazla yaralı.
• 2002 - Türkiye’de AKP ilk defa iktidara geldi.
• 2007 - TBMM 13 Ekim 2006 tarihli oturumunda 4 Kasım 2007 Pazar günü genel seçim yapılmasına karar verdi.
• 2008 - ABD'de Demokrat aday Barack Obama Başkanlık seçimlerini kazandı ve ABD'nin ilk siyah Başkanı oldu.
• 2009 - Rusya'nın Perm şehrindeki bir gece kulübünde, havai fişekli kutlamaların yol açtığı yangında 109 kişi öldü. [1] 7 Aralık 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• 2016 - HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş, Figen Yüksekdağ ve 9 HDP Milletvekili hakkında tutuklama kararı çıkarıldı.

Doğumlar

• 1575 - Guido Reni, İtalyan ressam (ö. 1642)
• 1618 - Alemgir Şah I, Babür İmparatorluğu'nun 6. Şahı (ö. 1707)
• 1631 - Mary, Kraliyet prensesi, İngiltere prensesi (ö. 1660)
• 1650 - III. William, 1689'dan 1694'e kadar eşi II. Mary ile birlikte İngiltere, İrlanda ve İskoçya kralı (ö. 1702)
• 1787 - Edmund Kean, İngiliz aktör (ö. 1833)
• 1873 - George Edward Moore, İngiliz filozof (ö. 1958)
• 1874 - Charles Despiau, Fransız heykeltıraş (ö. 1946)
• 1879 - Will Rogers, Amerikalı vodvil sanatçısı (ö. 1935)
• 1883 - Nikolaos Plastiras, Yunan general ve politikacı (ö. 1953)
• 1908 - Joseph Rotblat, İngiliz fizikçi ve Nobel Barış Ödülü sahibi (ö. 2005)
• 1909 - Bert Patenaude, Amerikalı futbolcu (ö. 1974)
• 1914 - Carlos Castillo Armas, Guatemala Başkanı (ö. 1957)
• 1916 - Walter Cronkite, Amerikalı televizyon gazetecisi (ö. 2009)
• 1916 - Ruth Handler, Amerikalı oyuncak üreticisi Mattel şirketinin başkanı iş insanı (ö. 2002)
• 1918 - Art Carney, Amerikalı oyuncu, Film, sahne, televizyon ve radyoda oyunculuk yapmış ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (ö. 2003)
• 1923 - José Ramón Fernández, Kübalı asker ve komünist lider (ö. 2019)
• 1923 - Mücap Ofluoğlu, Türk tiyatro oyuncusu, seslendirme sanatçısı, yönetmen ve yazar (ö. 2012)
• 1925 - Doris Roberts, Amerikalı oyuncu (ö. 2016)
• 1931 - Richard Rorty, Amerikalı düşünür (ö. 2007)
• 1932 - Ali Alatas, Endonezyalı siyasetçi (ö. 2008)
• 1932 - Thomas Klestil, Avusturyalı diplomat (ö. 2004)
• 1933 - Charles K. Kao, Çin asıllı Amerikalı, Britanyalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 2018)
• 1936 - C. K. Williams, Amerikalı şair ve Pulitzer Ödülü sahibi
• 1938 - Erkan Özerman, Türk prodüktör, organizatör ve sanatçı menajeri
• 1942 - Patricia Bath, Amerikalı göz hastalıkları uzmanı (oftalmolog), mucit, hayırsever ve akademisyen (ö. 2019)
• 1945 - Ali Özgentürk, Türk sinema yönetmeni
• 1946 - Laura Bush, ABD'nin 43. eski Başkanı George W. Bush'un eşi ve ABD'nin 2001-2009 yılları arası First Lady'si
• 1946 - Robert Mapplethorpe, Amerikalı fotoğraf sanatçısı (ö. 1989)
• 1947 - Alexei Ulanov, Sovyet buz patenci
• 1948 - Alexis Hunter, Yeni Zelandalı ressam ve fotoğraf sanatçısı (ö. 2014)
• 1948 - Amadou Toumani Touré, Mali eski devlet başkanı (ö. 2020)
• 1950 - Markie Post, Amerikalı oyuncu (ö. 2021)
• 1951 - Traian Băsescu, 2004'ten bu yana Romanya devlet başkanı
• 1952 - II. Tevadrus, İskenderiye Kıpti Ortodoks Patrikhanesi'nin 118. ve günümüzdeki Papası
• 1953 - Gülden Karaböcek, Türk fantezi-arabesk müzik şarkıcısı ve bestecisi
• 1955 - Matti Vanhanen, Finlandiya Başbakanı
• 1956 - Jordan Rudess, Amerikalı progressive rock-metal grubu Dream Theater'a dahil olan, progressive rock klavyecisi, kompozitör ve piyanist
• 1957 - Tony Abbott, Avustralya politikacı
• 1957 - Zerrin Özer, Türk pop şarkıcısı
• 1957 - Anne Sweeney, Amerikalı iş insanı
• 1959 - Ken Kirzinger, Kanadalı oyuncu ve dublör
• 1960 - Kathy Griffin, Amerikalı oyuncu, komedyen, senarist, yapımcı ve sunucu
• 1960 - Marc Awodey, Amerikalı şair (ö. 2012)
• 1961 - Ralph Macchio, Amerikalı oyuncu
• 1964 - Sinan Engin, Türk futbol yorumcusu, menajer, teknik direktör ve eski futbolcu
• 1964 - Yūko Mizutani, Japon aktris, seslendirme sanatçısı ve şarkıcı (ö. 2016)
• 1965 - Wayne Static, Amerikalı müzisyen (ö. 2014)
• 1967 - Fikret Orman, Türk inşaat mühendisi ve Beşiktaş Jimnastik Kulübü'nün 34. Başkanı
• 1967 - Yılmaz Erdoğan, Türk sinema ve tiyatro oyuncusu, şair, yazar ve yönetmen
• 1969 - Puff Daddy, Amerikalı prodüktör, rapçi, plak şirketi yöneticisi ve girişimci
• 1969 - Matthew McConaughey, Amerikalı sinema oyuncusu ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi
• 1970 - Malena Ernman, İsveçli mezzo-soprano opera sanatçısı
• 1972 - Luís Figo, Portekizli futbolcu
• 1976 - Mario Melchiot, Hollandalı eski millî futbolcu
• 1978 - İlke Hatipoğlu, Türk müzisyen, besteci ve Redd grubunun klavyecisi
• 1979 - Audrey Hollander, Amerikalı porno oyuncusu
• 1982 - Kamila Skolimowska, Polonyalı eski olimpik atlet (ö. 2009)
• 1984 - Ayila Yussuf, Nijeryalı futbolcu
• 1984 - Mya Mason, Amerikalı porno yıldızı
• 1985 - Marcell Jansen, Alman futbolcu
• 1986 - Alexz Johnson, Kanadalı şarkıcı-şarkı yazarı, albüm yapımcısı, aktris ve hayırsever
• 1986 - Hanna Jaff, Amerikalı hayırsever ve yazar
• 1987 - Artur Jędrzejczyk, Polonyalı millî futbolcudur
• 1987 - Emrah Karaduman, Türk besteci ve aranjör
• 1989 - Enner Valencia, Ekvadorlu futbolcu
• 1990 - Jean-Luc Bilodeau, Kanadalı dizi ve sinema oyuncusu
• 1992 - Hiroki Nakada, Japon futbolcu
• 1993 - Pınar Deniz, Türk oyuncu
• 1998 - Achraf Hakimi, Faslı futbolcu

Ölümler

• 1411 - Halil Sultan, Timur'un büyük oğlu Miranşah'ın oğlu (d. 1384)
• 1581 - Mathurin Romegas, Malta Şövalyeleri'nin üyesi (d. 1525)
• 1847 - Felix Mendelssohn Bartholdy, Alman besteci (d. 1809)
• 1890 - Helene Demuth, Karl Marx'ın kâhyası (d. 1820)
• 1893 - Pierre Tirard, Fransız siyasetçi (d. 1827)
• 1918 - Andrew Dickson White, Amerikalı diplomat, yazar ve eğitimci (d. 1832)
• 1921 - Hara Takashi, Japonya Başbakanı (öldürüldü) (d. 1856)
• 1924 - Gabriel Fauré, Fransız besteci (d. 1845)
• 1931 - Buddy Bolden, Afroamerikan caz müzisyeni (d. 1877)
• 1938 - Ahmet Remzi Akgöztürk, Türk din adamı ve TBMM 1. dönem Kayseri milletvekili (d. 1871)
• 1940 - Arthur Rostron, Britanyalı denizci (d. 1869)
• 1957 - Şevki Efendi, Bahai din adamı (d. 1897)
• 1959 - Friedrich Waismann, Avusturyalı filozof, matematikçi ve dilbilimci (d. 1896)
• 1968 - Refi' Cevad Ulunay, Türk gazeteci (d. 1890)
• 1969 - Carlos Marighella, Brezilyalı Marksist aktivist, yazar, gerilla, kentsel gerilla savaşı kuramcısı (d. 1911)
• 1974 - Bert Patenaude, Amerikalı futbolcu (d. 1909)
• 1982 - Burhan Felek, Türk gazeteci ve yazar (d. 1889)
• 1982 - Jacques Tati, Fransız yönetmen ve aktör (d. 1907)
• 1983 - Doğan Avcıoğlu, Türk gazeteci, yazar ve siyaset adamı (d. 1926)
• 1984 - Ümit Yaşar Oğuzcan, Türk şair (d. 1926)
• 1993 - Ahmet Cem Ersever, Türk Jandarma subayı (emekli Binbaşı) (d. 1950)
• 1995 - Gilles Deleuze, Fransız yazar ve düşünür (d. 1925)
• 1995 - Paul Eddington, İngiliz oyuncu (d. 1927)
• 1995 - İzak Rabin, İsrailli siyasetçi ve Nobel Barış Ödülü sahibi (d. 1922)
• 2008 - Michael Crichton, Amerikalı yazar, yapımcı ve senarist (d. 1942)
• 2011 - Norman Ramsey, Amerikalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1915)
• 2015 - Gülten Akın, Türk şair ve yazar (d. 1933)
• 2015 - René Girard, Fransız edebiyat eleştirmeni, antropolog ve filozof (d. 1923)
• 2016 - Mansur Purhaydari, İranlı eski millî futbolcu ve teknik direktör (d. 1946)
• 2017 - Isabel Granada, Filipinli şarkıcı ve oyuncu (d. 1976)
• 2018 - Karl-Heinz Adler, Alman ressam, heykeltıraş ve grafik sanatçısı (d. 1927)
• 2018 - Donna Axum, Amerikalı eski Güzellik Kraliçesi, hayırsever ve model (d. 1942)
• 2019 - Jacques Dupont, Eski profesyonel Fransız erkek bisiklet yarışçısı (d. 1928)
• 2019 - Yılmaz Gökdel, Türk eski millî futbolcu ve teknik adam (d. 1940)
• 2019 - Virginia Leith, Amerikalı sinema ve dizi oyuncusu (d. 1925)
• 2020 - Moncef Ouannes, Tunuslu sosyolog (d. 1956)
• 2020 - Matthew Tees, İskoç profesyonel futbolcu (d. 1939)
• 2021 - Barbara-Rose Collins, Amerikalı siyasetçi (d. 1939)
• 2022 - Daniel Batalha Henriques, Portekizli Roma Katolik piskopos (d. 1966)
• 2022 - Dow Finsterwald, Amerikalı golfçü (d. 1929)
• 2022 - Doris Grumbach, Amerikalı romancı, anı yazarı, biyograf, edebiyat eleştirmeni, kitapçı, eğitimci ve deneme yazarı (d. 1918)
• 2022 - Nicole Josy, Belçikalı şarkıcı (d. 1946)
• 2022 - Toralv Maurstad, Norveçli aktör ve tiyatro yönetmeni (d. 1926)
• 2022 - Balah Şir Mezari, Pakistanlı siyasetçi (d. 1928)

Tatiller ve özel günler

Sir Richard "Rich" John Roberts (6 Eylül 1943, Derby); İngiliz biyokimyacı ve moleküler biyolog. Phillip Allen Sharp ile birlikte, ökaryot DNA'sındaki intronları ve gen bölünmesini keşiflerinden dolayı Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülünü 1993 yılında kazanmıştır.

Kaynakça

Dış bağlantılar

• Nobel autobiography6 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Shampo, Marc A; Kyle, Robert A (Şubat 2003). "Richard J. Roberts—Nobel Laureate for discovery of split genes". Mayo Clin. Proc. 78 (2). s. 132. doi:10.4065/78.2.132. PMID 12583523. 
• Bartnik, E (1994). "Nobel prizes in physiology, medicine and chemistry in 1993". Postepy Biochem. 40 (1). ss. 4-5. PMID 8208634. 
• Boman, H (Aralık 1993). "1993 Nobel Prize in physiology and medicine". Tidsskr. Nor. Laegeforen. 113 (30). ss. 3666-7. PMID 8278945. 
• Carr, K (Ekim 1993). "Nobel goes to discoverers of 'split genes'". Nature. 365 (6447). s. 597. doi:10.1038/365597a0. PMID 8413620.