Aller au contenu principal

Junta para Ampliación de Estudios


Junta para Ampliación de Estudios


Junta para Ampliación de Estudios e Investigaciones Científicas (JAE) 1907an sortutako erakundea izan zen, Institución Libre de Enseñanzaren (ILE) baitan, Espainian ikerketa eta hezkuntza zientifikoa sustatzeko. Santiago Ramón y Cajal izan zen aurreneko lehendakaria; hau 1934an hil zenean, Ignacio Bolívar Urrutiak hartu zion lekukoa, 1939ra arte. Orduan Gerra Zibila ren irabazleek desegin zuten, haren egiturak baliatuz Ikerketa Zientifikoetarako Goi Kontseilua (CSIC) sortuz.

Sorrera

1907an sortutako JAE, zati handi batean, 1876an sortutako ILE-ren oinordeko izan zen. Bere sorreraren dekretua Alfontso XIII. erregeak sinatu zuen, eta Antonio Aguilar gobernu liberalaren ministro Amalio Gimenok idatzitako hitzaldiak erakundearen izpiritua ongi jaso zuen:

Hasierako kideen artean izan ziren: Santiago Ramón y Cajal, José Echegaray, Marcelino Menéndez Pelayo, Joaquín Sorolla, Joaquín Costa, Vicente Santamaría de Paredes, Alejandro San Martín Satrustegi, Julián Calleja Sánchez, Eduardo Vincenti, Gumersindo de Azcárate, Luis Simarro, Ignacio Bolívar (Ramon y Cajal hiltzean JAEren bigarren eta azken lehendakari izango zena), Ramón Menéndez Pidal, José Casares Gil, Adolfo Álvarez-Buylla y González-Alegre, José Rodríguez Carracido, Julián Ribera y Tarragó, Leonardo Torres Quevedo, José Marvá eta Mayer, José Fernández Jiménez, eta Victoriano Fernández Askartza.

Garrantzia

Martxan izan zen garaian, JAEk Espainiako zientzia eta kulturari inoiz ezagututako bultzakadarik handiena eman zion. Horretarako, nagusiki, irakasle eta ikasleen arteko truke-programa oso aktiboa eta atzerrian ikasteko bekak baliatu zituen.

Helburua mundu akademiko espainiarrean XIX. mendean zegoen ezkortasuna iraultzea izan zen, Europako herrialde modernoenekin harremanetan jarriz. Ekimena jende talde txiki batek bultzatu zuen, Santiago Ramón y Cajal zuzendariaren eta José Castillejo idazkariaren gidaritzapean.

JAEk Espainiako intelektual eta zientzialaririk onenak trebatu zituen 1907 eta 1939 artean. Lehen aipatutakoez gain, haien ikasleen artean nabarmendu daitezke: Rafael Altamira, Cándido Bolívar, Odón de Buen, Américo Castro, Miguel Catalán, Francisco Durán Reynals, José Fernández-Nonídez, Cruz Gallastegi, Antonio García Solalinde, Samuel Gili Gaya, María Maeztu, Faustino Miranda, Enrique Moles, Tomás Navarro Tomás, Juan Negrín, Severo Ochoa, Federico de Onís, Pío del Río Hortega, Julio Rey Pastor, José Royo, Luis de Zulueta, Joaquín Gómez de Llarena eta Antonio de Zulueta...

Institutuak eta zentroak

JAEk zentro eta laborategi kolaboratzaileen sare bat sortu zuen. Haietan zientziak eta humanitateek garrantzi berezia hartzen zuten, eta nazioartean hedadura eta aintzatespena lortuko zuen, Espainia zaharkitu eta tradizionalaren ikuspegiaren gainetik.

Zentroen eta institutuen zerrenda luzea eta esanguratsua da. Besteak beste nabarmendu daitezke:

  • Madrilgo Residencia de Estudiantes (JAEk 1910ean sortua)
  • Instituto Nacional de Ciencias Físico-Naturales (1910), Blas Cabrera fisikariaren gidaritzapean.
  • Centro de Estudios Históricos (1910), Ramón Menéndez Pidalek zuzendua.
  • Madrilgo Residencia de Señoritas (Maria Maeztu gasteiztarrak 1915ean sortua).
  • Madrilgo Instituto-Escuela (JAEk 1918an sortua).
  • Espainiako Natura Zientzien Museo Nazionala , Ignacio Bolívarren zuzendaritzako urteetan.
  • Espainiako Antropologia Museo Nazionala, aurrekoarekin lotua.
  • Madrilgo Errege Lorategi Botanikoa.
  • Santanderko Estazio Biologikoa.
  • Ikerketa Biologikoko Laborategia.
  • Ikerketa Fisikoko Laborategia.
  • Estación Alpina de Biología del Guadarrama.
  • Misión Biológica de Galicia.
  • Comisión de Investigaciones Paleontológicas y Prehistóricas.

Kanpo eragina

JAEk eragin garrantzitsua izan zuen Espainia eta Latinoamerika arteko erlazioetan. Elkartruke honek beste era bateko harremanak bultzatu zituen amerikar eta espainiarren artean. Ondorioz, hizkuntza, kultura, historia eta zibilizazioari buruzko institutu, sail eta unibertsitate katedra asko sortu ziren.

Amaiera

JAEk bultzatutako modernizazio eta erreforma espiritua ez zetorren bat Espainian 1936ko uztailean estatu kolpea eman zuten sektoreekin. Francisco Francoren lehen gobernuak (Burgosko Jaurlaritza, 1938) JAE desegitea agindu zuen; baina erakundeak Espainiako eremu errepublikanoan gerra amaitu arte funtzionatzen jarraitu zuen. Gerra Zibila amaitu eta gero, ostera, irabazleek Ikerketa Zientifikoen Goi Kontseilua (CSIC) sortu zuten, JAE ordezkatu zuena.

Zehaztu beharra dago CSIC JAEren espiritu ezberdin eta are antagoniko batekin sortu zela, bere sorrerako legeetan irakur daitekeenez, edo bere sortzaile eta presidentearen sorrera-diskurtsoan:

[...] liquidar todas las herejías científicas que secaron y agostaron los cauces de nuestra genialidad nacional y nos sumieron en la atonía y la decadencia...Nuestra ciencia actual, en conexión con la que en los siglos pasados nos definió como nación y como imperio, quiere ser ante todo católica. ( José Ibáñez Martín, CSIC-en sorrerako hitzaldia, 1940).

Beraz, CSIC-k JAE ordeztu arren, ezin da haren oinordeko edo lanaren jarraitzaile gisa hartu.

Collection James Bond 007

Erreferentziak

Bibliografia

  • Jiménez-Landi, Antonio (1987). La Institución Libre de Enseñanza (4 volúmenes) (Edición en línea de la Universidad de Barcelona edición). Editorial Taurus. ISBN 9788430635139.
  • Castillo Martos, Manuel y Rubio Mayoral, Juan Luis. Enseñanza, ciencia e ideología en España (1890-1950). Sevilla. Vitela Gestión Cultural, 2015.
  • Formentín Ibáñez, Justo y José María Villegas Sanz. Relaciones Culturales entre España y América: la Junta para Ampliación de Estudios. Madrid. Mapfre, 1992.
  • Laporta, F. J., Miguel A Ruiz, Zapatero, V. y J. Solana. Los orígenes culturales de la Junta para Ampliación de Estudios. Arbor, CXXVI/493 (Madrid, enero de 1987).
  • López Sánchez, José María. Heterodoxos españoles. El Centro de Estudios Históricos, 1910-1936. Madrid. Marcial Pons-CSIC. 2006.
  • Marín Eced, Teresa (1991). Innovadores de la educación en España: becarios de la Junta de Ampliación de Estudios. Universidad de Castilla la Mancha. ISBN 9788477291077. Consultado el 20 de abril de 2017.
  • Naranjo Orovio, Consuelo, L. María Dolores Luque y Miguel Ángel Puig-Samper (editores). Los lazos de la cultura. El Centro de Estudios Históricos de Madrid y la Universidad de Puerto Rico, 1916-1939. Madrid. CSIC-Universidad de Puerto Rico, 2002. [1]
  • Puig-Samper Mulero, M. A. (ed.). Tiempos de investigación: JAE-CSIC, cien años de ciencia en España. Madrid. CSIC. 2007. [2]
  • Sánchez Ron, José María (coordinador). 1907-1987. La Junta para Ampliación de Estudios e Investigaciones Científicas 80 años después. 2 vols. Madrid. CSIC. 1988. Vol. I Vol. II
  • Caballero Garrido Ernesto (coordinador). La Junta para Ampliación de Estudios e Investigaciones Científicas: historia de sus centros y protagonistas (1907-1939). Autor principal Mª Carmen Azcuenaga Cavia. Trea y Asociación Nacional de Estudiantes e Investigadores SIGLO XXI, 2010. ISBN 9788497044950.
  • Sánchez (coordinador), Isidro (2012). ALMUD, ed. Educación, Ciencia y Cultura en España: Augue y colapso (1907-1940). Pensionados de la JAE. Ciudad Real: Ediciones de Castilla-La Mancha. ISBN 9788493977580.

Kanpo estekak

  • Archivo de la Junta para Ampliación de Estudios
  • Paul Aubert, ¿A la Sorbona, a Marburgo o a La Alpujarra? La Junta para Ampliación de Estudios
  • José María Serrano Sanz, Una reinterpretación de la Junta para Ampliación de Estudios, 24 de marzo de 2009
  • Memorias de la Junta para Ampliación de Estudios e Investigaciones Científicas 1907-1934
  • La junta para ampliación de estudios y su política de pensiones en el extranjero Germán Gómez Orfanel

Text submitted to CC-BY-SA license. Source: Junta para Ampliación de Estudios by Wikipedia (Historical)



ghbass