Ekainaren 20


Ekainaren 20


Ekainaren 20a gregoriotar egutegiaren urteko ehun eta hirurogeita hamaikagarren eguna da, 172garrena bisurteetan. 194 egun falta dira urtea amaitzeko.

Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.

Gertaerak

Euskal Herria

  • 1980 – ETAk Julio Santiago Exposito Pascual saltzailea hil zuen Sestaon.
  • 2010 – Eusko Alkartasuna eta Ezker Abertzaleak Lortu Arte izeneko akordioa sinatu zuten Bilbon.
  • 2012 – Sortu legeztatua.
  • 2024 – Eusko Legebiltzarrak Imanol Pradales hautatu zuen lehendakari gehiengo osoz, EAJren eta PSE-EEren aldeko botoekin.

Mundua

  • 451 – Iturri batzuen arabera, Katalauniako Zelaietako Gudua gertatu zen data: Flavius Aetiusek Atila garaitu zuen.
  • 1960 – Mali eta Senegalen independentzia.
  • 1969 – Georges Pompidou izendatu zuten Frantziako presidente.
  • 2012 – Hosni Mubarak Egiptoko presidente ohia koman sartu zen.

Arte eta kultura

Euskal Herria

Mundua

  • 1894 – La Navarraise (euskaraz: Nafar emakumea), Jules Masseneten musika eta Jules Claretie eta Henri Cainen libretoa duen opera estreinatu zen Londresko Covent Gardenen.
  • 1980 – The Blue Lagoon (Aintzira Urdina) filma estreinatu zen, Brooke Shields, Christopher Atkins, Leo McKern eta William Daniels aktoreek antzeztu zuten.
  • 1980 – The Blues Brothers filma estreinatu zen, John Landisek zuzendu eta John Belushi eta Dan Aykroyd aktoreek antzeztu zutelarik.
  • 1980 – Brubaker filma estreinatu zen, Stuart Rosenbergek zuzendu eta Robert Redford, Yaphet Kotto, Jane Alexander eta Morgan Freeman aktoreek antzeztu zutelarik.
  • 2014 – Galesen galeseraren aldeko Ras yr Iaith ("Hizkuntzaren Lasterketa") lasterketa lehenbizikoz ospatu zen, Euskal Herriko euskararen aldeko Korrika lasterketan oinarritu zelarik.

Zientzia eta teknologia

Euskal Herria

Mundua

  • 1877 – Alexander Graham Bellek munduko lehen telefono komertzialen sarea jartzen du Hamiltonen, Ontario, Kanada.

Kirolak

Euskal Herria

Mundua

Jaiotzak

Euskal Herria

  • 1827 – Jose Maria Murga, el moro vizcaíno, euskal militar, esploratzaile, politiko eta idazlea (h. 1876).
  • 1833 – Léon Bonnat, lapurtar margolari errealista (h. 1922).
  • 1860 – Jose Antonio Ugarte, gipuzkoar frantzizkotar fraidea eta euskal idazlea (h. 1935).
  • 1885 – Luis Orotz Zabaleta, Nafarroako Foru Aldundiko eta Eusko Ikaskuntzako zuzenbide-aholkularia (h. 1962).
  • 1890 – Pierre Duhour, euskal idazlea (h. 1968).
  • 1897 – Miguel García, euskal atleta (h. 1921).
  • 1908 – Santiago Zubieta, bizkaitar futbolaria (h. 2007).
  • 1910 – Enrique Larrinaga, bizkaitar futbolaria (h. 1993).
  • 1922 – Étienne Camy-Peyret, zuberotar sindikalista, CGTkoa (h. 2006).
  • 1932 – Augusto Borderas, euskal politikari eta medikua.
  • 1933 –
    • Jon Etxabe, gipuzkoar ETAkide, apaiz eta politikari eta idazlea (h. 2023).
    • José Ramón Ibarretxe, bizkaitar futbolaria (h. 2011).
  • 1936 – Gotzon Garitaonaindia, bizkaitar idazlea (h. 1970).
  • 1951 – Carlos Cánovas, nafar argazkilaria, Albaceten.
  • 1954 – Jose Luis Mendoza, nafar irakaslea eta politikaria.
  • 1958 – Rosana Ubanell, nafar kazetari eta eleberrigilea, Miamin bizi dena.
  • 1961 – Manuel Agirrezabala, Matxin II.a, gipuzkoar erremonte pilotari ohia.
  • 1963 – Ales Furundarena, bizkaitar aktorea.
  • 1964 – Conchi Mateo Pérez, UPNko nafar politikaria.
  • 1965 – Lydia Zapata, bizkaitar arkeobotanikaria, etnobotanikan aditua (h. 2015).
  • 1966 –
    • Txus Bidorreta, bizkaitar saskibaloi entrenatzailea.
    • Arantza Saez de Lafuente Calvo, bizkaitar artista.
  • 1967 – Patxi Lezama, bizkaitar eskultorea.
  • 1968 – Maru Solores, gipuzkoar zinegilea.
  • 1972 – José Manuel Yanguas, nafar futbolari ohia.
  • 1976 – Iratxe Ansa, gipuzkoar dantzaria eta koreografoa.
  • 1980 – Maite Maiora, gipuzkoar mendi lasterketaria.
  • 1981 – Joseba del Olmo, bizkaitar futbolaria.
  • 2000 – Jon Cabo, bizkaitar futbolaria.
  • 2003 – Lur Florido, bizkaitar txirrindularia.

Mundua

  • 1469 – Gian Galeazzo Sforza, Milango seigarren dukea (h. 1494).
  • 1566 – Sigismundo III.a Vasa, Poloniako eta Suediako erregea (h. 1632).
  • 1634 – Karlos Emanuel II.a Savoiakoa, Savoiako dukea (h. 1675).
  • 1737 – Tokugawa Ieharu, Tokugawa shogunerriko hamargarren shoguna (h. 1786).
  • 1743 – Anna Laetitia Barbauld, ingeles olerkaria, saiogilea eta haurrentzako liburuen idazlea (h. 1825).
  • 1760 – Richard Wellesley, ingeles estatu-politikaria eta Wellingtonen anaia (h. 1842).
  • 1763 – Theobald Wolfe Tone, irlandar iraultzailea (h. 1798).
  • 1778 –
    • Jean-Baptiste Gaye de Martignac, Frantziako lehen ministroa (h. 1832).
    • Marie-Éléonore Godefroid, frantziar margolari, erretratugile, marrazkilari, akuarelista eta pastelista (h. 1849).
  • 1786 – Marceline Desbordes-Valmore, frantziar poeta (h. 1859).
  • 1793 – Alexander Fredro, polonierazko antzerkigilea (h. 1876).
  • 1819 – Jacques Offenbach, frantziar musikagilea (h. 1880).
  • 1861 – Frederick Gowland Hopkins, ingeles biokimikaria, 1929ko Medikuntzako Nobel Saria (h. 1947).
  • 1873 – Ángel Ossorio, espainiar politikaria (h. 1946).
  • 1887 – Kurt Schwitters, alemaniar margolaria, eskultorea eta poeta (h. 1948).
  • 1891 – John A. Costello, Irlandako Errepublikako Taoiseacha (h. 1976).
  • 1899 – Jean Moulin, Frantziako erresistentziako buruzagia (h. 1943).
  • 1905 – Lillian Hellman, estatubatuar antzerkigile eta zinema gidoilaria (h. 1984).
  • 1906 – Amada López Meneses, galiziar historialari eta ikertzailea.
  • 1909 – Errol Flynn, australiar-estatubatuar aktorea, Hollywoodeko mito handienetakoa (h. 1959).
  • 1910 – Josephine Johnson, estatubatuar eleberrigile, olerkari eta saiakeragilea (h. 1990).
  • 1915 – Terence Young, britainiar zinema-zuzendaria (h. 1994).
  • 1917 – Gerhard Meier, suitzar idazlea (h. 2008).
  • 1920 –
    • Eduardo Mondlane, mozambikear politikaria, FRELIMO frentearen fundatzaile eta liderra (h. 1969).
    • Amos Tutuola, nigeriar idazlea (h. 1997).
  • 1921 – Pancho Segura, ekuadortar-estatubatuar tenislaria (h. 2017).
  • 1925 – Audie Murphy, estatubatuar militar eta aktorea (h. 1971).
  • 1928 –
    • Gino Bramieri, italiar aktorea eta umorista (h. 1996).
    • Hamlet Gonashvili, Georgiako ahotsa, georgiar abeslaria eta irakaslea (h. 1985).
    • Martin Landau, estatubatuar aktorea (h. 2017).
    • Jean-Marie Le Pen, frantziar politikari eskuindarra.
  • 1929 - Bonnie Bartlett, estatubatuar aktorea.
  • 1930 – Magdalena Abakanowicz, poloniar eskultorea (h. 2017).
  • 1931 – Olympia Dukakis, estatubatuar aktorea (h. 2021).
  • 1933 –
    • Danny Aiello, estatubatuar aktorea (h. 2019).
    • Claire Tomalin, ingeles kazetari eta biografoa.
  • 1934 –
    • Sergio Balanzino, italiar diplomazialaria (h. 2018).
    • Anne Sylvestre, frantziar abeslaria, kantautorea, eta artista.
    • Cornel Țăranu, errumaniar musika klasikoaren musikagilea eta zuzendaria (h. 2023).
  • 1938 – María Luisa Aguilar, Peruko lehen astronomo profesionala (h. 2015).
  • 1940 –
    • Vladimir Korenev, sobietar-errusiar zinema eta antzerki aktore eta irakaslea (h. 2021).
    • Ignacio Milam Tang, Ekuatore Gineako lehen ministro ohia.
  • 1941 – Stephen Frears, ingeles zinema zuzendaria.
  • 1942 – Brian Wilson, estatubatuar musikari eta abeslaria, The Beach Boys taldeko sortzaileetako bat.
  • 1943 –
    • Andy Etchebarren, euskal jatorriko estatubatuar beisbol jokalaria (h. 2019).
    • Isabel Medina, kanariar poeta, narratzailea eta dramaturgoa.
    • Luis Porcar, valentziar bikoizketa aktorea.
  • 1945 –
    • Hassan Abshir Farah, Somaliako lehen ministroa (h. 2020).
    • Anne Murray, kanadar abeslaria.
  • 1946 –
    • Xanana Gusmão, Ekialdeko Timorko presidentea.
    • Lars Vilks, suediar artista bisuala eta ekintzailea (h. 2021).
  • 1948 – Michel Morvan, frantziar hizkuntzalaria.
  • 1949 – Lionel Richie, estatubatuar musikaria eta abeslaria.
  • 1950 – Nuri al-Maliki, Irakeko lehen ministro ohia.
  • 1951 –
    • Maria Auböck, austriar arkitekto paisajista eta irakaslea.
    • Tress MacNeille, estatubatuar aktorea, ahots-aktorea, abeslaria eta disko jartzailea.
  • 1952 –
    • John Goodman, estatubatuar aktorea.
    • Rosa Novell, kataluniar aktore, antzerki-zuzendari eta eszenografoa (h. 2015).
    • Mabel Rivera, galiziar aktorea, aurkezlea, itzultzailea, film-zuzendari laguntzailea eta bikoizketa-aktorea.
    • Benny Urquidez, estatubatuar boxeolari eta borrokalaria, arte martzialetako koreografoa eta aktorea.
  • 1954 –
    • José Oscar Bernardi, brasildar futbolari ohi eta entrenatzailea.
    • Ilan Ramon, israeldar borroka hegazkinlari eta astronauta, Columbia espazio anezkaren istripuan hil zen bidaideetako bat (h. 2003).
  • 1958 – Draupadi Murmu, indiar politikaria eta tribu-buruzagia.
  • 1961 – Javivi, espainiar aktorea.
  • 1964 – Remedios Cervantes, espainiar enpresaburua, aktorea, telebistako aurkezlea eta modeloa.
  • 1967 –
    • Nicole Kidman, estatubatuar-australiar aktorea.
    • Angela Melillo, italiar aktorea.
  • 1968 –
    • Mateusz Morawiecki, Poloniako lehen ministroa.
    • Robert Rodriguez, estatubatuar zinema zuzendari, ekoizle eta gidoigilea.
  • 1969 – Alexander Schallenberg, Austriako kantzilerra.
  • 1973 – John Snorri Sigurjónsson, islandiar alpinista (h. 2021).
  • 1974 – María Jesús Rosa Reina, espainiar boxeolaria (h. 2018).
  • 1977 - Power Paola, ekuadortar karikaturagilea eta komikigilea.
  • 1978 –
    • Julie Fowlis, eskoziar folk abeslaria eta musikaria, nagusiki Eskoziako gaeleraz abesten duena.
    • Frank Lampard, ingeles futbolaria.
  • 1979 – Masashi Motoyama, japoniar futbolaria.
  • 1980 – Vicente Ballester, espainiar txirrindularia.
  • 1982 - Sonia Megias, espainiar musikagile, artista, abesbatza-zuzendaria, musikari eta hezitzailea.
  • 1985 - Caroline Polachek, estatubatuar abeslaria, konpositorea eta ekoizlea.
  • 1990 – Laura Hermo, galiziar traineru-estropadetako patroia.
  • 1996 – Chatrice White, estatubatuar saskibaloi jokalaria.
  • 2000 - Mischa Bredewold, herbeherear txirrindularia.
  • 2002 – Maju de Araújo, brasildar modelo, Interneteko ospetsu eta Downen sindromea duten pertsonen eskubideen aldeko ekintzailea.
Giuseppe Zanotti Luxury Sneakers

Heriotzak

Euskal Herria

  • 1646 – Arnaud II.a Maitie, zuberoar apaiza, Oloroeko apezpikua, Oloroe-Donamarian (j. c. 1588)
  • 1826 – Miguel José Azantza, nafar militar eta jenerala, Bordelen (j. 1746).
  • 1896 – Jean Ithurri, lapurtar idazlea (j. 1845).
  • 1924 – Francisco Iturrino, euskal herritar jatorriko margolaria, Frantzian (j. 1864).
  • 1987 – Mariano Cañardo, euskal txirrindularia, Bartzelonan (j. 1906).
  • 1988 – Martin Gorostidi, euskal musikaria (j. 1913).
  • 1989 – Jose Maria Kerexeta, gipuzkoar futbolaria (j. 1919).
  • 2020 - Joseba Gallaga, bizkaitar palaria (j. 1928).

Mundua

  • 840 – Luis Errukitsua, Mendebaldeko enperadore eta frankoen erregea (j. 778).
  • 1154 – Ermengol VI.a Urgellgoa, Urgellgo kondea (j. 1096).
  • 1597 – Willem Barents, holandar esploratzaile eta itsasgizona.
  • 1605 – Teodoro II.a Errusiakoa, Errusiako tsarra (j. 1589).
  • 1800 – Abraham Gotthelf Kästner, alemaniar matematikaria (j. 1719).
  • 1820 – Manuel Belgrano, argentinar jenerala (j. 1770).
  • 1836 – Emmanuel-Joseph Sieyès, frantziar elizgizon, politikari eta saiakeragilea (j. 1748).
  • 1837 – Gilen IV.a Erresuma Batukoa, Erresuma Batua eta Britainiar Jabegoen erregea (j. 1765).
  • 1882 – François-Auguste Biard, frantziar margolaria (j. 1799).
  • 1888 – Johannes Zukertort, germano-poloniar xakelaria (j. 1842).
  • 1904 – Valentí Almirall, kataluniar politikaria (j. 1841).
  • 1912 – Voltairine de Cleyre, estatubatuar anarkista, sarritan lehen feminista garrantzitsuetakotzat hartua (j. 1866).
  • 1913 – Otto Hesselbom, suediar paisaia margolaria (j. 1848).
  • 1918 – V. Volodarski, Ukrainan jaiotako boltxebike judua (j. 1891).
  • 1919 – Tivadar Csontváry Kosztka, hungariar margolaria (j. 1853).
  • 1920 – Dimitri Ivanovski, errusiar biologoa, birusen aurkitzailea (j. 1864).
  • 1922 – Vittorio Monti, italiar musikagilea, biolin jolea eta orkestra zuzendaria (j. 1868).
  • 1933 – Clara Zetkin, alemaniar politikari sozialista, emakumeen eskubideen defendatzailea (j. 1857).
  • 1936 – Pasquale del Pezzo, italiar matematikaria (j. 1859).
  • 1937 – Andreu Nin, kataluniar politikaria (j. 1892).
  • 1938 – Vladimir Gorev, sobietar militarra, Espainiako Gerra Zibilean aholkulari moduan aritutakoa (j. 1900).
  • 1940 – Jehan Alain, frantziar konpositore eta organista (j. 1911).
  • 1946 – Wan Rong, Txinako nahiz Qing dinastiako azken enperatriza (j. 1906).
  • 1952 – Luigi Fagioli, italiar auto gidaria, 1 Formulako lasterketa bat irabazi duen gidaririk zaharrena (j. 1898).
  • 1958 – Kurt Alder, alemaniar kimikaria, 1950eko Kimikako Nobel Saria (j. 1902).
  • 1960 – André Patry, frantziar astronomoa (j. 1902).
  • 1962 – Shaaban Robert, Tanzaniako idazlea, Swahili hizkuntzaz idatzi duten autore ezagunenetakoa (j. 1909).
  • 1966 – Georges Lemaître, belgikar apaiz katoliko, matematikari, astronomo eta fisika irakaslea (j. 1894).
  • 1974 – Susana Brunetti, argentinar aktore, vedette eta abeslaria (j. 1941).
  • 1978 – Mark Robson, kanadar zinema zuzendari, ekoizle eta muntatzailea (j. 1913).
  • 1983 – Margarida Lopes de Almeida, brasildar deklamatzaile, poeta eta eskultorea (j. 1896).
  • 1993 – György Sárosi, hungariar futbolari eta entrenatzailea (j. 1912).
  • 1995 – Emil Cioran, errumaniar jatorriko frantsesezko idazle eta filosofoa (j. 1911).
  • 1996 – Walter Guevara, Boliviako presidentea (j. 1912).
  • 1998 –
    • Ernst Brugger, Suitzako presidentea (j. 1914).
    • Conrad Schumann, Berlingo harresia egiten hasi eta gero Alemaniako Errepublika Demokratikotik alde egin zuen lehen desertorea (j. 1942).
  • 2000 – Carlota O'Neill, espainiar idazle eta kazetari feminista (j. 1905).
  • 2005 –
    • Larry Collins, estatubatuar idazle eta kazetaria (j. 1929).
    • Jack Kilby, estatubatuar ingeniari eta fisikaria, mikrotxiparen asmatzaileetako bat eta 2000ko Fisikako Nobel Saria (j. 1923).
  • 2007 – Nazik al-Malaika, irakiar poeta (j. 1923).
  • 2008 – Jean-Pierre Thystère Tchicaya, Kongoko Errepublikako presidentea (j. 1936).
  • 2010 –
    • Roberto Rosato, italiar futbolaria (j. 1943).
    • Edith Shain, Alfred Eisenstaedten Times Squareko musuaren argazki ospetsuan agertzen den erizaina (j. 1918).
    • Harry B. Whittington, "Trilobiteen aita", britainiar paleontologoa (j. 1916).
  • 2014 – Amalia Miranzo, espainiar irakaslea, politikaria eta sindikalista (j. 1939).
  • 2018 – Peter Thomson, australiar golfaria (j. 1929).
  • 2021 – Luis del Sol, espainiar futbolari eta entrenatzailea (j. 1935).
  • 2024 –
    • Donald Sutherland, kanadar aktorea (j. 1935).
    • Margarita Voites, estoniar opera abeslaria (j. 1936).

Jaiak eta urteurrenak

  • Udako solstizioa
  • Sehaska egutegiko izendegia: Goizeder/Goizane/Goizargi/Goizalde eta Igantzi.
  • Errefuxiatuen Mundu Eguna

Kanpo estekak


Ekainaren 19 | Urteko egutegi | Ekainaren 21

Text submitted to CC-BY-SA license. Source: Ekainaren 20 by Wikipedia (Historical)



 

Owlapps.net - since 2012 - Les chouettes applications du hibou